Suharto’nun sağlık ekibinden Doktor Christian Johannes eski diktatörün hayatını kaybettiğini duyurdu.
Endonezya’da 1965’teki darbeyle iktidara gelen ve ülkeyi 32 yıl boyunca totaliter baskıyla yöneten Suharto, ailesiyle birlikte 15-25 milyar doları zimmetine geçirmekle suçlanıyordu.
Suharto, 4 Ocak’ta kalp, akciğer ve böbrek rahatsızlığı nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı. Endonezyalıların çoğu gibi tek isim kullanan Suharto, 8 Haziran 1921 yılında bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak doğdu. Ülkesi 1949 yılında Hollanda’dan bağımsız olduğu sırada Suharto da ordu içinde hızla yükseldi, ancak 1950’lerdeki yolsuzluk suçlaması kariyerini etkiledi.
İNGİLTERE BASININDA SUHARTO
İngiltere’nin ciddi basını dün ölen Endonezya’nın eski lideri Suharto’nun siyasi mirasını tartışmaya geniş yer ayırdı.
The Times, “ulusun babası ya da tam bir adi suçlu” diye tanımladı. Gazetenin değerlendirmesi şöyle:
“Soğuk Savaş döneminin askeri diktatörü, ülkesini Asya’nın en fazla yolsuzluğa batmış en baskıcı, ancak en istikrarlı ülkelerinden biri haline getirdi. Dün Cakarta’da ölümü 32 yıllık iktidarı hakkında, bölünmeler yaratabilecek bir tartışmayı başlattı.
1965’te ülkenin ilk başkanı Sukarno’ya darbe girişiminde bulunan 6 general öldürüldüğünde pek fazla tanınmıyordu. Ama denetimi ele alan Suharto’nun örtülü onayıyla başlayan katliamlarda komünizm sempatizanlığı ile suçlanan 500 bin kişi genellikle palalarla öldürüldü. İki yıl içinde, Sukarno’nun yerine geçmişti.
Antikomünist tutumu onu Batı açısından mükemmel bir lider konumuna oturttu. Batı ona silah sattı, insan hakları ihlallerine göz yumdu. Buna, Doğu Timor’un 1976’da işgali da dâhil.”
The Independent ise Endonezyalı diktatörün adalet önüne çıkarılamamış olmasının altını çizdi.
Gazete, savcıların eski generali 600 milyon doları zimmetine geçirmekle suçladığını ancak sağlık durumu nedeniyle yargılanmadığını belirtti.
The Guardian’da John Pilger imzalı yorumda ise Suharto ‘Batının örnek diktatörü’ olarak nitelendi.
Pilger, Saddam Hüseyin’in aksine Suharto’nun konumunun neden asla sarsılmadığını şöyle açıkladı:
“Varılan anlaşmaya göre Suharto liderliğindeki Endonezya, Amerikan başkanı Nixon’un deyimiyle Güneydoğu Asya’nın en büyük doğal kaynaklar hazinesini açacak en büyük ödül olacaktı. 1967’de bu ‘en büyük ödül’ Cenevre’de Time Life himayesinde düzenlenen bir konferansta dağıtıldı.”
Pilger, burada tütünden çeliğe bankacılıktan madenciliğe, pek çok sektörde yabancı şirketlere dev faaliyet alanları yaratıldığını anlatıyor.
