Revize Orta Vadeli Program (OVP), hükümetin 1 trilyon dolara ulaştırma sözü verdiği Türkiye ekonomisinin 6 yıl geriye giderek 2010 yılındaki 736 milyar dolarlık milli gelire düştüğünü gözler önüne serdi.
HAYALLER PEKİYİ GERÇEKLEŞME ZAYIF
Hükümet, seçim öncesinde hazırlayıp yoksulluğu gizlemek için dolar bazında kişi başına milli geliri yazamadığı 2016-2018 Orta Vadeli Program’ı revize etti. Revize programı Ekonominin yeni patronu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ile yeni Maliye Bakanı Naci Ağbal ve Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz birlikte açıkladılar. OVP’de Türkiye ekonomisinin gerçekleşen rakamları ekonominin zayıflığını işaret ederken, gelecek yıllara dönük hedefler yine pembe tablolar çizdi.
BU DA YENİ GİZLEME YÖNTEMİ
Bugüne kadar OVP’lerde uluslararası sisteme uyum sağlamak için milli gelir hem TL hem dolar bazında, kişi başına milli gelir ise sadece dolar bazında açıklanırdı. Ancak ekonomi kötüleşip döviz yükselince, ortaya çıkan fakirliği gizleme yoluna giden hükümet, seçim öncesinde hazırladığı OVP’de kişi başına geliri sadece Satın Alma Gücü Paritesi’ne (SAGP) göre açıklamıştı. Revize OVP’de ise dolar bazında kişi başına milli gelir tabloya konulurken bu sefer ilk kez SAGP rakamları da eklendi. Böylece daha yüksek olan SAGP rakamları ile yoksullaşma gizlenmeye çalışıldı.
EKONOMİ KÜÇÜLDÜ
Geçen yıl yayımlanan 2015-2017 OVP’de 2015 yılında milli gelirin 850 milyar dolara, 2016 yılında da 907 milyar dolara çıkacağı vaadedilmişti. Ancak açıklanan 2016-2018 revize OVP’de 2015 yılı milli geliri 722 milyar dolara, 2016 yılı milli geliri de 736 milyar dolara düşürüldü. Bir yıl içerisinde Türkiye ekonomisi 2015 yılı için 128 milyar dolar, 2016 yılı için 171 milyar dolar küçülmüş oldu. Üstelik hükümet 2016 yılında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) 736 milyar dolar olacağını ilan ederek, Türkiye ekonomisinin bu yıl ancak 2010 yılındaki seviyeye ulaşabileceğini dünyaya duyurmuş oldu.
VATANDAŞ YOKSULLAŞTI
Revize OVP, hükümetin 10 bin dolarlık kişi başına milli gelir hedefini yakın zamanda tutturamayacağını, vatandaşın yoksullaştığını da gösterdi. Bir önceki OVP’de kişi başına milli gelirin 2015 yılında 10 bin 395, 2016 yılında 11 bin 540 dolar olacağını ilan eden hükümet, yeni OVP’de 2015 için 9 bin 286 dolar, 2016 için 9 bin 364 dolar kişi başına gelir hedefi koydu. Yeni hedefler, vatandaşın 2015’te bin 110 dolar fakirleştiğini, bu yıl da 2 bin 176 dolar kişi başına kayba uğrayacağını gösterdi.
KIDEM TAZMİNATI GELİYOR
Hükümetin bu yıl kıdem tazminatı sistemini sil baştan değiştirmeye kararlı olduğu bir kez daha net bir şekilde ifade edildi. Şimşek, OVP’yi açıklarken istihdamla ilgili reform alanlarının arasına kıdem tazminatı, esnek çalışma ve istihdam büroları gibi işçi sendikalarının karşı çıktığı düzenlemeleri de saydı.
Şimşek, kıdem tazminatı reformunu işçi ve işveren taraflarının onayını almadan yapıp yapmayacaklarına ilişkin sorumuza, “İşçi ve işveren temsilcileriyle tabi ki görüşeceğiz, onların görüşlerini alacağız. Elimizden geldiğince uzlaşmak istiyoruz. Ama bu ülkede istihdamın artması ve tüm işçilerin kıdemini alması da gerekiyor” yanıtını verdi.
Başbakan Yardımcısı Şimşek, Türkiye ekonomisini büyütmek için yurt içi tasarruflara daha fazla ağırlık vereceklerini belirtirken, aynı zamanda yurt içi harcamalardaki artışın da büyümeye katkı sağlayacağını söyledi. Hükümetin bir yandan yurt içi tasarrufları artırırken diğer yandan yurt içi harcamaları nasıl artıracağı soru işaretlerine neden oldu. Şimşek, kasko fiyatlarının artması üzerine kasko ile zorunlu trafik sigortasının birleştirilmesine yönelik taleplerin geldiğini belirtti, bu konuda bir çalışma yapılacağını, sonuca göre gerekirse adım atabileceklerini bildirdi.
MERKEZ VE HAZİNE’DE BOŞLUK YOK
Başbakan Yardımcısı Şimşek, uzun süredir müsteşar ataması yapılamayan Hazine ile önümüzdeki nisan ayında Erdem Başçı’nın görev süresinin dolacağı Merkez Bankası başkanlığı makamlarında boşluk olmadığını söyledi. Merkez’e yapılacak atamayı konuşmak için henüz erken olduğunu belirten Şimşek, Hazine Müsteşarlığı’na Rusya krizi ve benzeri sorunlar nedeniyle henüz atama yapamadıklarını, ancak atamanın “liyakat” usulüne uygun olarak en kısa sürede yapacaklarını ifade etti. Şimşek’in liyakat vurgusuyla, bu makam için yapılan siyasi baskılara dikkat çektiği belirtiliyor.
İŞSİZE MÜJDE YOK
Revize OVP, hükümetin işsizlikle mücadelede yine sonuç alamayacağını gösterdi. OVP’ye göre işsizlik oranı bu yıl ve gelecek yıl yüzde 10,2 oranında gerçekleşerek çift haneden yine aşağı düşmeyecek. Revize OVP ile enflasyon tahmininde de revizyona gidilirken 2016 yılı enflasyon tahmini 1 puan yükseltilerek yüzde 6,5’ten yüzde 7,5’e çıkarıldı. OVP’de geçmiş yıllardan farklı olarak enflasyon için, Merkez Bankası ile birlikte belirlenen TÜFE hedefi yerine Kalkınma Bakanlığı’nın TÜFE tahmini yer aldı. Şimşek, enflasyonu düşürmek için gıda fiyatlarına daha fazla çalışacaklarını söyledi.
Tablo 1: Revize OVP’ye göre temel ekonomik büyüklükler:
VERİLER 2014 2015 2016 2017 2018
GSYH (Milyar TL) 1.747 1.963 2.207 2.489 2.770
GSYH (Milyar $) 799 722 736 796 854
Kişi Başına Milli Gelir ($) 10.390 9.286 9.364 10.030 10.659
GSYH (SAGP Milyar $) 1.503 1.578 1.669 1.783 1.910
Kişi Başına Milli Gelir (SAGP $) 10.807 10.537 10.936 11.541 12.229
Büyüme (%) 2,9 4,0 4,5 5,0 5,0
Bütçe Açığı (Milyar TL) -23,4 -22,6 -29,7 -25,0 -23,1
İşsizlik Oranı (%) 9,9 10,2 10,2 9,9 9,6
Brent Petrol Fiyatı (Varil/$) 97,5 52,5 39,7 46,8 51,4
İhracat / İthalat (%) 65,1 69,5 73,8 72,3 73,7
Cari Açık (Milyar $) -46,5 -31,7 -28,6 -29,3 -29,9
TÜFE Yıl Sonu Tahmini ( %) 8,2 8,8 7,5 6,0 5,0
Not: 2015 gerçekleşme tahmini, 2016, 2017 ve 2018 program hedef ve tahminleri
Tablo 2: 2015-2017 OVP ile 2016-2018 OVP farkı yoksullaşmayı gözler önüne serdi
TAHMİNLER 2015-2017 OVP 2016-2018 OVP Fark
Kişi Başına Gelir/$
2015 10.396 9.286 -1.110
2016 11.540 9.364 -2.176
2017 12.229 10.030 -2.199
GSMH (Milyar $)
2015 850 722 -128
2016 907 736 -171
2017 971 796 -175
Tablo 3: Türkiye ekonomisi 6 yıl geriye gitti
YILLAR GSYH (Milyar $)
2010 736
2011 774
2012 786
2013 820
2014 799
2015 722
2016 736
Not: 2015 gerçekleşme tahmini, 2016 hedef (Erdoğan SÜZER / SÖZCÜ)
