Darbeciler Bolivya’da seçimlerin tarihini üç kez erteledi, baskılar sonucunda son verdikleri 18 Ekim tarihini değiştiremediler. Seçimler yaklaştıkça sağ cepheye karşı mücadele veren MAS (Sosyalizme Doğru Hareketi) seçmen desteğini arttırarak yarışı önde götürüyor.
Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı ve yeni parlamentonun önümüzdeki beş yıl için seçileceği genel seçimlerde yaklaşık 7 milyon 332 bin 925 Bolivyalı oy kullanmak üzere sandığa gidecek.
Bolivya Anayasası ve seçim yasası, adayın ilk turda kazanması için yüzde 50 artı bir oy, ya da en az yüzde 40 ve ikinci adaydan on puanlık bir avantaj elde etmesini gerekli görüyor.
Askeri cuntanın adayı ve geçici Başkan Anez çekilince seçim yarışında üç aday kaldı. MAS’ın ve Evo Morales’in adayı Luise Arce’nin karşısında darbecilerin destekledikleri iki aday; Daha çnceki seçimde Evo karşısına çıkan Carlos Mesa ve aşırı sağcı Fernando Camacho.
Bolivya seçim otoritelerinin ilan ettikleri anket yayınlama yasağının son gününde seçim yarışının iki aday arasında geçeceğini gösteriyor. Özel kanallar Unitel ve Bolivisión programlarında Ciesmori şirketi tarafından yapılan son sondajda Arce geçerli oyların yüzde 42,2 ve Mesa yüzde 33,1 ile önde. Bu durumda sosyalist aday yüzde 40’ın üstünde ancak on puanlık farka takılıyor. Aradaki % 9.1 farkı %10 üzerine çıkarırsa ilk turda seçilebilir. Ama seçim gününde bu rakamlar değişmezse ikinci tur kaçınılmaz oluyor.
Geçen hafta Mori’nin bulguları yukardakilerden farklıydı. Buna göre Arce’nin 26%’dan %30’a çıktığı, Anez’in istifasından sonra C. Mesa’nın da oylarının %17’den %24’e çıktığı saptanmıştı. Üçüncü aday F. Camacho ise oyunu %6 dan %12 çıkartarak yarışmada güç kazandığını kanıtlamıştı. Ancak MAS’ı durdurmak ve seçimlerin ilk turunda Mesa’nın kazanmasını garanti etmek amacıyla cunta dahil sağın çeşitli kanatlarından Camacho’nun seçim yarışından çekilmesini için baskılar yapılıyor.
Bir yoruma göre, Arce’nin ilk turda başkan seçilebilmesi ancak üç adayın kampanyayı sürdürmesine bağlıdır. Yani %40’lık barajın aşılması şu andaki seçim atmosferi ve aday sayısının değişmemesine bağlanıyor. Ama eğer sağ “yararlı oy” hedefinde birleşirse Camacho’yu geri çekip Mesa’yı desteklemeye odaklanırsa seçimler ikinci tura kalabilir. Ancak, bu gerçekleşse dahi kararsızlar birinci turu belirleyebilir, yani sağın hesabı tutmayabilir. Kararsızların eğilimi iki tarafı da etkiliyor. Kararsızlar (%8,4) göz önüne alındığında, Arce’nin ilk turda Başkanlığı kazanabilme şansı çok fazla çünkü kararsız oyların çoğunun MAS’a yöneleceğini araştırmalar söylüyor. Bu faktörler dikkate alındığında seçimlerin ikinci tura kalma olasılığı fazla.
İttifakın eski başkan yardımcısı adayı ve Ulusal Birlik Başkanı Samuel Doria Medina, MAS’ı yenebilmek için tek bir adaya destek verilmesinin gerekliliğini vurgularken “Yararlı oy” çağrısında bulundu. Bir konuşmasında Samuel “Carlos Mesa’nın en iyi seçenek olmamasına rağmen geçmişe dönüşü önleyebilecek” tek kişidir dedi. Hatta Luis Fernando Camacho’ya oyları dağıtmamasını, bölgesel proje geliştirmenin yersiz olduğunu, demokrasiyi (liberal demokrasi) sağlamlaştırmanın zamanı geldiğini söyledi.
Buna benzer açıklamayı Anez CNN’e yaptı. MAS’a karşı olan tüm politikacılara kişisel destek vereceğini söyledi. Başında bulunduğu Demokrat parti aday çıkarmadığı gibi aday destelemekten de uzak durdu, ancak MAS’ın iktidara dönmesini önlemek için çalışacaklarını belirtmekle yetindi.
Sağın ve darbecilerin tüm çabalarına rağmen Mesa’nın ilk turda kazanmasının tek yolunun dolandırıcılık olduğunu söyleyen Arce militanları sandıkları korumaya çağırdı. MAS’ın lideri Andrónico Rodríguez eğer darbeciler seçim sonuçlarıyla oynarsa MAS iktidarı geri almak için sokaklarda savaşmaya hazır olduklarını açıkladı.
Geçiş hükümetinin bakanı Arturo Murillo ile OAS (Latin Amerika devletleri Örgütü) sekreteri arasında yapılan bir toplantıda seçimlere müdahale konusunda uyarı yaptılar. Bu arada Bolivya Seçim Mahkemesi, Kilise ve uluslararası seçim gözlemcileri gerginliğe dikkat çekerek halkı sakin olmaya çağırdı.
Bolivya küçük bir ülke olmasına rağmen demokratik sosyalizm deneyimi tarihsel önemdedir. MAS, on dört yıl boyunca demokrasiyi derinleştirmede, ülkeyi kalkındırmada ve aynı zamanda işçi sınıfının ve yoksul halkın yaşamını iyileştirmede derin izler bırakan dönüşümler gerçekleştirdi.
Fakat MAS, demokratik reformlarla Bolivya toplumunu değiştirirken oluşan yeni sorunların çözümüne yeterince eğilmedi. Gençlerin talepleri, sivil toplumda ve devlet kademelerindeki yozlaşmalara gereken tedbirleri alamadı. Ve en önemlisi biçimsel bazı reformlar dışında orduya ve polise dokunmadı. Ekonomik kriz başladığında devletin bu iki gücü fırsatı kaçırmadı. Darbeciler Los Pititos hareketini kullanarak hakları için direnen halkın öfkesini karşı devrimci bir ayaklanmaya dönüştürmeyi başardı. Darbe ile karşı devrim hareketinin birleşmesi Evo ve MAS iktidarının sonunu getirdi.
Tüm çabalarına rağmen darbeciler MAS’ın başlattığı demokratik devrimin izlerini ne toplumdan ne de halkın vicdanından kazıyamadı. Bir Çin atasözü “Gül sunan bir elde daima bir miktar gül kokusu kalır” der. MAS Bolivya toplumunu reformlarla değiştirirken halka gül dağıttı, sandıklarından gül kokusunu alırsa darbecileri yenmenin mümkün olduğunu gösterecek.
____________
KAYNAK
-Cubadebate, 6 Ekim 2020
-La Patria, 4 Ekim 2020
-İnfobae, 4 Ekim 2020
