Aram Yayınevi tarafından yayınlanan, ABD’li ünlü filozof ve dilbilimci Noam Chomsky ve Edward S. Herman’ın ”Kitle Medyasının Ekonomi Politiği: Rızanın İmalatı” adlı kitabında yer alan bazı ifadelerden dolayı, yayınevinin yetkilisi ile kitabı yayına hazırlayan 2 kişi hakkında “Türklüğü, Cumhuriyeti ve TBMM’yi alenen aşağılama” ile “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” ettikleri gerekçesiyle iddianame düzenlendi.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan iddianamede, Aram Yayıncılık tarafından Mart ayında yayınlanan, yazarları Edward S. Herman ve Noam Chomsky olan “Kitle Medyasının Ekonomi Politiği: Rızanın İmalatı” adlı kitabın incelendiği belirtildi.
Kitabın bazı bölümlerinden alıntı yapılan iddianamede, bu bölümlerdeki ibarelerin, hem TCK’nın 301. maddesinde belirtilen ”Türklüğü ve Cumhuriyeti, Türkiye Büyük Millet Meclisini aşağılar ibareler” taşıdığı, hem de aynı kanunun 216/1. maddesinde yer alan ”halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçunu” oluşturduğu ifade edildi.
İddianamede, yayınevinin sorumlusu Fatih Taş’ın alınan ifadesinde, kitabın yazarlarının Amerikalı olduğunu, diğer şüpheliler Ömer Faruk Kurhan ve Lütfi Taylan Tosun’un kitabı yayına hazırlık aşamasına getirdiğini, 1987 yılındaki ilk orijinal baskıda bu bölümlerin yer almadığını, daha sonra geçen dönem içerisinde olanların ise kitabın başlangıç bölümüne konulduğunu belirttiği kaydedildi.
Kitabın özellikle başlangıç bölümünde suç unsurlarının bulunduğuna işaret edilen iddianamede, Kurhan, Tosun ve Taş’ın, “Halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmek”, “Türklüğü, Cumhuriyeti veya Türkiye Büyük Millet Meclisini alenen aşağılamak” suçundan 1,5 yıldan 6’şar yıla kadar hapis cezasına çarptırılması istendi.
RIZA’NIN İMALATI?
Medya analizinde çığır açmış bir başyapıt olan “Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği” Aram Yayıncılık tarafından tam Türkçe çevirisiyle yayınlandı. “Rızanın İmalatı” kitle medyası ile gündelik ilişki içinde olan ve kurulu düzenin karmaşık, çok yönlü ve yoğun propaganda bombardımanına maruz kalanlar (herkes) için aydınlatıcı bir kitap. Aynı zamanda, iletişim akademisyenlerinin, mesleki olarak medya alanında konumlanma perspektifine sahip öğrencilerin ve medya çalışanlarının yüzleşmesi gereken temel bir başvuru kaynağı ve ders kitabı.
“Rızanın İmalatı,” kitle medyasının işleyişini bir propaganda modeli kurarak aydınlığa kavuşturur. Bir yandan bu işleyişi belirleyen asli bileşenler tanımlanırken, diğer yandan somut olaylar ele alınarak kurulan modelin geçerliliği test edilir.
ABD kitle medyasının örneğin düşman ve uydu ülkelerdeki insan hakları ihlalleri kurbanlarına ya da seçimlere, Hindiçin savaşlarına ve Mehmet Ali Ağca’nın tetikçi olarak rol aldığı Papa suikastine yaklaşımı çözümlenir ve modelin öngörülerinin yanlışlanıp yanlışlanmadığına bakılır.
Kitabı dikkatle okuyanlar, doyurucu bir medya analizi ve eleştirisi yapmak için gerekli temel kavramsal donanımı elde ettiğini anlayacaktır. Bununla birlikte, kitabın yazarları tarafından açıkça belirtildiği gibi, model sadece örnekler düzeyinde çeşitlenmeye değil, kuramsal düzeyde gelişmeye de açıktır.
“Rızanın İmalatı” bilimsel bir çözümlemenin yanı sıra, önemli bir çağrıyı içerir: Rızanın imalatını etkisiz kılmak isteyenler, kamusal alanda özgür, demokratik ve katılıma açık bir medya yaratma sorumluluğu ile karşı karşıyadır. Seçkin kesimlerin çıkarlarının genel toplumsal çıkarlar gibi sunulmasının önüne geçmek için, analiz ve eleştiriye kurucu faaliyetlerin eşlik etmesi gerekir.
