Türkiye’nin ‘kültür ve tarih davası’ haline gelen ‘Emek Sineması’ için umut verici gelişme:
Beyoğlu’ndaki 120 yıllık Serkldoryan binasının yıkılıp yerine alışveriş merkezi yapılmasını öngören projeye karşı açılan davanın sahibi Mimarlar Odası, İKSV’nin sunduğu ‘alternatif proje’ye destek verdi. İKSV Başkanı Bülent Eczacıbaşı, önceki gün, ‘Emek’i bize versinler, 6 ayda sinema zarar görmeden yeni bir proje üretelim’ demişti. Dün bir basın toplantısı düzenleyen MMO sözcüsü Mücella Yapıcı, Emek üzerinde 93’ten beri konuşulan projelerden bahsetti. Emek’i alışveriş merkezine taşımanın korumak olmadığının altını çizen Yapıcı, bilirkişinin ‘kagir’ olarak nitelediği sinemanın önemini, ‘Türkiye’nin erken dönem yapı teknolojisi ve endüstrisi açısından çok önemli miras niteliği taşımaktadır’ diyerek açıkladı. Toplantıda bulunan İstanbul Film Festivali Koordinatörü Azize Tan ise, Eczabaşı’nın toplantıda yaptığı ‘kültür adası’ çağrısını hatırlatarak, ‘Tüm kültür sanat kurumlarının katılımı ve mimarlar odasının katılımıyla alternatif ve şeffaf bir proje hazırlayalım’ diğer kurumları da bu ortaklığa çağırdı.
Söz konusu ‘yenileme projesi’ ile Emek Sineması, sadece tavan ve duvar süsleri sökülerek inşa edilecek ticaret merkezinin 4. katına yapılacak kopya bir mekana taşıyor. Serkldoryan’ı kapsayan proje, 23.500 m2 toplam inşaat alanı, 6.800 m2 cep sinema alanı, 1.250 m2 sirkülasyon alanı ve teknik alan ile 16.500 m2 ticari işlev alanını kapsıyor.
Bu planla geleceğe karşı suç işliyorlar
Mücella Yapıcı (Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi ÇED Kurulu Sekreteri): Özellikle 2000’lerden sonra kentsel dönüşüm projeleri arttı. Bizim ülkemiz kural tanımıyor; özellikle Emek süreci bizi endişelendiriyor. Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan ve Bakan Ertuğrul Günay, ‘Serkldoryan binası restore edilecek’ dedi. Ancak raporları ve projeyi hiçbir zaman açıklamadılar. İstanbul’a bunu yapmak kimsenin hakkı değil. Bu geleceğe karşı suç işlemektir.
Uluslararası sözleşmeye uygun mu?
Mimarlar Odası Avukatı Can Atalay, toplantıda sürecin hukuki açıdan çarpıklığını göstermek için, ‘Kültür Bakanı Ertuğrul Günay gerçekten bir binanın kısmen yıkılarak kısmen sökülerek yeni bir konseptle yapılacak başka bir binanın üst katına kondurulmasını, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere Avrupa Mirasının Korunmasına ilişkin sözleşmeye, Venedik Tüzüğü’ne ve Quebek Bildirgesi’ne uygun bulmakta mıdır?’ diye sordu.
NÖBETTEYİZ ÇÜNKÜ…
Yarın, saat 16.00’da Taksim Meydanı’ndan Emek Sineması’na yürüyüş düzenleyen Varyete sabaha kadar nöbet tutacak. ‘Yıkılmadan sökülerek taşınması yıkımın ta kendisi. Devlet, bu yapıyı olduğu gibi korumakla yükümlü’ diyen Varyete İKSV’nin önerisine de eleştirel bakıyor: ‘Kamu mekanlarının yeni yatırım alanlarına çevrilmesini istemiyoruz. Gizlice yapılan her projeye karşıyız. Kamer İnşaat’ın projesi iptal edilmeli. Emek’in geleceğinİ halk, sendikalar, sinemacılar, sanatçılar, aktivistler belirlemeli. Yarın kendi projemize hep birlikte karar vereceğiz.’
Yıkılırsa başka yere İnci açmam!
TARİHİ Serkldoryan binasında yapılması öngörülen yenileme projesiyle birlikte yok olacak mekanlardan biri de İnci Pastanesi. 68 yıldır ayakta olan pastane, şimdi 28 dükkan içinden mahkemenin tahliye kararına direnen 5 tanesinden biri. ‘Profiterolün icat edildiği pastane’ olarak bilinen İnci’nin sahibi Musa Ateş, yaşanan süreci şöyle anlatıyor: 1960’tan beri bu dükkandayım. Çalışanlarımız da 70’lerden beri… 50 yıldan beri Taksim-Tünel arasında hangi pastane kaldı? Diğer dükkanlar Emekli Sandığı ile anlaşıp vazgeçtiler. ‘Bu binanın onarıma ihtiyacı var’ deseler tamam ama yıkmanın gerekçesini anlamıyoruz. Yıkım kararı çıkarsa pastaneyi devam ettirmeyeceğim. Bu konuda mücadelem sonuna kadar sürecek.
18 yıldır konuşuluyor
– Emek sineması ilk olarak 1993’te gündeme geldi. Yıkılıp yerine 8 katlı iş merkezi konuşuldu.
1994’te basında konuyla ilgili haberler çıktı ve Kamer İnşaat’a 25 yıllığına kiralandı.
– 8 Ağustos 1994’te Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi konuyla ilgili rapor hazırladı.
– 5366 sayılı ‘Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması’ yasası 16 Mayıs 2005’te yürürlüğü girdi.
– 26 Aralık 2009’da, Ertuğrul Günay sinema yazarı Atilla Dorsay’a Emek Sineması ile ilgili güvence verdi.
– 7 Nisan 2010’da Bakan Günay, ‘Yargıya taşınmadan Emek’i bitirelim’ diye açıklama yapıyor.
– Emek Sineması 2009-2010 sezonunda kapatıldı.
– 12 Mayıs 2010’da başvuru üzerine mahkeme, projenin yürütmesinin durdurulması kararını verdi.
– 1 Aralık’ta bu karar kaldırıldı.
