‘Erdoğan’dan eşi görülmemiş mesaj’
Başbakan Erdoğan’ın 1915 olaylarına ilişkin yayınladığı mesaja ABD yönetimi, basını ve AB’de yankı buldu.
Associated Press haber ajansı, Erdoğan’ın açıklamasını “Ermenilere yönelik eşi görülmemiş bir gönül alma mesajı” olarak yorumladı.
Washington Post’ta da yer alan köşe yazısında, “1915 yılı olaylarının yıllarca Türkiye’de çok az konuşulduğu” ifade edilerek, bu açıdan Erdoğan’ın bu sözlerinin kayda değer bir durum olduğu belirtildi.
Erdoğan’ın açıklamasının Ermenice dahil 9 dilde yayımlanmasının “Türkiye’nin bu konuda bir etki yaratma amacı taşıdığını gösterdiği” değerlendirmesinde bulunuldu. Yazıda, “Erdoğan’ın açıklamasının dili, açıkça üzerinde çok düşünülmüş bir dil, Ermeni toplumunun çoğuna göre ise üzerinde aşırı derecede düşünülmüş bir açıklama” ifadesini kullanıldı.
Gazetedeki yazıda, Erdoğan’ın açıklamasının, “Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinde önemli bir adım yaratabileceği ve tarihteki bir trajik ana yönelik diyalogları başlatabileceği” kaydedildi. Yazıda ayrıca, “Başbakan Erdoğan’ın özellikle de Kürtler olmak üzere azınlıklarla ilişkileri geliştirmeye çalıştığına” işaret edildi. Ancak, yine de “açıklamanın dili ve zamanlamasının birçok insanı tatmin etmediği” yorumu yapıldı.
“TAZİYELERİNİ SUNDU”
Los Angeles Times, Başbakan Erdoğan’ın mesajını “Türk lider Ermenilere ‘soykırım’ nedeniyle taziyelerini sundu” başlığıyla okuyucularına duyurdu.
Söz konusu mesajın 9 dilde yayımlandığını aktaran gazete, “Türkiye Başbakanı Erdoğan, Türkiye’nin hala ‘soykırım’ olduğunu reddettiği vahşetin 99’uncu yıl dönümü öncesinde, Ermenilerin ‘soykırım’ kurbanı torunlarına taziyelerini sundu” ifadesini kullandı.
Haberde, Erdoğan’ın açıklamasından, uzlaştırıcı üslubu nedeniyle Türk akademisyenlerin takdirle söz ettiğine yer verilirken, açıklamanın Ermeni toplum liderleri tarafından ise eleştirildiğine değinildi.
Haberde, Amerika Ermeni Ulusal Komitesi’nin (ANCA), taziye mesajını “soğuk ve alaycı” bulduğu belirtiliyor. ANCA Başkanı Aram Hamparian, bu mesajla Türkiye’nin inkar politikasını tırmandırdığı yorumunu yapıyor. Hamparian’a göre bu mesaj, Ermeni soykırımı için adalet talebine mani oluyor.
“EŞİ GÖRÜLMEMİŞ VE UZLAŞTIRICI”
World Street Journal gazetesinin internet portalında, “Türkiye Başbakanı Erdoğan Ermeni ölümleri hakkında taziyelerini sundu” başlıklı haberde, “Erdoğan, yaklaşık yüzyıl önceki ‘Ermeni soykırımının’ yıldönümünün gecesinde, Ermenilere bugüne dek eşi görülmemiş, uzlaştırıcı mesaj sundu” cümlesine yer verdi.
Erdoğan’ın Birinci Dünya Savaşı sırasında meydana gelen olayları “ortak acımız” diye adlandırdığını belirten gazete, Erdoğan’ın Ermenilerin 1915’teki tehcirinin gayr-ı insani sonuçlar doğurduğunu hatırlattığını kaydetti.
“TARİHİ BİR ADIM”
Reuters ise haberinde Erdoğan’ın 1915 yılı olaylarını ‘insanlık dışı’ olarak tanımladığını ve diğer Türk liderlere göre daha uzlaşmacı bir dil kullandığını yazdı. Ajans, Türk hükümeti yetkililerinin yorumlarına değinerek, ilk defa bir Türk başbakanının açıkça taziye sunduğu ve mesajı ‘tarihi bir adım’ olarak tanımladıkları görüşüne yer verdi.
“100 YIL SONRA ACIYI PAYLAŞTI”
İngiltere’nin köklü yayın organı BBC tarihi mesajı ön plana çıkarırken, Fransa , Rusya ve İtalya’da yayınlanan gazetelerin internet siteleri ve radyoları da, açıklamayla, “İlk kez ölenler için taziyede bulunulduğuna” dikkat çekti.
İsveç’teki gazete, televizyon ve radyo haberlerinde ise mesaj, ”Erdoğan 100 yıl sonra acıyı paylaştı” başlığıyla verildi.
AB VE ABD MEMNUN
Öte yandan AB Komisyonu, mesajın memnuniyetle karşıladı.
AB Komisyonu’nun genişleme ve komşuluk politikasından sorumlu üyesi Stefan Füle, Twitter mesajında, “Başbakan Erdoğan’ın Ermenilere ilişkin açıklamasını memnuniyetle karşılıyorum. Barışma kilit AB değeridir. Bu ruha uygun adımların takip edeceğini umuyorum” ifadelerine yer verdi.
ABD de mesajı ‘tarihi’ olarak niteledi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, gündelik basın toplantısında, Erdoğan’ın açıklamalarına ilişkin sorulara verdiği yanıtta, ABD’nin Erdoğan’ın verdiği mesajlardan memnuniyet duyduğunu söyledi.
Erdoğan’ın açıklamasını tarihi ve olumlu bir adım olarak gördüklerini belirten Psaki, “Başbakan Erdoğan’ın, Ermenilerin 1915 yılında yaşadığı acıları kamuoyu önünde tarihi kabulünden memnuniyet duyuyoruz. Bunun, gerçeklerin tam, dürüst ve adil olarak kabul edilebileceğine yönelik olumlu bir işaret olduğuna inanıyor, Türkler ve Ermeniler arasındaki uzlaşı sürecini ileriye götüreceğini umuyoruz” diye konuştu.
GUARDIAN: KARDEŞ DİNK’İN YORUMU
İngiltere’nin ciddi gazetesi Guardian da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 1915’te ölen Ermenilerin torunlarına “başsağlığı” mesajına geniş yer verildi.
Gazete, 1915’te yaşananların Türkiye ve Ermenistan arasında tatsız bir ihtilafa neden olduğunu yazıyor. Haberde, Ermenistan’ın Türkiye’den yaşananları “soykırım” olarak tanımasını istediği, buna karşılık Türkiye’nin kategorik olarak bu kavramı reddettiği belirtiliyor.
Gazete, Hrant Dink’in kardeşi Orhan Dink’in açıklamayla ilgili yorumları şöyle aktarıldı:
“Açıklamayı çok önemsiyorum. Türkiye demokrasi inşa edecekse en temel taşlarından biri de budur. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı’nın böyle bir açıklama yapması, Türkiye’de yaşayan Ermeniler açısından, benim açımdan önemlidir. ‘Gecikmiş’ denilebilir ama önemli olan, bu ilk adımını atılmasıdır. Bu adım iki toplumun yavaş yavaş normalleşmesine doğru gitmeli.”
