Avusturya, son otuz yıl içinde, kayak sporunu saymazsak spor, sanat ve edebiyat alanında ortak bir ulusal sevinç yaşamadı. Avusturyalı kış sporu yapar, bu alanda kazanılan başarılar toplumda artık kanıksanmış durumda. Çocuklar kayak öğrensinler diye okullarda etkinlikler düzenlenir. Bu etkinlikler, ülkede yeni kayakçıların yetişmesinde etkili olduğu gibi, kayak merkezlerine de katkılar sağlar. Birkaç yıldır okulların düzenledikleri kayak etkinlikleri ekonomik sıkıntılardan dolayı aileler tarafından karşılanamaz oldu. Bu durum kayak alanındaki ulusal başarı ve sevinci olumsuz etkileyecektir.
Yazın hayatında Thomas Bernhard ve Peter Handke Avusturya’nın yetiştirmiş olduğu ve gurur duydukları iki yazarıydı. Onlar yazdıkları eser, tutum ve davranışlarıyla toplumda düş kırıklığı yarattı. Bernhard’ın “Kahramanlar Meydanı” (Heldenplatz) adlı eseri Viyana’nın tarihi Burg Tiyatrosu’nda Avusturya’nın Nazi işgalinden kurtuluşunun 50. yılında gösterildi. Oyun, Avusturyalıların Nazilerle olan ilişkisini anlatıyor, ciddi eleştirilerde bulunuyordu. İçeriğinden rahatsızlık duyan bir grup Avusturyalı Burg Tiyatrosu’nun yakınında bulunan Kahramanlar Meydanı’ndan adını alan bu oyunun gösterilmesinin durdurulmasını istiyordu. Oyunun gösterilmesine rağmen Bernhard, protesto eyleminden dolayı kırılmıştı. Ölümünden sonra açıklanan vasiyeti Avusturyalıları şaşırtmıştı. Vasiyetinde Bernhard, eserlerinin Avusturya sınırları içinde yayımlanmamasını ve oynanmamasını istemişti. Diğer önemli yazar Handke ise Yugoslavya’nın dağılma sürecine karşı çıkmış, Sırpların yanında yer almış ve Sırbistan’ı ziyaret etmişti. Bu ziyaretini de kitaplaştırmıştı. Böylece ortalama Avusturyalının yaşayan en büyük yazarı ile arası açılmıştı. Yazar, Avusturya’nın ciddi dergilerden biri ile yakınlarda yaptığı görüşmede, “Yugoslavya konusundaki tavrınızdan dolayı pişman mısınız?” sorusuna “Pişman olduğumu söyleyebilmem için bunamış olmam gerekir”cevabını vermişti.
Avusturya, İsviçre ile ev sahipliği yaptığı Avrupa Şampiyonluğu futbol maçlarında bir ara Türk kökenli Ümit Korkmaz ile sevinç yaşamaya çalıştı. “Ü” harfini rahat söyleyemeyen Avusturyalılar Ümit lehinde sevgi gösterisinde bulunurken “üüü” diyerek adeta bu harfi söyleme provaları yaptı. Bu sevinç sonrasında Nijeryalı baba ve Filipin anneden olma, şu anda Almanya’nın Bayern Münih takımında top koşturan David Alaba imdada yetişti. Ten renginden dolayı şahsında defalarca potlar kırılsa da şimdilik Avusturyalı futbolseverler Alaba’nın başarısına seviniyor. Klasik müziğin ve opera sanatının önemli merkezlerinden olan Avusturya yıllardır kendisiyle gurur duyacakları ne bir sanatçı ne de bir eser yaratabildi. Güzelliği ile de gündeme gelen Rus kökenli Anna Netrebko, opera alanındaki bu boşluğu kısmen şimdilik doldurmuş görünmekte. Sinema alanında ise Fransız olduğu sanılsa bile Romy Schneider’in dışında Christoph Waltz Avusturyalıyı kazandığı Oscar ödülüyle sevindirdi.
Siyasi alanda Bruno Kreisky gibi karizmatik bir siyaset adamının bu yüzyılda çıkması olası mıdır bilinmez. Ancak günümüz siyasilerinin karanlık ilişkilerinin ortaya çıkarılması için parlamentoda “Rüşvet Komisyonu” kuruldu. Komisyon çalışmaları bütün partiler tarafından çalışamaz hale getirildi. Siyasi alanda ortak sevinç son olarak Avusturya’nın AB’ye katılması sırasında yaşandı. Biri işverenler, diğeri ise sendikalar tarafından desteklenen Avusturya’nın iki büyük partisi AB üyeliği konusunda sanki çalışma yapmıştı. Referanduma gidilmiş, üyelik için sandıktan “evet” çıkmıştı. Bunun kutlaması devlet televizyonundan naklen yayımlanmış, halk gördükleriyle mutlu olmuştu. AB’ye girdikten sonra zamları, sosyal yaşamdaki kısıntıları, ücretlerin düşmesini gören Avusturyalının bu ortak ulusal sevinci kısa sürdü. Son çeyrek yüzyıllık süre içinde uzun süreli bir ulusal sevinç yaşayamayan Avusturya, Avrupa’nın yaşadığı krizli dönemde mutlu oldu. Geçen haftalarda, 39.045 metre yükseklikten atlayarak saatte 1.342 km. hızla gökten yeryüzüne inen ve 3 dünya rekoru kıran Avusturyalı Felix Baumgartner ulusal gurur yaşattı. Canlı yayınlarla Felix’in yeryüzüne atlayışını veren televizyon, haftalardır konuyu işleyen gazete ve dergiler Avusturyalılarla birlikte sevindi. Ancak Felix’in yeryüzüne inmesinden birkaç hafta sonra aleyhinde açılan davada almış olduğu bir yıllık hapis cezası da bu sevinci gölgeledi.
___________________________
* Bu yazı, Cumhuriyet Gazetesi’nin Pazar Yazıları sayfasında da yayımlandı.
[email protected]
