Dr Andrew Mango’nun oturum başkanlığını yaptığı ‘Türk –Ermeni İlişkileri’ konulu konferansın konuk konuşmacıları Prof Dr Türkkaya Ataöv ve Yard Doç Dr Bestami Bilgiç oldu.
Şehit diplomatlar anısına bir dakikalık saygı duruşu ile başlayan konferansa başta Türkiye’nin Londra Büyükelçisi Yiğit Alpogan, Başkonsolos Bahadır Kaleli, TSK Askeri Ataşesi Deniz Kurmay Albay Özdem Koçer olmak üzere çok sayıda diplomat, İTDF Başkanı Şener Sağlam ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri, yerli ve yabancı akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Konferansa Ermeni toplumundan da katılanlar da gözlendi.
1973 ile 1985 tarihleri arasında Ermeni terör örgütleri tarafından 21 ülkede gerçekleştirilen 110 silahlı saldırıda 34 Türk diplomatı ile 8 yakını ve 4 yabancı hayatını kaybetmiş, 15 Türk ve 66 yabancı uyruklu kişi yaralanmıştı.
“Ermeniler arkadaşının eşini katlettiler”
Oturum başkanlığını yapan Dr Andrew Mango açılış konuşmasında Ermeni teröristlerce katledilen yakın dostu eski Madrid Büyükelçisi Zeki Kuneralp’in eşi Necla Kuneralp ile ilgili anılarını anlattı. Mango, “Saldırıdan bir kaç ay önce Kuneralp Ailesi’ni Madrid’de ziyaret etmiştim. Geniş pencereli evlerinde yemek yerken kendisine “Türk diplomatlara saldırıların olduğu bir zamanda bu kadar göz önünde oturmamız doğru mu?” diye sordum. Bana Schiller’in bir sözünü hatırlatarak, “ Ölmesini bilmeyen bir kişi, yaşamasını da bilmez!” diye cevap verdi. Maalesef, Zeki Bey’in düşünemediği husus bir sonraki kurbanın kendisi değil eşi olacağıydı” dedi.
1926 İstanbul doğumlu Dr Mango 21 yaşına kadar Türkiye’de yaşamış. Mango, 1947’den beri Londra’da yaşıyor. 1968’de “Turkey” isimli ilk kitabı yayımlanan İngiliz yazarın daha sonra, “Türkiye’nin Terörle Savaşı”, “Atatürk: Modern Türkiye’nin Kurucusu” ve “1938’den Günümüze, Türkiye ve Türkler”, “ From the Sultan to Ataturk: Turkey” isimli kitapları yayımlandı.
24 Nisan 1915 katliam iddiaları gerçek dışı
Ermeni sorunu konusunda uzman olan Prof Dr Türkkaya Ataöv “Gerçekte 24 Nisan 1915’te Ne Olmuştu?” başlıklı konuşmasında Ermenilerin Osmanlı toprakları içinde yer değiştirme kararının güvenlik sorunu nedeniyle verildiğini açıkladı. Konuşmasını büyük ekranda izleyicilere gösterdiği çoğu yabancı kaynaklı belgelere dayandıran Ataöv, tarihi belgelerin Ermenilerin tehlikeli bir silahlı güç oluşturduğunu ispatladığını söyledi. Ermeni belgelerinden örnekler veren Ataöv, yabancı güçler ile işbirliği içinde hareket eden Ermenilerin Osmanlı Devleti’ne başkaldırmak amacıyla meydana getirdikleri silahlı orduların ve çetelerin Osmanlı Ordusu’nun lojistik ve güvenliğini tehdit ettiğini söyledi.
Ermenilerin evlerinde, okullarında ve kiliselerinde bulunan binlerce silah ve tonlarca patlayıcı; gerçekleştirdikleri suikastler, bombalı saldırılar ve sabotajların günümüzde ‘terörizm ’ olarak tanımlandığını vurgulayan Ataöv, Ermenilerin yüzbinlerce Türk ve Müslümanı öldürdüklerini ve bunun yabancı arşivlerdeki bilgilerle kanıtlandığını anlattı.
Ataöv konuşmasında, 24 Nisan 1915 tarihinde İstanbul`da yaşayan 77.735 Ermeni asıllı Osmanlı vatandaşından 235`inin yasa dışı faaliyetlere karıştıkları gerekçesiyle tutuklandığını ve bunların büyük kısmının kısa sürede salıverildiğini, bazılarının kaçtığını, Osmanlı olmayanların başka ülkelere gönderildiğini ve kalan kısmının ise Çankırı`ya ve Ankara`nın Ayaş ilçesine gönderildiğini, ama hiçbirinin öldürülmediğini söyledi. Ataöv, bu kişilerden birinin doğal nedenlerden dolayı öldüğünü, iki Ermeni`nin ise iki adi suçlu tarafından öldürüldüğünü ve bu suçu işleyenlerin de ölüm cezasına çarptırılarak idam edildiklerini kaydetti. Ataöv, Ermenilerin 1915 olaylarına ilişkin iddialarının başlangıcı olarak göstermeye çalıştıkları 24 Nisan gününde ‘yüzlerce Ermeni`nin tutuklanıp öldürüldüğü iddialarının’ ise tamamen gerçek dışı olduğunu belirtti.
Uluslararası İlişkiler alanında verdiği çok sayıda Türkçe ve yabancı eserler ile tanınan tarihçi Prof Dr Türkkaya Ataöv, 40 yılı aşkın süre Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğretim üyeliği yapmış. Belli başlı dış görevleri arasında Birleşmiş Milletler’e bağlı beş uluslararası örgüt veya grubun merkez yöneticiliği var.
Pontus Rum ve Süryani iddiaları
Konferansın ikinci konuşmacısı Çanakkale 18 Mart Üniversitesi öğretim üyesi Yard Doç Dr Bestami Bilgiç “Türk Dış Politikası’nda ‘Soykırım’ Meselesi: Ermeni, Pontus Rumları ve Süryani Sorunu” konulu konuşmasında Türk karşıtı diyaspora toplumlarının Avrupa ve ABD’deki faaliyetlerini irdeledi.
Bilgiç, 1970 ve 80’li yıllarda Türk diplomatik temsilcileri ve aile üyelerine karşı Ermeni terörünün ve özellikle Kuzey Amerika ve Avrupa’daki Ermeni diasporasının faaliyetleri neticesinde Ermeni sorununun Türk Dış Politikası’nın en önemli gündem maddelerinden biri haline geldiğini söyledi.
Bilgiç “ ‘Soykırım’ milli meclislerin üzerinde karar vereceği bir konu değildir. Ancak buna rağmen Türkiye’nin siyasi ve ekonomik ilişkileri olan bazı ülkelerin milli meclisleri normalde tarihçilerin ve hukukçuların aydınlatması gereken 1915–1916 olayları hakkında siyasi kararlar almışlar, bu olayları ‘soykırım’ olarak belki de uluslararası hukuka aykırı bir şekilde nitelemişler, hatta bazıları bu meselenin akademik bir şekilde tartışılmasını bile suç saymaya kalkışmışlardır” dedi.
Konuşmasında Ermeni diasporasının Türkiye’yi dış politikada sıkıntıya sokan ‘başarıları’nın bazı başka Türkiye-karşıtı siyasi gruplara da ilham kaynağı olduğunu kaydeden Bilgiç, “Bir takım Pontus Rum ve Süryani gruplar Ermeni diasporası ile işbirliği içerisine girmişler ve yaşadıkları ülkelerin parlamentoları tarafından kendi ‘soykırımlarının’ da tanınması yönünde faaliyetlere girişmişlerdir. Artık Türkiye dış politikasında sadece Ermeni sorunu ile değil bunlara ek olarak Pontus Rum ve Süryani iddiaları ile de uğraşmak durumunda kalmıştır” dedi.
Uluslararası İlişkiler Uzmanı olan Bilgiç Türk Tarih Kurumu’nda Osmanlı azınlıkları konusunda bir araştırma yürütüyor.
Dr Mango: “ Türklerle Ermeniler düşman olmak zorunda değil”
Oturum başkanı Dr Mango kapanış konuşmasında “Türkler ve Ermeniler sonsuza kadar düşman olmak zorunda değiller” dedi. Osmanlı döneminde iki toplumun yüzyıllarca barış içinde birlikte yaşadıklarını vurgulayan Mango‚ ‘milliyetçilik ideolojisi’nin 1878- 1915 döneminde iki toplumu birbirinden kopardığını söyledi. Geçmişte dost olan iki toplumun gelecekte de iki iyi komşu olmalarının mümkün olduğunu söyleyen Mango, AB ve ABD’de olumlu karşılanan Türkiye ve Ermenistan arasında imzalanan protokolün bugün tehlikeye girdiğini belirtti.
Dr Mango “ Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin ileri sürdüğü sınırların açılmasının Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Karabağ sorunuyla ilişkilendirilmemesi ve ortak tarih komisyonu kurulmadan önce Türkiye’nin ‘soykırım’ suçunu işlediğini kabul etmesi talepleri protokolü boşa çıkardı” dedi. Bir milyon Azeri’nin işgal edilen Karabağ topraklarını terketmek zorunda kaldığını ve zor durumda olduklarını hatırlatan Mango “Türkiye, Ermenistan işgal ettiği Azeri topraklarının büyük bir bölümünden çekilmedikçe Ermenilerin bugünkü trajediyi sürdürebilmek için geçmiş trajedileri istismar etmesine izin vermemelidir” dedi.
Türkiye tarihi ve Atatürk hakkında birçok kitap ve makale yazan 83 yaşındaki İngiliz yazar Andrew Mango, kurulacak ortak tarihi komisyonun hiç bir ön şart olmadan çalışması gerektiğini söyleyerek ‘Gerçek ve uzlaşma baş başa gider, Türk ve Ermeni uzlaşması yalanların üzerine kurulamaz” dedi.
Prof Türkkaya Ataöv’le sohbet
İTDF tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenen konferansta terörizm kınandı ve sorunların karşılıklı anlayış ve akademik araştırmalar ile çözümlenmesi istendi. Konferansın ardından konuşmacıların onuruna verilen akşam yemeğinde konuşmacılara birer teşekkür plaketi takdim edildi.
Konferansı organize eden İTDF Genel Koordinatörü Servet Hassan, LSE’de İngilizce gerçekleşen konferansın ardından aynı konuda Türkçe bir toplantı düzenlemeye hazırlandıkları bilgisini verdi. Prof Türkkaya Ataöv, 6 Şubat, Cumartesi günü saat 14.00- 17.00 arasında Pasha Hotel’de gerçekleştireceği sohbet toplantısında ‘Türk-Ermeni İlişkileri’ni irdeleyecek. Toplantıya katılmak isteyenler [email protected] adresine yazabilir ya da 07788908803’u arayabilirler.
