AÇIK GAZETE’DEN… Ertuğrul Özkök

Hürriyet Gazetesi, Doğan Yayın Holding’in amiral gemisi. Ertuğrul Özkök de Kaptan’ı Deryası yani Barbaros’u… Barbaros gerektiğinde diğer gemileri de hizaya sokar.

Doğan Grubu Türkiye medyasının yüzde 40’ına egemen. Solcusuna solcu, sağcısına sağcı hatta kahvede “Bizim anayasamız aslında İsviçre’den getirilme ama uygulayıcılarından iş yok” gibi dogmatik muhabbet edenlere göre bile gazete çıkarır…

Doğan Grubu’nun, Türkiye’de kamuoyu oluşturulmasında ciddi bir güç olduğu yadsınamaz.

Ertuğrul Özkök’ü toplumun avukatlığını yapan, sosyal faydayı gözeten gazetecilerden görmem. Zaten kendisi de “evrim”leşerek bu tür şeylerin modası geçtiğini düşünür. Özkök’ün yazılarına sıkca göz atarım. İlgimi çekenleri okurum. Hürriyet’in satır altlarını okuyabilenler Türkiye’de neler olup bittiğini az çok doğru tahmin de edebilirler. Örneğin Hürriyet iktidar partisi AK Parti’den desteğini çekmiş ise patronların ve devletin kurumlarının da AK Parti’yi istemediğini anlayabilirsiniz.

Özkök’ün yazılarını sevelim ya da sevmeyelim bu açıdan önemlidir…

***

Geçen hafta Özkök “Çocuklarımız niye obez” başlıklı bir yazı kaleme aldı. “Coca-Cola”nın isim vermeden “bir numarası”yla yaptığı kahvaltıdaki sohbeti aktarıyordu.

Hani yazı iletişim fakültelerinde okutulacak cinsten. Satır altından Türkiye’de reklam egemenliğinin gazeteciliği nasıl yok ettiğini okuyabilirsiniz. 

Özkök’ün bu yazısı Noam Chomsky’nin şu sözlerini de haklı çıkarıyor gibime geliyor:

“Büyük holdinglerle bütünleşen günümüz medyası da ürün satar. Onların piyasası reklamcılar, ürün ise okuyucu kapasitesidir. Medya kendisinin varolma nedeni olan siyasi ekonomik yapıdan bağımsız olarak demokratikleşmesi de sözkonusu değildir…”

Yazıdan alıntıyı yapmadan önce İngiltere’de kolalı içeceklerin ve abur cubur türünden ayaküstü yiyeceklerin okullarda yasaklandığını, “İngiltere medyası”nda bu yasağa karşı büyük bir destek olduğunu da eklemeliyim. Ne de olsa işin içinde kendi çocukları var…

Kişisel olarak 15 yıldır kolalı içecekleri içmiyorum ve yakın çevremi de vazgeçirmeye çalışıyorum.

Neyse, Özkök’ün okura sunduğu, bana göre kolalı içeceği aklayan yazısından bazı alıntıları aktarayım:

– Obezitenin nedeni fast-food veya kolalı içecekler değil
– Obezitenin nedeni beslenme değil, bilgisayarlar
– Bugüne kadar Amerika ve Avrupa’da 80’e yakın araştırma yapıldı. Hiçbiri insana zararlı olduğu sonucuna ulaşmadı.”
– Arap ve İslam dünyasında Coca-Cola’ya karşı tepki daha çok Filistin meselesinden dolayı çıktı. Ama burada ilginç bir çelişki var. Bugün Filistin’deki tek fabrika yatırımı Coca-Cola’nınki. Bu nedenle belki de en büyük pazar payına sahip olduğumuz yer Filistin. Filistinlilerin Coca-Cola’yla bir sorunu yok. (Bu cümleyi satır altından “Başbakana yakınlığıyla bilinen Cola Turka’nın kampanyasında sürdürdüğü millici yanı önemsizdir…” diye de okuyabilirsiniz)
– Ben 20 yıldan bu yana Türkiye’ye dört defa geldim. Bunların üçünde turist gibi çeşitli yerleri gezdim. Bu ülkeye hep güvendim ve haklı çıktım.

***

Reklam destek haberleri kapitalist sistemin doğası diyebilirsiniz. Tamam… Bir çizgiye kadar katlanılabilir belki…

Büyük gazetelerde çalışan etik kurallara bağlı gazeteciler, reklam haberlerinde haber değeri olmayan eften püften bir yazıya haber değeri kazandırmak için zorlanırlar. Çünkü bu tür haberlerdeki hassas çizgi aşıldığında artık kendinizi “gazeteci” diye tanımlayamazsınız… Bazen yazmamak bile “erdemlilik” sayılabilir…

Gazetenin üslenmesi gereken kamu işlevini yadsıyıp bir şirket gibi görenler ise “vur abalıya” döktürürler… “Ucu nereye dokunur, okuru ne kadar ilgilendirir, bu yazıdan kimler cebini doldurur, kimler mağdur olur?” umurlarında olmaz…

Özellikle borsa ve şirket yazılarında küçük yatırımcılar silkelenir, dev şirketler kasalarını doldurur, haksız rekabeti engellemek isteyen bazı kurumlar da seyreder… Anılarını yazan bazı gazeteci dostlarımdan günü geldiğinde bu konuları daha ayrıntılı okuyacaksınız…

***

İstanbul’da Hürriyet Gazetesi Dış Haberler Servisi’nde kısa bir süre ve Ekonomi Servisi’nde de 1998-2001 arasında “gazeteci” olarak çalıştım.

Ekonomi’de çalıştığım dönemde bu tür reklam haberlerine haliyle gönderildim… İstanbul’un akciğeri sayılan ormanları traşlayıp villalar konduran reklam müşterisinin “reklam haberi”ni yapmadım. Para sayma makinesini pazarlayan bir şirketin haberini de “Sırada karapara sayma makinesi olsun” diye gördüm… Pek çok değerli gazeteci dostum gibi “o çizgi”yi gözetmeye çalıştım…

Çalıştığım dönemde Özkök’ün reklamını yaptığı Coca Cola Türkiye’nin de bir toplantısına gönderilmiştim. Şirket yeni sloganını tanıtacaktı. Hatırladığımca sunum bir tır kasasında yapıldı.

Sunumu yapan şirketin Türkiye’deki üst yetkilisi sorumuz olup olmadığını sordu.
O yıllarda tartışılmaya başlayan İngiltere’deki kolalı içeceklere karşı kampanyadan söz ettim ve bir teneke kutuda söylenildiği gibi 16 kesme şeker değerinin olup olmadığını sordum.  Yetkili, Coca Cola’nın şekerli bir içecek olduğunun yadsınamayacağını ancak içiminde insana hoşluk verdiğini söylemekle yetindi.

Yetkili “Başka sorusu olan var mı?” dediğinde yine tek parmak bendendi? Diyet kolalı içeceklerin selüloit yaptığının batı basınında öne sürüldüğünü ve bu konuda bir araştırmaları olup olmadığını sordum…

Yetkili reklam için toplanan gazeteciler arasında “Sırası mıydı bu soruların?” edasıyla bana bakarak, “Valla bizim çalışanlarımız hep diyet içiyor ve hiç birinde selüloit yok” diyerek profesyonelce konuyu geçiştirdi.

Merak ediyorsunuzdur diye yazayım, tabii bu sorularım ve yanıtları değil de yalnızca şirketin yeni sloganı gazetedeki haberde yer aldı…

***

Ben kolalı içecekleri içmiyorum. Özkök’ün de torununa kolalı içecek içmesine izin verdiğini sanmıyorum…

 

1082490cookie-checkAÇIK GAZETE’DEN… Ertuğrul Özkök
Önceki haberUyuşturucu kullanan askerler katletti
Sonraki haber‘Cumhurbaşkanı uzlaşıyla belirlenmeli’
FARUK ESKİOĞLU
Faruk Eskioğlu, (1958, Akşehir) gazeteci ve yazar. 1985'ten bu yana yaşadığı Londra'dan Türkiye'deki ulusal medyaya yönelik muhabirlik, temsilcilik yaptı. Londra'da yayınlanan Türkçe toplum gazetelerinde çalıştı ve bazı gazetelerin kuruluşunda yer aldı. Halen sosyolojik değeri olan haber ve araştırmalara ağırlık veren yazar, halen 2004'te kurduğu Açık Gazete'yi (acikgazete.com) yönetiyor ve köşe yazarlığını sürdürüyor.Eskioğlu, 13'üncü yüzyılın sonunda Horasan'dan Akşehir Maruf köyüne yerleşerek tekke kuran Hasan Paşa soyundan geliyor. Hasan Paşa'nın oğlu Şeyh Hacı İbrahim Veli Sultan'ın "Mülk Allahındır" felsefesiyle Anadolu'da bir ilk sayılan kendine adına kurduğu yoksullara yardım vakfı ise halen faaliyettetir.Eskioğlu, ilk ve orta öğrenimini Akşehir'de tamamladıktan sonra 1979’da AİTİA Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Yüksek Okulu’nu bitirdi. 1984’te Gazi Üniversitesi Ekonomi Fakültesi’nde "master" yaptı. THA’da gazeteciliğe başladı. Aralık 1985’te kendi deyimiyle "siyasi sürgün" olarak geldiği Londra’da ilk 2 yıl baba mesleği kasaplık yaptı. İngilizce öğrendikten sonra medya okudu. Uzun yıllar Nokta dergisi İngiltere Temsilciliği, Hürriyet Londra bürosunda habercilik yaptı. Gazeteciliğin yanısıra 1986-98 arasında grafiker tasarımcı olarak çalıştı. Ayrıca pek çok siyasi afiş ve logo tasarladı.1998’de Türkiye’ye döndü. Hürriyet Gazetesi Ekonomi Servisi’nde haberci ve star.com.tr’de ekonomi editörü olarak görev yaptı. “Basında etik ve toplam kalite yönetimi” üzerine araştırmalar yaptı, bu konudaki konferans ve panellere katıldı.Türkiye’deki 2001 ekonomi krizinde Londra’ya dönerek grafiker tasarımcılık ve gazeteciliği sürdürdü. Toplum gazetelerinden Olay’da genel yayın yönetmenliği yaptı. Londra’da ilk Türkçe internet gazetesini çıkardı ve toplum gazetelerine ilk ajans hizmeti sundu. 2004’te dünya haberleri veren acikgazete.com’u kurdu. İki ayrı toplum gazetesini yayına hazırladı. Türkiye’deki bazı tv kanallarına haber geçti, uzun süre Akşam Londra Temsilciliği’ni üstlendi.Londra'da 2004’te "İçimizden Birisi: Vanunu" başlıklı bir kısa film çekti. Londra'daki toplumu anlatması açısından bir ilk sayılan "Aşkolsun! Adı Aşkolsun" başlıklı belgesel romanı 2007’de Türkiye’de yayımlandı. Türkiye'den 150 ve Kıbrıs'tan 100 yıllık İngiltere'ye göçün anlatıldığı 3 ciltlik "Londra'da Bizim'Kiler" başlıklı araştırması 2019 sonunda çıktı. Eskioğlu’nun Su ve Defne (2004) adlı ikiz kızları bulunuyor.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.