Avukat Muhammet Çankıran, 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girecek Türkiye, OECD tarafından hazırlanan Otomatik Bilgi Paylaşımı AnlaÅŸması’nın yurtdışında sosyal yardım alan ve Türkiye’de geliri olanları etkileyebileceÄŸini söyledi.
Artı Eksi 7 Londra Programı’nda Arif BektaÅŸ’ın sorularını yanıtlayan Çankıran bilgi deÄŸiÅŸiminde düşük deÄŸerli hesaplarda limitin henüz saptanmadığını vurgulayarak Türkiye’nin de FETÖ’den dolayı yurtdışına mal kaçıranları bulmak için yasayı kullanabileceÄŸini öne sürdü.
Oakfield Avukatlık Bürosu’ndan Avukat Muhammet Çankıran düzenleminin amacının ülkeler arasındaki vergi boÅŸluklarından yararlanan bir grup insanın vergi kaçırmasını engellemeyi hedeflediÄŸini belirterek, “Buna imza atmış 90 ülkeyi ilgilendiren bir nokta. Ä°ngiltere bunu 2017 Eylül’ünde yürürlüğe soktu. Bankalardan, hesap bilgilerini vergi ofisi HM Revenue’ye bildirmeleri istendi. Bir de Ä°ngiltere’de banka hesabı açmak güçleÅŸtirildi” dedi.
Çankıran, “Åžimdi uygulama nasıl olacak?” sorusunu da şöyle yanıtladı:
“Uygulamada her ülke belli ortak standartları uygulayacaklar. Bu standartlarda şöyle olacak; örneÄŸin bankalar ve diÄŸer kurumlar, her ülkenin uygun gördüğü kurumlar kendi sistemlerindeki bilgileri kendi vergi dairelerine aktaracaklar. Bu vergi daireleri Otomatik Bilgi DeÄŸiÅŸimi Yasası çerçevesinde bir sisteme yükleyecek ve diÄŸer ülkelere bunu bildirebilecek. Burada belirleyici olan kiÅŸinin hangi ülkenin vergi sistemine kayıtlı olduÄŸudur. ÖrneÄŸin Ä°ngiltere’de yaÅŸayan bir insan eÄŸer altı aydan bir gün fazla bu ülkede yaÅŸamışsa ve vergi sistemine burada kayıtlı ise onun vergi mükellefiyeti burada doÄŸuyor. Dolayısıyla onunla ilgili baÅŸka bir ülkede belli bir iÅŸlem yapılmışsa o ülkenin vergi dairesinin sisteminden bu ülkenin vergi dairesi o bilgiyi alabilecek. Yani özü bu. Dolayısıyla bu ülkede vergi mükellefi olan kiÅŸi baÅŸka bir ülkede vergiyi içeren herhangi bir faaliyette bulunmuÅŸsa ki bu zaten geçmiÅŸte de vardı otomatik olarak buradaki vergi dairesini bilgilendirmek zorunda, fakat yeni sistemde bilgilendirmeyi kiÅŸi yapmamışsa bile ilgili devlet bu bilgilendirmeyi vergi dairesi üzerinden yapacak. Dolayısıyla siz deklarasyonu yapmamış olsanız bile o bilgi alınacak öbür ülkeden. Bu yöntemle bir ülke kendi vergi mükellefi olan kiÅŸinin, dünya ölçeÄŸinde Otomatik DeÄŸiÅŸim Yasası’na üye olan ülkelerin içinde yaptığı herhangi bir parasal aktiviteden bu ülkenin bilgisi dahilinde olacak.”
TÃœRKÄ°YE’DEN EMEKLÄ°LÄ°K GELÄ°RÄ° OLANLAR
Türkiye’de geliri olan toplum üyelerine iliÅŸkin de Çankıran ÅŸunları söyledi:
“Öncelikle bu ülkede vergi mükellefi olan kiÅŸi Türkiye’de mülk edinmiÅŸse, bizim toplum açısından örneÄŸin emeklilik parası alanlar, orada mülk edinip kira geliri elde edenler. Bu kiÅŸilerin aslında Otomatik Bilgi DeÄŸiÅŸimi Yasası olmadan da hukuki bir zorunlulukları var. Orada elde ettikleri gelirleri buraya bildirmeleri gerekir. Özellikle de yardım alan insanlar devlet yardımı alan insanlar orada ek gelirleri varsa mutlaka bilgilendirmeleri lazım… Orada bankalarında para varsa mutlaka bilgilendirmeleri lazım. Bu aslında Otomatik Bilgi DeÄŸiÅŸimi Yasası olmadan da bir yasal suç olarak görülüyor, zaten devlet onun bilgisine sahip olursa onla ilgili gerekli iÅŸlemleri yapabilir.”
Çankıran Otomatik Bilgi DeÄŸiÅŸimi Yasası’yla deklare edilmese bile Türkiye’deki gelirlerin Ä°ngiltere vergi dairesince öğrenilebileceÄŸini vurgulayarak şöyle konuÅŸtu:
“Bu yasanın düzenlenmesine göre; yüksek deÄŸerli ve düşük deÄŸerli olmak üzere kiÅŸisel hesaplar ikiye ayrılıyor. 1 milyon doların üzerinde olan hesaplar yüksek deÄŸerli hesaplar oluyor. Bu hesaplar hiç tartışmasız bildirilmesi gereken hesaplardır ve ilgili ülkenin maliyesi kiÅŸinin vergi dairesine bunu bildirecektir. Düşük deÄŸerli hesaplarda ise herhangi bir düzenleme yoktur. Çünkü onu ilgili ülkenin kendi iç örgütlenmesine bırakmış. Ä°lgili ülke, örneÄŸin Türkiye derse ki ben Ä°ngiltere’de vergi mükellefi olan vatandaşımın gelirinin bankadaki hesabının 50 binlik kısmını deklare etmeyeceÄŸim derse bunu sisteme yüklemek zorunda deÄŸildir. Dolayısıyla Ä°ngiliz hükümetinin de bunu görme ÅŸansı olmayacaktır. Türkiye bu iÅŸlerin henüz çok başında, Mayıs’ta bir düzenleme yasası geçirildi. Ä°kinci etapta bir yasanın daha düzenlenmesi gerekiyor. Türkiye henüz adım atmadı. Bu yasa düzenlendiÄŸinde bu limitleri de belirlemesi gerekiyor. Türkiye’nin bu konuda nasıl bir tavır içerisinde olacağını bilmediÄŸimiz için Türkiye’de banka hesabı olan vergi mükellefi vatandaÅŸlarımızın etkilenip etkilenmeyeceÄŸini söylemek çok erken henüz. Bunu bilemeyiz. Fakat buradan şöyle bir iki nüve çıkartabiliyoruz. Bir ara maliye bakanlığı bu konuda bir açıklama yaptı. Dedi ki, biz vatandaÅŸlarımızın haklarını koruyacağız. Buradan sinyal olarak ben yüksek rakamların bildirileceÄŸini, düşük rakamlı para hareketlerinin bildirilmeyeceÄŸi sonucunu çıkarıyorum. Bunu destekleyen bir baÅŸka açıklama da yine Türk KonsolosluÄŸu’ndan geldi. Yerel bir toplantıda ‘Biz vatandaşımızın bilgilerini vermeyeceÄŸiz’ dedi.”
Türkiye’nin kaç lira hesabı olanları bildireceÄŸi henüz bir netlik kazanmadığının altını çizen Çankıran, “Bu konuda bir açıklama da yok. Yasa zaten bunu düzenlenmeyi otomatikman üye ülkelerin kendisine bırakıyor. Ãœye ülkeler bunun ne kadarını paylaÅŸmak istiyor. Yaklaşık 5 milyon Türkiye vatandaşının yurt dışında yaÅŸadığını ve bu 5 milyon vatandaşın her birisinin de en az Türkiye’de iki kiÅŸilik bir aileyi beslediÄŸini varsayarsak nüfusunun 15 milyonluk yükünü taşıyan, artı yatırımlar ve turizm de hariç, vatandaÅŸlarının çıkarlarını koruyacağını tahmin ediyorum. O konuda yasal bir yetki verilmiÅŸse bunu sonuna kadar zorlayacağını düşünüyorum. Düşük tutacağını zannetmiyorum” diye konuÅŸtu.
Çankıran’ın toplum üyelerine önerisi de şöyle:
“Mülklerin deklarasyonundan daha çok düzenleme; ÅŸirketler, hisseler, yatırım hesapları, tasarruf hesapları ve kiÅŸisel banka hesapları üzerinden dönüyor. Toplum üyelerine gidin oradaki mülklerinizden kurtulun demek de çok riskli, yapmayın demek de. Düzenlemenin ne olacağını bilmediÄŸimizden zor. Fakat benim görebildiÄŸim, hükümetin, Türkiye’nin devlet olarak insanların yurt dışındaki yatırımlarından çok menfaati var, ekonomik menfaati var. Bu menfaatleri göz ardı edeceÄŸini düşünmüyorum. Bu menfaatleri de dikkate alarak küçük tasarruf sahiplerinin tasarruflarını koruyacağını düşünüyorum.
MADALYANIN DİĞER YÜZÜ
“Düzenleme 2018’in Eylül ayında hayata geçirilecek deÄŸil mi?” sorusunu da Çankıran şöyle yanıtladı:
“Evet, Eylül ayında Türkiye’nin fiili olarak sistemini kurmuÅŸ ve bu bilgileri sisteme yüklemiÅŸ olması gerekiyor. Bu konuda nasıl bir hazırlık olduÄŸunu bilmiyorum. Ben basından takip edebildiÄŸim kadarıyla çok bir ÅŸey göremedim. Sadece Mayıs’ta bir yasa çıkartıldı, onun ötesinde bir iki düzenlemenin daha yapılması lazım. Fakat Ä°ngiltere bunu yaÅŸama geçirdi. Bu Türkiye’de vergi mükellefi olan vatandaÅŸlarımızın Ä°ngiltere’de malları, mülkleri varsa, paraları varsa Ä°ngiltere bunu zaten otomatik olarak sisteme geçiriyor. Türkiye isterse bunları bulabilecek. Bunu da büyük olasılıkla ‘FETÖ’ operasyonlarında, terör operasyonlarında kullanmak isteyeceklerdir. Türkiye de bu amaçla Bilgi DeÄŸiÅŸim Yasası’nı kullanmak isteyecektir tabii ki.”
