Che, Fidel, puro, sosyalizm ve Küba (2)

Küba’da eğitim, sağlık, kültür ve sanat

Küba’nın her kentinde mutlaka bir Plaza de la Revolucion, yani bir ‘Devrim Meydanı’ vardır. Santiago’da, Santa Clara’da, Trinidad’da… Nereye giderseniz mutlaka aşırı kalabalık kitlelerin toplanabileceği ve devrimci önderlerin heykellerinin bulunduğu bir  meydana rastlarsınız. Ve her yıl 1 Mayıs’larda milyonlarca Kübalı’nın devrimi kutlamak için toplandıkları meydanıyla Havana bunların en görkemlisi ve en büyüğüdür. İşte Küba devrimininin sembolü olan o ünlü meydandayım. Bir yanda Kübalılar’ın bağımsızlık savaşını başlatan, Fidel’e, Che’ye ilham veren şair Jose Marti’nin dev bir heykeli yükselmekte.  Diğer yanda ise Che’nin metaldan devasa yüzü ve “Hasta La Victoria Siempre” (Zafere kadar daima) sözünün yazılı olduğu ve dev bir Küba bayrağın asılı bulunduğu Savunma Bakanlığı binası…

Devrim Meydanı’ndan aşağıya Havana Üniversitesi’ne doğru yürüyorum. 1920’li yıllardan devrime kadar radikal gençlik hareketinin örgütlendiği bu üniversitede, 1958’de ‘Genç Komünistler Birliği’ tarafından ele geçirilen tank hala bahçede sergilenmekte.  

Ve Devrim Müzesi

1950’lerde General Fulgencio Batista’nın sarayı olan bu muhteşem bina bahçesinde hala yanmakta olan devrim ateşiyle karşılıyor ziyaretçileri. Devrim öncesi, devrim süreci ve sonrası kronolojik olarak sergilenmekte müzede. Che’nin, Fidel’in ve diğer devrimci önderlerin klasik siyah beyaz fotoğraflarını geçtikten sonra Küba tarihinin derinliklerine  doğru bir yolculuğa çıkıyorum Devrim Müzesi’nde.

Son olarak devrim sonrası yaşanan gelişmeleri anlatan bölümü geziyorum müzede. Fidel Castro ve arkadaşları tarafından 1959 yılında gerçekleştirilen devrimden sonra Küba’da köklü değişimler yaşanmış. Eğitim, kültür ve sağlık alanındaki dönüşümler, bunlar arasında  en önemli adımlar olarak öne çıkıyor. Küba’da devlet özellikle eğitime hala öncelik göstermekte ve Kübalılar da haklı olarak ücretsiz eğitim ve sağlık sistemleriyle büyük gurur duymaktadır.

Küba’da 6-yaş altı çocuklardan %98’i eğitim hizmetlerinden yararlanabilmektedir. Okul müfredatları tüm ülkede aynı standartta olup,  6-11 yaş arası herkes için eğitim zorunludur. Orta eğitimin ilk üç yılında, öğrenciler çoğunlukla kırsal yatılı okullara gönderilmekte ve burada hem sınıflarda ders görmekte, hem de tarım alanında çalışmaktadırlar.

Öğretmenlerin maaşları öğrencilerin başarısı ile orantılıdır. Okul bitince eğitimlerine devam etmek isteyen öğrenciler, üniversiteye hazırlık veya teknik okullara gitmektedir.

Küba’da ilköğretim seviyesinde okullaşma oranı yüzde 100. Derslik başına düşen öğrenci sayısı ise 20.  Öğrenci sayısı 20’den fazla bulunan sınıflarda her sınıfta 2 öğretmen görev yapıyor.  Tüm sınıflarda görsel ve işitsel araç setleri bulunmakta ve ders kitapları, kalem, defter ve her türlü eğitim araçları ücretsiz olarak devlet tarafından sağlanmaktadır. Ayrıca okul üniforması ve öğrenciler için gerekli besinde da devlet tarafından verilmekte. Devrim sonrası yüksek öğrenime de büyük önem verilen Küba’da toplam üniversite sayısı 50. Üniversitelere bağlı araştırma merkezi 73. Ülkede 300’den fazla mastır programı var ve tüm yurttaşların yüksek öğrenimden eşit olarak yararlanması öngörülüyor. Ayrıca 120 farklı ülkeden 20 bine yakın öğrenci Küba üniversitelerinde mezun olduğu gibi ve bazı yoksul ülkelerden gelen öğrencilere de yüksek lisans ve üniversite eğitimi sağlanıyor.  Ülkede toplam 2 milyon 400 bin öğrenci var.  Yaklaşık 11 milyon nüfuslu Küba’da son 40 yıl içinde 700 bin üniversite mezununun olması eğitimde geldiği seviyeyi gözler önüne seriyor.

Peki eğitimdeki bu başarıya nasıl ulaşmış Küba?

Ocak 1959’dan bu güne 3 ana aşamada bir eğitim devrimi gerçekleştirilmiş Küba’da. Birinci aşamada devrimin hemen sonrası, 1961 yılı ‘Eğitim Yılı’ ilan edelmiş ve Küba’da o yıl, yüzbine yakın genç gönüllü olarak, milyonlarca yurttaşa okuma ve yazma öğretmek için en ücra köylere kasabalara kadar gitmiş.  İkinci aşama ise 1972 yılında ‘Eğitim Tugayları’ adıyla gerçekleşmiş. Bu aşamada eğitimin yaygınlaştırılması hedeflenmiş.  Üçüncü aşama ise halkın tamamının bütünlüklü ve genel bir kültür seviyesine ulaşmasını hedefleyen ‘bataille d’idees’ yani “fikirler savaşı” adıyla devam ediyor. Burada hedef  eşitlik yöntemiyle eğitimde tam bir sosyal adalet sağlamak.

Eğitimle birlikte Küba’da gelişmiş olan bir diğer alan da sağlık. Küba’da devrim sonrası sağlığa büyük önem verilmiş ve bebek ölüm oranı 6.22’ye düşürülmüştür.  Bu oran Latin Amerika’daki en düşük orandır. Ülkede ortalama hayat süresi ise 76 yıldır.

Küba’da yüzlerce poliklinik vardır ve sağlık hizmetleri tüm halka ücretsizdir. Ayrıca Kübalı doktorlar özellikle göz hastalıklarının tedavisinde dünyada saygın bir yere sahiptir.  Küba bunlar yanında sanatta ve kültürde de büyük başarılar yakalamıştır.

Sanat özellikle de resim ve müzik, Küba’da da gündelik yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır. Sanatsal faaliyetleri düzenleme ve yaygınlaştırma amacıyla kurulan Kültür Merkezleri bünyesinde ülkede çok sayıda sanat okulu açılmıştır. Küba’da her üniversitede güzel sanatlar akademesi bulunmaktadır.

Devam edecek….

650310cookie-checkChe, Fidel, puro, sosyalizm ve Küba (2)

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.