Almanya’nın kedinin fareyle oynadığı gibi köşeye sıkıştırmaya çalıştığı Yunanistan’ı varsa, ABD’nin de, şükürler olsun elinde oyuncak olmuş Porto Riko’su var!
Yunanistan’ın malî finans çevrelerince yıkıma sürükletildiği dönemin uzun tahlillerini yapacak değiliz, bu kısacık ¨gazete fıkra yazısında…¨
Zaten yatıp kalkıp Yunanistan’ı izliyoruz, şu günlerde…
Ben size, bir başka Yunanistan’dan söz ediyorum: Puerto [Porto] Rico!
ABD’ye bağlı, otonom/özerk ada-ülkesi Porto Riko’nun Valisi Alejandro Garcia Padilla, iki senedir gırtlağını patlatıyor, uluslararası bankaları uyarıyordu: Batıyoruz! Baaaa-tııı-yoruz…
Batan geminin malları bunlar, diye ucuza satmaya çalıştığı mal mülk, artık ne varsa, itibar görmemekteydi.
Alacaklı denilen acar takım, ne zaman kapıya dayanacağını iyi bilir…
Zaten banka dediğiniz şey, hava güneşliyken şemsiyeyi elinize verip yağmur yağınca geri alır.
Porto Riko’da borç 75 Milyar Dolara dayanmıştır; şemsiye elden gitmiştir.
Ana Borcun, Gayri Safi Milli Hasılaya oranı yüzde 68’i bulmuştur.
Bu, kabaca şu demektir ki, hani bütün sene çalışılsa, her şey yolunda gitse bile kazancın bu kadarı borcu karşılayacaktır; faizi sonraya…
Halkın yüzde 65’i, Amerikan standartlarında bilinen yoksulluk çizgisinin altında değil, hatta dibindedir.
Devlet okullarından 165’i öğretmenlere maaş verilemediğinden kapalı, doktorları olmadığından hastaneleri hasta kabul etmemekte, geceleri elektrik kesintileri yüzünden ülke karanlığa bürünmektedir.
Adanın bir vakitler Amerikan ve Batı turizminden nasiplendiği günler geride kaldı; seksi kızlarla dolu plajları bakımsızlıktan ayak atılacak gibi değil. Her yönüyle bir çöküş dönemi yaşanıyor, işin kötüsü umutlar da yok oldu.
Edirne ile Kırklareli vilayetleri büyüklüğündeki, üç buçuk milyon nüfusun yaşadığı, Küba’nın Doğusunda, Karayipler Denizinin cennet adası batıyoruz diye kıyameti koparırken Obama yönetimi feryatlara kulak tıkamaktadır.
Vali Alejandro, tıpkı Yunanistan gibi, ABD Dolarından çıkmak ve 19.yüzyıldan bu yana kullanılmayan eski PESO’ya dönmek laflarını da etmiştir.
Ne ki, Porto Riko, Yunanistan benzeri bağımsız bir ülke ve ulusa sahip değildir.
Bu yönde karar alabilmesi, yine Washington’daki finansçıların ve FED denilen Amerikan Federal Hazine Bankasının eline bakar. ABD Federal Anayasası, eyaletlerin kendi başına iflas kararı alabilmesini yasaklamakta olduğundan bu karar aynı zamanda Porto Riko gibi, İspanyol-Amerikan Savaşında ele geçirilmiş ve ilhak edilmiş özerk bölgeyi de kapsıyor.
ABD Anayasası eyaletlere bu hakkı, ¨İflas ettim, yaşasın artık ben bir müflisim! Dilediğim gibi harcarım…¨ demek hakkını tanısaydı, aslına bakarsanız Porto Riko’dan evvel sıra bekleyen ötekiler göbek atardı; mesela Şikago’nun bulunduğu eyalet Illionis çoktan batmış durumdadır.
Benzer biçimde, hatırlarsınız, geçen yıl Michigan Eyaletinin otomotiv sanayine yüzyıl boyu öncülük yapmış Detroit şehri belediyesi iflasını açıklamış, ortalık ayağa kalkmıştı.
Hakikatle kanunlar birbirlerini karşılamıyor.
ABD Anayasasındaki İflas Hukuku kurallarının değişmesini bekliyorlar, bu da artık Obama sonrasındaki yeni yönetime, elbette yeni Başkan’a kalmış bir şey gibi görünüyor.
Fakat Porto Riko’nun bu kadar beklemeye hâli yok!
Küçük vilayet ülkesinin kamu harcamalarını karşılayacak parası yok, işsizlik tavan yapmış durumda, ABD asgari ücreti uygulanıyor olmakla beraber dinleyeni yok, emekçiler 1$’dan yüzde 23 eksiğine kadar kaç paraya iş bulursa razı durumda, hasılı Kapitalizmin en aşağılık ve kirli biçimi şu anda Porto Riko’da dolaşıyor.
Buna bağlı olarak sokaklarda güvenlik neredeyse sıfıra indi; suç oranı tırmanıyor. Ama Vali Alejandro maaşını ödeyemediği polisiyle sokak çetelerine dur diyemiyor.
Porto Riko bu durumdayken, ABD’nin Bağımsızlık Günü olan 4 Temmuz [Hollywood film jargonuyla aktarırsak, July of Fourth] kutlamalarını, resmî bir iki şak şak dışında elbette soğuk ve sönük karşılayacaktı.
Porto Riko’lular, kendilerini ne Amerikalı ne de artık İspanyol kökenli sayıyor, sadece hayatta kalma mücadelesi veren Robinson Crusoe gibi yalnız, terk edilmiş hissediyor.
Yunanistan’ın bir şansı var, zira tarihî bir ulus; Avrupa Birliğini durumuyla tehdit altında tutabiliyor.
Puerto Rico’nun şansıysa, köpekbalığıyla dolu denizin ortasında talih rüzgârının adadan yana esmesine kalmıştır.
____________________
* [email protected] ABD_Kanada
