Daha önce tüketimi canlandırmak için vergi indirimlerini yürürlüğe koyan hükümet, kriz döneminde zorlanan tüketiciye yönelik yeni önlemleri devreye soktu.
Kredi kartlarına ilişkin üç yeni düzenleme yapılırken, döviz geliri olmayan şirketlerin döviz kredisi almasının da yolu açıldı.
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, düzenlediği basın toplantısıyla alınan kararları açıkladı.
Babacan şunları söyledi: “Yurtiçinden döviz cinsi kredi kullanmadaki kısıtlamalar nedeniyle firmalar sıklıkla bankaların yurtdışı şubelerinden kredi kullanmaktadır. Mart sonu itibariyle yabancı para cinsinden sağlanan 139 milyar dolarlık kredinin 35 milyar dolarlık kısmı bankaların yurtdışı şubelerinden kullanılmıştır. Bu Türkiye’nin borçluluk göstergelerini olumsuz etkiliyor. 2008 sonu itibariyle özel sektörün bankaların yurtdışı şubelerindeki mevduatı 33 milyar dolar. Tüketiciler dövize endeksli kredi nedeniyle kur riskine açık durumda.
DÖVİZ GELİRİ OLMAYAN ŞİRKETE DÖVİZ KREDİSİ
Firmaların riskini artırmayacak yeni bir sisteme geçiyoruz. Döviz geliri olan yine kredi kullanmaya devam edecek. 18 ay olan vade sınırı kalkıyor. Döviz geliri olmayanlara da kredi kullanma imkanı sağlanıyor. Bu kapsamda şirketler, vadesi 1 yıldan, tutarı 50 milyon dolardan fazla olmak üzere döviz kredisi kullanabilecekler. Alt sınır olmasının sebebi, risk kontrolünün daha iyi yapılabilmesi.”
‘KARTA DEĞİL, İHTİYAÇ KREDİSİNE YÖNELİN’
Kredi kartlarına yönelik de düzenleme yapıldığını kaydeden Babacan şu bilgileri verdi: “Kriz ortamında finansmana erişim ve kredi geri ödemelerinde bazı sıkıntılar yaşanıyor. Kredi kartı borcunda son dönemde diğer kredi türlerine göre daha hızlı artış var. 2009 Nisan sonu itibariyle kart sayısı 2002’nin üç katına ulaşmış durumda. Kartta takibe düşme oranı krizin etkisiyle hızlı bir artış gösterdi. Kredi kartı bir ödeme ve nakit kullanım aracıdır. Kredi kartı borçları öteleme aracı değildir.
Tüketici kredilerinde kart faizi en yüksek faize sahip. Bir konut, bir taşıt kredisinde çok daha düşük faizler söz konusu. Vatandaşların ihtiyaç kredisi sistemine yönelmesini öneriyorum. Oradaki faiz oranları kredi kartı faizine oranla çok daha düşük.
3.500 LİMİTE KADAR KART AİDATI 35 LİRA
Kredi kartlarıyla ilgili üç önemli ayak var. Düzenlemeyle yıllık kart kullanım bedeli 3.500 liraya kadar olan kartlarda 35 lira, 3500 ve daha fazla olan kartlar için limitin yüzde 1’ini geçmeyecek şekilde belirlenecek. Kart hamili iptal ettirmek istediği zaman borcunu 90 gün içinde ödemek kaydıyla iptal edebilecek.
ASGARİ TUTAR YÜZDE 10’A DÜŞEBİLECEK
Asgari ödeme tutarını yüzde 30’a kadar artırmaya ve yüzde 10’a kadar azaltmaya BDDK yetkili olacak. Şu an bu oran yüzde 20 olarak uygulanıyor.
KART BORÇLARINI TAKSİTLE ÖDEME İMKANI
31 Mayıs 2009 tarihi itibariyle ödeme ihtarı çekilmiş, icra takibi başlamış ya da banka tarafından takibe uğramış kredi kartı borçları için yeni bir ödeme planı uygulanacak. Borçlular kanun çıktıktan sonra 60 gün içinde bu imkandan yararlanabilecekler. 31 Mayıs 2009 tarihine kadar geçen sürede ödemeye esas borç tutarı hesaplanacak. Ödemeye esas borcun 30 gün içinde ödenmesi durumunda herhangi bir faiz hesaplanmayacak. Taksitle ödeme olursa borcun tutarı 6 aylık vade için 1,04, 12 ay için 1,28 katsayıyla çarpılacak. Oranlar belirlenirken tüketici kredi faiz oranlarına yakın oranlar alınarak ödeme sıkıntısına girilmesi engellenecek.”
SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?
Mayıs 2006’ya ait 1000 liralık bir borç üç yılda 1502 lira olacak. Eğer kart borçlusu 60 gün içinde öderse 1502 lirayı ödeyerek borcunu kapatacak. 6 ayda ödemek isterse tutar 1562 lira olacak ve 260 lira eşit taksitle ödenecek. 36 ayda ödemek isterse aylık taksit 52 lira oluyor.
Kasım 2008’de borca düşen birinin aylık yüzde 5’lik gecikmeyle borcu 1.081 lira oluyor. 36 aya kadar aylık 37 liralık taksitlerle bu borcu ödemek mümkün olacak.
YAKLAŞIK 900 BİN KİŞİYİ KAPSIYOR
Kredi kartında tahsili gecikmiş borç oranı 3.107 milyar lira düzeyinde bulunuyor. Nisan sonu itibariyle tahsili gecikmiş kredi kartı sayısı 1.3 milyon, kişi sayısı 874 bin 657 seviyesinde.
BORÇLARIN YARISI 1000 LİRANIN ALTINDA
Babacan, takipteki borçların yaklaşık yarısının 1000 lira ve altındaki borçları kapsadığını söyledi. Borçlu vatandaşların yarısı aylık 37 lira taksitle borcunu ödeyebilecek.
