Demokrasi, dünyada ilk kez, bizim yaşadığımız topraklarda, Likya’da uygulanmış bir rejim. Rejimin ortaya çıkış sebebi ise, insanların birbirlerinin fikirlerine saygı duyması değil, aksine hiç saygı duymaması.Bununla beraber, birlikte yaşamak zorunluluğu, ticaret ve düşmanlardan korunmak gibi nedenlerle insanlar, ortak düşünce ile hareket eden bir topluluk oluşturmaya gayret etmişler. Kendilerine, toplulukların nüfus oranlarına göre temsil edilecekleri bir meclis yaratmış ve bu meclise, kendi fikirlerini savunan insanları seçerek göndermişler. Seçilen kişiler, mecliste, neden onların önerdiği şekilde hareket edilmesi gerektiği konusunda, diğerlerini ikna etmeye çalışmışlar.
Bugün, binlerce yıl geçmesine rağmen ne insanlar değişmiş, ne de yöntemler farklılaşmış. İnsanlar, diğerlerini ikna sürecinde, hala ilk meclislerde kullanılan iki yöntemi kullanıyor; Enine ve boyuna halk kesitlerinin istekleri.
Enine halk kesitlerinde, ekonomik bazlı yaklaşımlar söz konusu. Yani her çıkar grubu (işçi, köylü, memur, tüccar, sanayici vs), kendi çıkarlarının, diğer grupların çıkarlarından daha önemli olduğunu ve ortak çıkarlara daha fazla hizmet ettiğini anlatmaya çalışıyor.
Tabi bu enine kesitler teorisi. Bir de boyuna kesitler teorisi var. Yani inanç ve milliyetçilik gibi unsurların, seçmen davranışlarını etkilediği tarz. Siyasetçiler, saydığımız unsurları, mümkün olduğu kadar fazla ama dünya gerçekleriyle çatışmayacak şekilde kullanarak, toplulukları yönlendirmeye çalışırlar.
Mantığa dayalı enine kesitler ve duyguya dayalı boyuna kesitlerin kullanılış biçimi, ülkelerdeki siyasi çizgileri belirler.
Seçilen grup, iktidar zamanında, kaynakları kendi leyhine kullanırken, kendisine yakın olan grupları kollayarak iktidarını sürdürmeye çalışır ama, kaynaklar kıt, talep fazla olduğundan, iktidarlar sık sık değişir.
Demokrasilerde, uzun süreli iktidarlar söz konusuysa, yukarda yazılı olan siyaset oyununun kurallarına göre, iki sonuç çıkar.
1- İktidar partisi, kaynakları, kendi seçmeni ve destekleyicisi için kullanırken diğer grupları da yeterince memnun etmiş, yatay ve düşey kesitleri mükemmel dengeleyerek iktidarını sürdürmüştür.
ya da
2- Muhalefet grubu temsilcileri yatay ve düşey çizgileri iyi analiz edememiş, bunun sonucu olarak sorumluluğunu üstlendiği grupların itirazlarını doğru dile getirememiştir.
Eğer 1. varsayım doğruysa, ikinciyi konuşmaya gerek yoktur ama 1. varsayım doğru değilse, analiz edilmesi gereken şey, 2. varsayımın unsurlarıdır. Yani muhalefet unsurları.
İnsan grupları, seçimlerini kazanmak amacıyla yapar. Kazanılmak istenen şey göreceli olmakla birlikte, yapılan her seçimden kazanç beklenir.
İktidarın yönetimini beğenmeyen gruplar, muhalefet etmek için belli zeminlere ihtiyaç duyar. Ve bu zeminde yalnız kalmayacaklarına dair inanca. Çünkü iktidara yapılacak her karşı koyuş, yıpranma yaratacak bir etkinliktir. Girilecek mücadelede, kazancın olmayacağına dair hissedilen tedirginlik, kararsızlığın yönlendirdiği bir eylemsizliğe ya da diğer tarafa kaymaya yol açar. Eğer muhalefete liderlik iddiasında bulunan unsurlar, destekleyicileri tarafından yeterli bulunmuyorlarsa, bunun nedeni fark edilen beceriksizlik (organize olamama, yeni fikirler üretememe, sorunları doğru algılayamama vb) ya da duyulan güvensizliktir (temsilcilerin, kendi çıkarlarını ya da küçük bir grubun çıkarlarını temsil ettiği topluluğun çıkarlarından önde tutacağı korkusu, elde edilen iktidarın problemleriyle başa çıkamayacağı ve her şeyin daha kötüye gideceği korkusu vb).
Bu gibi durumlarda halk, güvenli yolu seçerek, denenmişin bilindikliğini tercih eder. Demokrasilerde halkın, “A”yı beğenmediği için, inancının ya da güveninin olmadığı, yeterince gayret ya da varlık göstermeyen “B” alternatifini denediği görülmemiştir.
Şimdi gelelim konumuzun başlığına; AKP iktidarının sona ereceği tarih. Artık formülü biliyorsunuz. Sayıları yerlerine koyup, hesaplayın. Üzgünüm, hani o çocuk programlarında olduğu gibi “Burada yapılmışı var” diyebilecek kimse yok..
Not. Bu yazı www.diflek.com> da yayınlanmıştır.
