1916 Paskalya Ayaklanması (Easter Rising)

1916 Paskalya Ayaklanması (Easter Rising)

1916 Nisan ayının Paskalya Pazartesi’sinde İngiliz yönetimine karşı İrlanda’nın başşehri Dublin’de başlayan ayaklanmanın 100. yılı vesilesiyle Londra’da düzenlenen dün akşamki toplantıya Bernadette McAliskey, Ken Loach ve Geoffrey Belllin konuşmacı olarak katılmaları sayesinde toplantının zevkli geçeceği daha başından belliydi. Öyle de oldu.

Bernadette, tarihe 68 kuşağının devrimci, 68’in de devrim olarak geçmesini sağlayacak insanlardan biriydi. 1969 yılında İngiliz parlamentosuna Kuzey İrlanda’yı temsilen girdiğinde 21 yaşındaydı, parlamentonun en genç üyesiydi, ve sosyalist-cumhuriyetçi kimliği ile parlamentoda tek başınaydı, ama cesareti ve girişkenliği sayesinde İngiliz emperyal gücün merkezinde doğrusu iyi ‘sallamıştı’ meclisi. Bir keresinde, Muhafazakar hükümetin İç İşleri Bakanı Reginald Maudling, otuz bir kişinin öldürüldüğü ve yüzlerce insanın yaralandığı Kanlı Pazar olayında paraşüt birliğinin kendini savunmak için ateş açtığını parlamentoda iddia ettiğinde, üzerine yürümüş ve yüzüne tokatı indirmişti. Halk mücadelelerindeki aktif rolü nedeniyle tutuklanmış, Parlamentodan uzaklaştırılmış, milletvekilliği düşürülmüş ama tekrar seçilerek meclise girmişti. Günümüze kadar sosyalizm için mücadelede yer alan Bernadette sorun basit diyordu dün akşam, herkes safını açıkça seçsin ve saflarımızdaki haktan yana olan insanlarla birlikte hiç duraksamadan mücadele edelim.

Sosyalist filim ve televizyon program yönetmeni Ken Loach 1916’ın tarihine yabancı değildi. İrlanda İç Savaşını konu alan ve bir İrlanda balladından esinlenerek ‘Arpayı Silkeleyen Rüzgar’ adının taşıyan nefis filmi 2006 Cannes film festivalinde Palme d’Or ödülünü almıştı. İrlanda halkının İngiliz sömürgeciliği altında yaşadığı koşullar nedeniyle ayaklanmanın gerekli, haklı ve asil bir eylem olduğunu savundu. Ayaklanma İngiliz emperyalizmine, Cihan Harbine karşıydı ve özgür bir İrlanda’yı hedefliyordu.

İrlanda devrimi ve İngiliz İşçi hareketi üzerine ‘Hesitant Comrades: The Irish Revolution and the British Labour Movement’ kitabının yazarı Geoff Bell ise, cumhuriyetçi Patrick Pearse’in İrlandalı Gönüllüler ordusu ile sosyalist James Conolly’nin daha küçük olan İrlanda Yurttaş Ordusu’nun birlikte başlattıkları ayaklanmanın bastırılması ve önderlerinin kurşuna dizilmeleri üzerine ayaklanmanın pek çok İngiliz sosyalisti tarafından çılgınlık olarak değerlendirildiğini ve Britanya devletinin parçalanmasını tehdit ettiği için işçi hareketi tarafından desteklenmediğini belirtti. Geoff, Sylvia Pankhurst gibi değerli birkaç istisna dışında, İrlanda bağımsızlık hareketi için taziye çadırlarının kurulmasını öneren o günün İngiliz sosyalistlerine rağmen, 1916 ayaklanmasının 1919-21 yıllarında İrlanda bağımsızlığı ile sonuçlanacak kurtuluş savaşına yol açtığının unutulmaması gerektiğini vurguladı.

Konuşmacılar 1916 ile başlayan sürecin çelişkilerle dolu olduğunu göz ardı etmediler. Bilançonun artıları olduğu gibi eksileri de vardı. 1922-23 yılları arasında cumhuriyetçiler arasında kanlı bir iç savaş yaşanır. Cumhuriyet’in anayasası demokratik haklar, özellikle de etkileri günümüze kadar sürecek olan kadın hakları konusunda son derece sınırlıdır. İrlanda bağımsızlığını kazanmıştı ama hem coğrafi olarak, hem de iç savaş taraflarının süregelen karşılıklı husumeti nedeniyle toplumsal olarak parçalanmıştı. Bernadette, Connolly’nin ‘İrlanda işçileri özgür olmadıkça İrlanda özgür olamaz’ sözlerini hatırlatarak, bugün sadece mücadelenin devam ettiğini söylemekle yetinmek durumundayız diyerek bu biraz duygusal biraz nostaljik geceyi noktalamış oldu.

1081340cookie-check1916 Paskalya Ayaklanması (Easter Rising)

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.