YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Türkiye günde 144 ton plastik atıkla Akdeniz’i en çok kirleten ülkelerin başında geliyor. Mersin ve İskenderun körfezlerinde 28 türe ait 1337 balığın yüzde 58’inin sindirim sisteminde mikroplastik maddeler bulundu…
Akdeniz’e kıyısı olan ülkeleri kapsayan plastik araştırması korkunç gerçeği gözler önüne serdi. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından plastik atıklar konusunda hazırlanan raporda, Akdeniz’in bir ‘plastik denizi’ olma riski ile karşı karşıya kaldığı vurgulandı. Rapora göre Avrupa Çin’den sonra dünyada en fazla plastik üretilen bölge; burada üretilen 27 milyon ton plastiğin sadece üçte biri dönüştürülebiliyor. Akdeniz’e en çok plastik atık ise günde 144 ton ile Türkiye’den atılıyor. Türkiye’yi 126 ton ile İspanya, 90 ton ile İtalya, 77 ton ile Mısır ve 66 ton ile Fransa izliyor. Akdeniz kıyılarını ziyaret eden turistler ise atıkların her yıl yüzde 40 artmasına neden oluyor.
AKDENİZ PLASTİK DENİZİNE DÖNDÜ
Akdeniz’de yaşayan 134 tür deniz canlısının plastik atıkları yediği ortaya çıktı. Bir kilometrekarede 5 milimetreden küçük 1,25 milyon plastik parçanın bulunduğu tespit edilen Akdeniz’deki atıkların yüzde 95’inin plastik maddelerden oluştuğu tespit edildi. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından hazırlanan ‘Plastik Kapanından Çıkış: Akdeniz’i Plastik Kirliliğinden Kurtarmak’ başlıklı raporda yer verilen bu bilgiler Akdeniz’deki korkunç plastik kirliliğinin geldiği boyutları ortaya koyuyor. 8 Haziran Dünya Okyanus Günü öncesinde yayımlanan raporda en son veriler ve bilimsel kanıtlar eşliğinde Akdeniz’deki plastik kirliliğinin boyutları ortaya konuldu. Raporun son bölümünde ise sorunun çözümü için atılması gereken adımlar sıralanıyor.
PLASTİK ATIKLAR FOK VE DENİZ KAPLUMBAĞALARINI BOĞUYOR
Dünyanın en çok ziyaret edilen bölgelerinden biri olan Akdeniz’in aşırı plastik kullanımı, yetersiz atık yönetimi ve yoğun kitle turizmi nedeni ile ciddi risklerle karşı karşıya olduğunu ortaya koyan raporda, halen plastik maddelerin Akdeniz’deki atıkların yüzde 95’ini oluşturduğu belirtiliyor. Büyük plastik atıkların fok ve deniz kaplumbağası gibi büyük canlıları yaraladığı veya boğduğu belirtilen raporda, hayvanlara en çok zarar veren plastik atıkların yüzde 65’ini ise denize bırakılan misinaların oluşturduğu kaydedildi.
BALIKLAR DENİZDEKİ PLASTİĞİ YİYOR, İNSANLAR DA BALIKLARI
Torba, sigara izmariti, balon, şişe, şişe kapağı veya pipet gibi büyük parçalardan oluşan atıklar plastik kirliliğinin gözle görünen kısmını oluşturuyor. Bununla birlikte, mikro plastik denilen 5 milimetreden küçük plastiklerin daha da büyük bir tehlike yarattıkları hatırlatılıyor. Kilometrekarede 1,25 milyon mikro plastik parçası bulunduğunu bildiren rapor, bu parçaların deniz canlıları tarafından yutularak sindirildiğini ve besin zinciri içinde insanlara kadar ulaşarak ciddi sağlık riski oluşturduğunu kaydetti.
PLASTİK BARDAK 50 YIL ÇÖZÜNMEDEN KALIYOR
Plastik atıkların büyük çoğunluğu biyoçözünür olmadığı için çevreye bırakılan plastikler yüzlerce hatta binlerce yıl orada kalıyor. Plastik ürünlerden sigara izmariti, denizde 5 yıl süreyle çözünmeden kalıyor. Bu süre plastik torba için 20 yıl, plastik bardak için 50 yıl ve misina için 600 yıl.
AKDENİZ’E EN ÇOK PLASTİK ATAN ÜLKE TÜRKİYE
Rapora göre Avrupa Çin’den sonra dünyada en fazla plastik üretilen bölge; burada üretilen 27 milyon ton plastiğin sadece üçte biri dönüştürülebiliyor. Akdeniz’e en çok plastik atık ise Türkiye’den atılıyor (günde 144 ton). Daha sonra İspanya (126 ton), İtalya (90 ton), Mısır (77 ton) ve Fransa (66 ton) geliyor. Akdeniz kıyılarını ziyaret eden turistler ise atıkların her yıl yüzde 40 artmasına neden oluyor.
‘PLASTİK ATIKLAR EN BÜYÜK ÇEVRE SORUNLARINDAN BİRİ’
WWF-Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Bayar, plastik atıkların bugün çevre üzerinde hasara yol açarak doğal hayatı öldürdüğünü söyledi. Sadece Akdeniz’de değil tüm dünyada insanlığın bugün karşı karşıya kaldığı en büyük çevre sorunlarından birinin plastik atıkların yarattığı tehlike olduğuna işaret eden Bayar, “Bu sorun ancak tüm paydaşların el ele vermesi ve ortak bir çalışma içine girmesiyle çözülebilir. WWF tüm dünyada bunu gerçekleştirmek için çalışıyor, paydaşları bir araya getiriyor ve değişimin öncülüğünü yapıyor. Bu, zihinlerde başlayarak davranışlara yansıyan bir değişim olacaktır. Bu yönde tüm dünyada aktif bir şekilde çalışmaya devam edeceğiz. Bunun için de WWF-Türkiye olarak 2018’i ‘Plastik Yılı’ ilan ettik. Üretici ayağında çevre dostu üretimin artması ve önündeki engellerin kalkmasını, tüketici ayağında daha sorumlu ve bilinçli tüketimi, geri dönüşüm ayağında ise belediye işbirlikleriyle sistemin geliştirilmesini hedefliyoruz“ diye konuştu.
‘AKDENİZ’İN PLASTİKTE BOĞULMASINA İZİN VEREMEYİZ’
Akdeniz’deki plastik kirliliğinin etkilerinin tüm dünyada hissedilerek hem doğaya, hem de insan sağlığına zarar verdiğini dile getiren WWF-Türkiye Genel Müdürü Aslı Pasinli ise raporla ilgili şunları söyledi: “Giderek kötüleşen plastik kirliliği, turizmi ve deniz ürünleriyle bilinen Akdeniz’in bu konumunu yok ettiği gibi, geçimlerini bu sektörlerden sağlayan toplulukları da tehdit ediyor. Bu kirlilik Akdeniz’in sağlığının ne denli bozulduğunu gösteriyor ve gerçek anlamda harekete geçilmesi için bir alarm işareti olarak kabul edilmelidir. Akdeniz’deki kirliliğe ciddi ölçeklerde katkıda bulunan Türkiye’nin bu alanda durumu iyileştirecek adımları ivedilikle atması gerekiyor. Akdeniz’in plastikte boğulmasına izin veremeyiz.“
PLASTİK ATIKLAR ARTIK BALIKLARIN MİDESİNDE
Rapora göre 2015 verilerine göre Türkiye’de yılda ortalama 1,24 milyon ton plastik üretiliyor. Bu plastiğin yüzde 40’ının geri dönüştürüldüğü söyleniyor. Şeffaf plastik parçacıklar Türkiye denizlerinde en yaygın rastlanan plastik türü. Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin Mersin ve İskenderun körfezlerinde yaptığı araştırma, 28 türe ait 1337 balığın yüzde 58’inin sindirim sisteminde mikroplastik buldu. Balıkların midelerinde bulunan parçacıkların yüzde 70’i fiber iplik, yüzde 20.8’i sert plastik, yüzde 2,7’si naylon, yüzde 0.8’i kauçuk ve yüzde 5.5’i ise tanımlanamayan plastik olarak tespit edildi. ‘Akdeniz’de Denizel Atık Değerlendirmesi’ne göre Türkiye’de kıyı şeridinde yaşayan nüfusun yaklaşık 34.042.862 olduğu ve bu nüfusun çöp üretme oranının günlük kişi başına 1,77 kg olduğu ortaya çıktı.
PATARA’DA 100 METREDE 112 PLASTİK, 94 SİGARA İZMARİTİ!
WWF-Türkiye, 2018 yılında, ‘Act4Litter’ (Deniz Çöpü İzleme) projesi kapsamında Antalya’daki Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi ve Adana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda 100’er metrelik iki alanda plastik atık toplama çalışması yaptı. Çalışmanın değerlendirmesi sonucu en sık ve en çok bulunan atıklar ve adet olarak miktarları sırasıyla şu sekilde: 2,5-50 cm arası tanımlanamayan plastik parçacıklar (Patara: 112), sigara izmaritleri (Patara: 94), plastik şişe (Akyatan: 87) ve plastik torba parçacıkları (Akyatan: 66).
TÜRKİYE’DE 2019’DAN İTİBAREN PLASTİK POŞETLER ÜCRETLİ OLACAK
2017 Ambalaj Atığı Kontrol Yönetmeliği uyarınca, plastik üreticileri ve endüstriyel kullanıcılar, üretimlerinin yüzde 54’ünü geri dönüştürmek zorunda (2020’den sonra bu oran yüzde 56’ya çıkıyor). Türkiye 2019’a kadar plastik poşet kullanımını yılda kişi başına 90’a, 2025’teyse 40’a düşürmeyi hedefliyor. 2023 yılında ise ambalaj atıklarında yüzde 65 ve geri dönüştürülebilir atıklarda yüzde 35 oranında geri dönüşümü amaçlıyor. 1 Ocak 2019 itibarıyla Türkiye’de plastik poşetler ücrete tabi olacak.
21964700cookie-checkAkdeniz’de 134 deniz canlısı türü plastik yiyor!
