Nice büyük uygarlığa, kültüre ve dine beşik olmuş topraklarda, bugünün önde gelen siyasetçilerinin kaba milliyetçiliği ve tek din söylemi, özellikle iç karartıcı .
İstanbul’un en eski tarihi anıtlarından Ayasofya’nın müzeden yeniden camiye çevrilmesi için canlandırılan kampanya, başarılı olması durumunda, devlet eliyle gerçekleştirilecek kültürel vandalizmden başka bir şey değildir.
Temellerini Bizans İmparatoru Büyük Jüstinyen’in attığı Ayasofya, ya da Yunanca adıyla ‘İlahi Bilgelik’ katedrali, Hristiyan dünyasının en önemli mabedlerinden biri. Yangınlardan, depremlerden ve savaşlardan çıkıp, 1500 yıldır kentin silüetini belirleyen Ayasofya, İstanbul’un ve Türkiye’nin en önemli anıtlarının başında geliyor.
Fatih Sultan Mehmed’in 1453 yılında İstanbul’u fethiyle, Hristiyan dünyasının bu büyük sembolü, İslamın zaferinin simgesi haline geldi. Hristiyan imgelerinin üstü kapatıldı, kiliseye minareler eklendi. Onu izleyen beş yüzyıl boyunca Ayasofya, İstanbul’un en büyük ve önemli camisi oldu.
1935 yılında, modern Türkiye’nin diğer kurum ve binaları gibi, Ayasofya da laikleştirildi, müzeye dönüştürüldü. Kilisenin bazı orijinal unsurları restore edildi ama sonradan eklenen Osmanlı sanat eserleri korundu. O gün bugündür sürmekte olan faaliyetler, restorasyondan çok binanın ayakta tutulması ve bakımının sağlanmasına yönelik oldu.
Türkiye’nin bağımsızlık savaşı önderi ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Ayasofya’yı müze yapma kararını ilan ederken, ‘Ayasofya, bütün ugarlıklar için bir anıt olmalı’ demişti.
Her yıl Ayasofya’yı ziyaret eden miyonlarca turist ve Türkiye vatandaşı için de, son 70 yıl içinde böyle olageldi. Fakat Ayasofya, milliyetçilerin bir kısmı ve İslamcıların hemen tümü açısından hep tartışmalı bir konuydu. Zaman zaman ve özellikle de seçimler öncesinde Ayasofya’yı Müslümanların ibadetine yeniden açma arzularının yüksek sesle dile getirildiğine tanık olduk.
Son zamanlarda, başbakan yardımcısı Bülent Arınç bu konuda demeçler verdi. Eskiden cami olan binaların geçmişte müzeye çevrildiğinden ama yeni Türkiye’de artık bunun kabul görmeyeceğinden sözetti. İznik ve Trabzon’da Ayasofya diye anılan ik eski kilisenin camiye çevrilmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirirken de ‘Bu mahsun Ayasofya’ya bakıyoruz, inşallah güleceği günlerin yakın olmasını Allah’tan diliyoruz’ diye konuştu.
Ayasofya’nın ibadete açılması, camiye çevrilmesi Türkiye’deki İslamcıların ortak emellerinden biri. Pensilvanya’da yaşayan ve hükümete son zamanlarda ters düşen Fethullah Gülen de Ayasofya’nın cami yapılmasını istediği bilinen bir diğer İslamcı lider. Ayasofya’nın Müslümanlara açılması istemiyle Parlamento başkanlığına sunulan en son önergenin sahibi milletvekili de Gülen’e yakınlığıyla bilinen bir siyasetçi.
Hükümetin önergeye ilk tepkisi ihtiyatlı oldu. Ayasofya’nın müze statüsüne son verilmesinin şu anda gündemlerinde olmadığını söylediler. Ancak hükümet yanlısı bazı köşe yazarları ‘Gülen tarafından geldi diye doğru ve hayırlı bir adımın geri çevrilmemesi gerektiğini’ savundular.
Adalet ve Kalkınma Partisi hükümeti, bu tür bir adımın yolaçacağı sert uluslararası tepkinin farkında. Ancak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen öncesinde, aday olacağına kesin gözle bakılan başbakan Erdoğan’ın bunu, almaya değer bir risk olarak görmesi de mümkün. Her halukarda, Ayasofya konusunun önümüzdeki günlerde gündemi meşgul edeceği anlaşılıyor. Radikal gazetesinde yayınlanan bir habere göre, iktidar partisi bu ayın sonlarında, İstanbul’un fethinin yıldönümü etkinliklerinin bir parçası olarak Ayasofya’da özel bir dini tören düzenlemeyi planlıyor. Başbakan Erdoğan’ın da diğer İslam ülkelerinin liderleriyle birlikte Ayasofya’da namaz kılacağından sözediliyor.
Umarım bu namaz niyeti, başbakanın daha önce dile getirdiği Şam’da Emevi Camiinde namaz kılma planında olduğu gibi Türkiye’nin uluslararası saygınlığına darbe vurucu bir plana dönüşmez.
_______________________________
* Yazarın diğer yazıları için lütfen tıklayınız:
http://www.firdevstalkturkey.com/tr/
