Bundan tam 505 yıl önce 30 bin Türkmen’le Osmanlı’ya karşı isyan bayrağı açan Antalyalı Şahkulu’nun öyküsü ilk kez bir televizyon programına konu oldu…
Gazeteci Yusuf Yavuz ve Biyomühendis Çağlar İnce’nin birlikte hazırladığı, her Çarşamba Kanal V ekranlarında izleyiciyle buluşan belgesel-haber programı Islak Çarıklar’da bu hafta 1511 yılında Antalya’da yaşanan Şahkulu İsyanı’nın, 500 yıldır hafızalardan silinmeyen öyküsü ekranlara gelecek. Şahkulu’nun yaşadığı köye giden Islak Çarıklar ekibi, Teke Türkmenlerinin Osmanlı’ya karşı giriştiği büyük isyanın izlerini sürdü, köylülerle konuşup, isyancılarla Osmanlı ordusunun ağır çarpışmalar yaşadığı coğrafyada toprağın hafızasına kulak verdi.
“Sizde Şah diyeni hey dost öldürürlerse, ben de bu yayladan Şah’a giderim…”*
YALINLI KÖYÜNDE BİR MAĞARADA BAŞLAYAN DEVRİM ÖYKÜSÜ
Bundan tam 5 asır önce, o zamanlar adı ‘Yalınlı’ olarak anılan Antalya’nın Korkuteli ilçesine bağlı Yalınlıgediği köyünde yaşayan Şahkulu, köyünün yakınlarındaki bir mağarada babası Hasan Halife ile birlikte inzivaya çekilmiş tanrıya ibadet ederek zamanını geçiriyordu.
2. Bayezid’in tahtta oturduğunu Osmanlı İmparatorluğu ise taht kavgaları ve savaşlarla çalkantılı bir dönem yaşıyordu. Antalya’nın da içinde olduğu Teke ilinde yaşayan Türkmenler, Anadolu’nun pek çok yöresinde olduğu gibi Osmanlı’nın ağır vergileri ile eziliyor, tımarcı sipahiler ise topraksız bırakılıyor, haksızlık, adaletsizlik ve kayırmacılık vicdanları yaralıyordu…
ŞAH İSMAİL EZİLEN ANADOLU TÜRKMENLERİNE UMUT OLUNCA
Bu sırada Doğuda, İran’da Kızılbaş Türkmenlerin kurduğu Safevi devletinin başına 1502 yılında Şah İsmail geçince Anadolu’daki Türkmenlerin umudu olmaya başladı. Erdebil Dergâhının kurucusu olan Şeyh Safiyüddin Erdebili’nin 6. Kuşak torunu olan Şah İsmail, ‘Hatayi’ mahlasıyla şiirler yazıyor, Alevilik inancı çerçevesindeki paylaşımcı ve eşitlikten yana olan düşünceleri Anadolu’daki ezilen Türkmenlere umut aşılıyordu…
Şah İsmail Hatayi’nin babası Şeyh Haydar’ın yetiştirdiği Halifelerden biri olan Yalınlılı Hasan Halife ölünce oğlu Şahkulu onun öğretisini çevresindeki ezilen halka yaymaya başladı…
Hatayi’nin yolundan giden Şahkulu, artık bir halk önderi, bir devrimciydi…
Teke ilinin bozkırlarında, yaylalarında, Torosların yüksek kayalıklarının arasındaki Türkmen köylerinde artık isyan rüzgârları esmeye başlamıştı…
DÖŞEME DERBENDİNDE TOPLANAN 30 BİN DEVRİMCİ
Döşeme Derbendinden gelip geçen kervanlarla Anadolu’nun dört bir yanına haber salındı. Yağız atlara binip yıldırım gibi oradan oraya uçan ulaklar zulmün saltanatına son vereceği müjdelenen o büyük günün tarihini taşıdı durdu…
Ve o büyük gün geldi…
Tarih, 29 Mart 1511…
Yer, Antalya Döşeme Derbendi…
Yoldaşlarına “Devlet ve saltanat bizimdir” diyerek amacını açıklayan Şahkulu’nun etrafından toplanan 30 binden fazla Türkmen, Osmanlı’ya karşı kıyama durdu…
ŞEHİRLERİ ELE GEÇİREN ŞAHKULU BURSA’YA DAYANIYOR
Antalya Subaşısı’nı ağır bir çarpışmayla yendikten sonra payitahta yönelen Şahkulu ve yoldaşları, Burdur’u ele geçirdi. Kütahya’ya doğru ilerleyip, burada karşılarına çıkan Anadolu Beylerbeyi Karagöz Ahmet Paşa ile ağır bir savaşa tutuştular. Önce yenildiler, ardından da Osmanlı ordusunu bozguna uğratarak Karagöz Ahmet Paşa’nın başını kestiler.
Şahkulu ve yoldaşlarının bu başarısı payitahtta çoktan duyulmuş, üzerlerine gönderilmek üzere binlerce kişilik bir ordu hazırlanırken onlar çoktan Bursa önlerine yaklaşmıştı…
Anadolu Türklerinin tarihinde büyük izler bırakan ancak üzerinden 5 asır geçmiş olmasına rağmen iktidarlar tarafından izleri silinmek istendikçe hafızalarda yaşamayı sürdüren Şahkulu isyanı Türk televizyonlarında ilk kez bir belgesel-haber programına konu oldu.
ISLAK ÇARIKLAR EKİBİ 505 YIL SONRA ŞAHKULU’NUN KÖYÜNE GİTTİ
Gazeteci Yusuf Yavuz ve Biyomühendis Çağlar İnce’nin birlikte hazırladığı Islak Çarıklar programı ekibi, yüzlerce yıl sonra o büyük isyanın yaşandığı topraklara, Şahkulu’nun köyüne gitti ve araştırdı…
ŞAHKULU İSYANININ ARDINDAN TÜRKLERİ NASIL BİR SON BEKLİYORDU
Şahkulu kimdi ve neden bir mağarada yaşıyordu? Teke Türkmenleri Osmanlı’ya karşı neden isyan etmişlerdi? İran’da Kızılbaş Türkmenlerin kurduğu Safevi devleti ve Şah İsmail Hatayi’nin, 30 bin kişinin katıldığı bu isyanla ne ilgisi vardı? Osmanlı saltanatına son vermek için yola çıkan ve ağır çarpışmaların ardından Bursa önlerine kadar ulaşan Şahkulu ve yoldaşlarının sonu ne oldu? Şahkulu İsyanı’nın ardından Anadolu’daki Türkleri nasıl bir yaşam bekliyordu?
Bütün bu soruların yanıtı, köylülerin anlatımları ve tarihi kaynaklar ışığında 9 Kasım Çarşamba saat 20:00’de Islak Çarıklar’da Kanal V ekranlarında izleyiciyle buluşacak.
*Pir Sultan Abdal
20265500cookie-check505 yıl önceki devrimin öyküsü: Şahkulu isyanı Islak Çarıklar’da
