Meksika’dan Fransa’ya, İsviçre’den Şili’ye dünya işçileri, koronavirüslü, yasaklı ve karantinalı günlere rağmen 1 Mayıs’ı “bir arada değilse de birlikte” kutlamanın yollarını örgütlüyorlar.
Dünya işçileri, 1 Mayıs Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü’nü bu yıl koronavirüs salgını günlerinde karşılıyor. Binlerce hasta ve can kaybı, hızla artan işsizlik ve ulaşılamayan sağlık hizmetleri işçi ve emekçilerin sadece yaşamlarını doğrudan tehdit ediyor.
Öte yandan birçok ülkede sokağa çıkma yasakları, olağanüstü hal ilanları ve karantina uygulamaları nedeniyle her yılki 1 Mayıs yürüyüşleri de düzenlenemeyecek.
Ancak Meksika ya da Yunanistan gibi sağlık kurallarına uyarak sokakta yapılacak etkinlikler de var. Birçok ülkede ise işçiler, birarada olamasalar da birlikte olmanın farklı yollarını örgütleyecekler. Balkonlardan, pencerelerden, sosyal ağlardan, canlı yayınlardan taleplerini haykıracaklar: İş, ekmek, özgürlük, sağlık…
Farklı ülkelerden derlediğimiz bilgiler şöyle:
FRANSA: BİR DAHA ASLA
Fransa’da da 1 Mayıs’ta sokağa çıkma yasağı devam ediyor olacak. Fransa Temsilcimiz ülkedeki 1 Mayıs çağrıları ile ilgili şu bilgileri verdi:
CGT, FSU ve UNEF sendikaları balkon ve pencerelere pankart, döviz asma, fotoğraf ve videolarla sosyal medyada kampanya gerçekleştirme çağrısı yaptı. Sendikalar da Facebook gibi sosyal medyadan gün boyunca canlı yayınlar yapacak. Geleneksel olarak ortak çağrı yapan sendikaların (CGT, FSU, Solidaires, UNEF) yanı sıra birçok örgüt “1 Mayıs: Bir daha asla” çağrısı yaptılar. Geniş bir platform oluşturuldu. Kastedilen ise ülkenin bir daha asla bu salgında yaşadığı durumu yaşamaması. Bunun için ise şu talepler öne çıktı:
Sağlık hakkı bugün ve yasaklardan sonra da öncelikli olmalı. Bu dönem içinde sosyal eşitsizliklere karşı; herkesin beslenebilmesi, sağlıklı bir konutta yasayabilmesi ve bir işi olması için tüm önlemler alınmalı. Gençlerin durumları göz önünde bulundurularak sağlık dahil tüm ihtiyaçları karşılanmalı (özellikle de üniversiteliler, zira yüzde otuzu hem okuyor hem de çalışıyordu, ancak şu anda işsizler)
İklim krizine karsı mücadele ve biyoçeşitliliği korumak ekonomik kalkınma planlarında göz önünde bulundurulmalı. Üretimin ucuz emek gücü arayışıyla Doğu ülkelerine kaydırılarak işçiler arasında yaratılan rekabete son verilmeli. Sağlık emekçilerinin dahi koruma araçlarına erişememesi halinin ortaya çıkarttığı uluslararası pazara bağlı olma durumuna son verilmeli. Güneyli ve yoksul ülkelerin zenginliklerinin peşkeş çekilmesine son verilmeli.
Kamu hizmetine öncelik verilmeli ve geliştirilmeli. Sağlık hizmetinin bir daha asla bugün içine düştüğü duruma düşmemesi için önlemler alınmalı. Bilimsel araştırmaların ve üniversitelerin bütçeleri artırılmalı. Huzurevlerinin özel şirketlerin “kâr” elde ettikleri bir sektör olmasına son verilmeli ve kamu hizmeti olarak geliştirilmeleri.
İTALYA: GELECEĞİ İNŞA ETMEK İÇİN
Avrupa’da koronavirüs salgınından en çok etkilenen ülkelerden biri olan ve 25 binin üzerinde kayıp veren İtalya’da her yıl başkent Roma’da, ülkenin büyük sendikal konfederasyonları tarafından düzenlenen geleneksel 1 Mayıs konseri bu yıl yapılamayacak. Infobae.com’un haberine göre, bunun yerine, yine başkentin en büyük müzikal sahnesi olan Auditorium’da çeşitli sanatçılar ve gruplar konserler verecek. Bu konserler devlet kanalı olan Rai 3’ten yayınlanacak. Etkinliğin şiarı ise “Güvenceli iş: Geleceği inşa etmek için”.
Repubblica gazetesinin haberine göre Auditorium, 1 Mayıs izin dezenfekte edildi ve gerekli sağlık önlemleri alındı.
MEKSİKA: İŞ, EKMEK VE SAĞLIK
Devrimci Halk Cephesi (FPR) yöneticilerinden Elizabeth Mujica’nın verdiği bilgilere göre Meksika 1 Mayıs’ında bu yıl öne çıkan slogan “Halk için ekmek, sağlık ve iş. Krizin faturasını zenginler ödesin!” oldu.
Mujica’nın verdiği bilgiler şöyle: 1 Mayıs’ta sokaklara çıkacağız. Yürüyüşler olmayacak, ama evet başkent Meksiko, Jalisco, Chiapas ve Oaxaca’da, meydanlarda buluşmalar olacak. Mesafeye dikkat edeceğiz. Bu dönemde en büyük zorlukları yaşayanlarla; işsizlerle, sokak esnafıyla, ulaşım işçileriyle, Mariachilerle (geleneksel sokak müzisyenleri), diğer sokak sanatçılarıyla, Uber gibi uygulamaların işçileriyle, barmenlerle, gıda dağıtımı yapanlarla vd. ile birlikte yapacağız eylemleri.
Ayrıca bu dönemde ortak mutfaklar örgütleyen trans örgütleriyle de birlikte olacağız. Bu ay boyunca birlikte, gidecek yerleri olmadığı için hastane önlerinde kalarak hasta yakınlarını bekleyen ailelere yiyecek dağıtımı yaptık. Ortak mutfak projesi salgından sonra da devam edecek ve bu konuda ulusal bir çağrı düşünülüyor.
Bunun dışında Guadalajara’da örneğin sokak esnafının sendikası kuruldu ve 1 Mayıs’ta Jalisco’nun ana meydanında eylem yapacaklar. Michoacán’da Mittal çelik fabrikası işçileri işten atmaların önlenmesi talebiyle eylem yapacaklar. Ağustos ayına kadar yüzde yüz maaş ödemesini garanti eden devlet başkanlığı kararnamesinin uygulanmasını isteyecekler. Meksiko kenti Emekçileri Genel Birliği (UGT) de online bir forum gerçekleştirecek, forumu eyalet kurumlarının işten atılan emekçileri örgütlüyorlar.
YUNANİSTAN: FATURAYI YİNE HALK ÖDEMEYECEK
Sendikaların güçlü olduğu Avrupa ülkelerinden Yunanistan’da da büyük etkinlikler olmayacağı belirtiliyor. Ülkenin en büyük sendikal örgütü Özel Sektör İşçileri Konfederasyonu (GSEE), ondan fazla kişinin biraraya gelmesini yasaklayan düzenlemeyelere uyacağınını açıklamış. Fakat başka sendikal örgütlenmeler sokaktan vazgeçmeyecek. Bunlardan biri Mücadeleci İşçiler Cephesi (PAME).
PAME’den yapılan yazılı açıklamaya göre sendika, ülkenin başkenti Atina ve Selanik gibi büyük şehirlerinin yanı sıra belli başlı diğer bazı kentlerde de 1 Mayıs’ı sokakta karşılayacak. 1 Mayıs sloganı ise koronavirüse “görünmeyen düşman” diyen birçok devlet başkanına atıfla “Görünen düşman kapitalizmdir. Bir kez daha (faturayı) halk ödemeyecek” olacak.
PAME’nin sokak eylemlerinde Yunanistan ve dünyanın diğer ülkelerde, salgına rağmen çalışması gereken ya da zorla çalıştırılan ve bu nedenle yaşamını yitiren işçi ve emekçiler anılacak. Sendikanın açıklamasında, “Tüm kapitalist ülkelerdeki tüm hükümetlerin politikaları tarafından yaratılan, tekellerin kârları için sağlık hizmetlerini daha da ticarileştiren halk sağlığı hizmetlerindeki büyük kesintiler nedeniyle, salgına karşı eşit olmayan bir savaş yürüten doktorlar, hemşireler için dayanışma ve desteğimizi güçlendireceğiz” denildi.
Sendikanın eylemlerine katılacak emekçilerin maske ve eldiven takacakları, ayrıca fiziksel mesafeye de dikkat edecekleri de vurgulandı.
İSPANYA: BAŞKA BİR SOSYAL MODEL
1 Mayıs’ta sokağa çıkma yasağının olacağı bir diğer ülke İspanya. İspanya’da da emekçilerin omuz omuza katılacakları kitlesel 1 Mayıs gösterileri beklenmiyor. Ancak sendikalar online eylem ve etkinliklerle taleplerini dile getirmeyi sürdürecekler.
Bunlardan biri olan Genel Emekçiler Birliği (UGT) “1 Mayıs benim” sloganı ile işçileri sosyal medya kampanyalarına çağırıyor. Sendikanın bir diğer 1 Mayıs sloganı ise “İş ve kamu hizmetleri: Başka bir sosyal ve ekonomik modele ihtiyacımız var”.
Sendikanın sitesindeki bilgilere göre, 1 Mayıs’ta İspanya saati ile sabah 10.00 bir basın açıklaması yapılacak. 12.00’de temel işlerde çalışan işçi ve emekçilere saygı etkinliği gerçekleştirilecek. 13.30’da işçiler taleplerini sosyal medya kampanyasıyla yaygınlaştıracak. 17.00’de ise Rozalén, Ismael Serrano ve Marwan gibi ülkenin tanınmış müzisyenleri online konserler verecek. Akşam 20.00’de ise bu kez Şilili devrimci müzik grubu İnti İllimani gibi farklı ülkelerden sanatçılarının konserleri yayınlanacak.
Sendikanın açıklamasında, “Daha fazla ve daha iyi kamu hizmeti, yaşlılara ve ihtiyacı olanlara daha iyi bakım hizmeti, daha iyi eğitim, bilime, teknolojiye ve innovasyona daha fazla yatırım” taleplerinin dile getirileceği belirtildi.
İSVİÇRE: DAYANIŞMA; HER ZAMANKİNDEN DAHA ÇOK
İsviçre Demokratik İşçi Dernekleri Federasyonu (DİDF) Başkanı Haydar Sancar’dan aldığımız bilgilere göre İsviçre’de bu yıl 1 Mayıs yürüyüşleri, sokak ve salon kutlamaları koronavirüse karşı alınan önlemler nedeniyle gerçekleşmeyecek.
Hem Federal Konsey’in aldığı yasak kararı hem de İsviçre Sendikalar Birliği SGB’nin tüm ülke genelinde planlanan etkinlikleri daha mart ayı başında iptal etmesi, bu sonuçta etkili oldu.
1 Mayıs kutlamaları için alternatif biçimler öneren SGB, sanal mitingler, tartışmalar düzenleyerek, balkon ve pencerelere pankart, döviz asma, 1 Mayıs günü tespit edilen saatlerde alkış ve sloganlar eşliğinde protesto eylemleri gerçekleştirme çağrısında bulundu. Bu yılki 1 Mayıs talepleri ise “Dayanışma, şimdi her zamankinden daha çok” başlığı altında toplandı. Daha iyi bir ücret, daha iyi çalışma koşulları ve kadın işçi emekçiler için ücret eşitliği için talebi bu 1 Mayıs’ın da ana talepleri oldu.
İsviçre DİDF ise yaptığı açıklamada fabrikalarda, iş yerlerinde emekçiler topluca çalıştırılırken, sokakta 1 Mayıs kutlamalarının yasaklanmasını ve iptal edilmesini eleştirdi.
ŞİLİ BALKONLARINDA SİYAH BAYRAKLAR
2019’un son aylarında kitlesel halk protestolarına sahne olan Latin Amerika ülkesi Şili’de, Birleşik İşçiler Merkezi (CUT) 1 Mayıs’ı “Önce insanlar: Hayatı savunuyoruz. Makul iş ve ücret” sloganı ile karşılayacak. CUT’un internet sitesinde 1 Mayıs etkinlikleri ise şöyle sıralandı:
Sabah erken saatlerden itibaren işten atmaları ve hükümetin halkı korumayan ve sadece patronların çıkarlarını koruyan önlemler almamasını protesto etmek için balkon ve pencerelere siyah bayraklar asılacak. Yerel saatle 10.30’la sendika başkanı sosyal ağlardan canlı yayınla bir konuşma yapacak.
Saat 21.00’de ise “Onur için Cacerolazo” gerçekleştirilecek. “Sağlık önlemleri, ekonomik önlemler, iş güvencesi ve bütünlüklü maaş” talepleri için tencere ve tavalarla gürültü çıkarılacak.
ÜLKERDEN KISA KISA…
Her yıl en büyük 1 Mayıs yürüyüşüne ev sahipliği yapan Küba’da bu yıl balkonlar ve pencerelerden kutlama çağrısı yapılıyor. Infobae’nin haberine göre, Emekçiler Merkezi (CTC) işçilerden, 1 Mayıs’ı sosyal ağlardan kutlamalarını istedi.
Aynı habere göre İsveç ve Norveç’te de kutlamalar internetten gerçekleştirilecek ve ana talep, “Sağlık ve iş güvencesi” olacak.
Belçika’da İşçi Partisi (PTB-PVDA) 30 Nisan ve 1 Mayıs’ta Online Festival düzenleyecek. “Hepimiz evde olacağız ama hep birlikte olacağız” denilen açıklamada, üyelerine ve işçilere kırmızı kıyafetler giyerek çektikleri fotoğrafları “BizimKahramanlarımız” etiketiyle sosyal medyada yayınlama çağrısı yapıldı.
Uruguay’ın en büyük işçi örgütü PIT-CNT, Devlet Başkanı Luis Lacalle Pou’dan devlet radyo ve televizyonundan “İşçilerin sesinin her yere yayılması için” 1 Mayıs açıklaması yapmalarına izin vermesini talep etti ancak Pou bu talebi reddetti. Sendikal merkez belirlenen 19 bölgede araçlarla konvoylar düzenleyecek.
Endonezya’nın başkenti Cakarta’da sendikalar 1 Mayıs yürüyüşü yapacak. Yasaklamalara rağmen yürüyüşün kitlesel olması bekleniyor. Elif GÖRGÜ / EVRENSEL İstanbul
