29 Mayıs’ta Fransa Hayır derse AB’de neler olacak?
Bu hafta Avrupa Birliği için önemli bir hafta. 29 Mayıs Pazar günü Fransa’da AB ANAYASASI oylaması var. Var olmasına var da, bu söz konusu “ANAYASA” hangi Avrupa’nın Anayasası?
Avrupa ülkeleri şarkı yarışması Ukrayna’nın başkenti Kiev’de yapıldı. Avrupa Şampiyon Takımlar Kupası final maçı Türkiye’nin en büyük ve en ünlü kenti İstanbul’da oynandı.
Peki Ukrayna ve Türkiye bir Avrupa ülkesi mi -ki, hem Eurovision hem de Avrupa Şampiyon Takımlar Kupası final maçı AB’ye üye olmayan bu ülkelerde yapıldı.
Buna karşın bu hafta içinde Avrupa’nın önemli üçüncü olayı da Fransa’da gerçekleşecek. 29 Mayıs Pazar günü Fransa’da, yani 1950’de günümüz AB’sinin düşünüldüğü ve temellerinin atıldığı Fransa’da, AB Anayasasının oylaması yapılacak. Fransızların çoğunluğu, Ukrayna ve Türkiye’yi Avrupa’ya ait bir ülke olarak görmüyorlar ve Avrupalı olduklarını kabul etmiyorlar.
Avrupa Birliği’nde şu sıralar mental bir kriz hakim. AB vatandaşlarında reform yorgunluğu var. Pazar günü Fransa’da, AB Anayasası referandumunun olumsuz sonuçlanma tehlikesi de söz konusu.
Fransa’da “hayır” kararının çıkmasının büyük bir siyasi krize neden olacağı kesin ve AB’de etkileri kestirilemeyen bir şok yaratacak. Böyle bir durum, AB’nin kendi içindeki sorunlarıyla boğuşacağı 18 aylık bir süreci de beraberinde getirecek. Buna hazır olmak gerekir.
Tabii bu şok da her şeyin sonu demek değil. Nice Antlaşması, bir yıldan bu yana birliğin işleyişini zararsız biçimde sağlıyor ve bu daha uzun yıllar da sürebilir.
Ayrıca Avrupa’da Anayasa oylaması ilk kez reddedilmiş ve yapılanması da ilk kez bozulmuş değil.
Danimarkalılar 1992’de Maastricht Antlaşmasını reddettiklerinde ve İrlandalılar 2001’de Nice Antlaşmasına “hayır” dediklerinde her şey bitmedi ve AB dağılmadı. Halka konunun daha iyi anlatılması ve tekrar fikrinin sorulması düşünülerek 2. bir halk oylaması yapılması kararlaştırıldı ve uygulamaya kondu. Yapılan yeni oylamalarda hem Danimarkalılar hem de İrlandalılar “Evet” dediler ve AB içindeki duraklama veya diğer bir tanımla kriz atlatıldı.
Tabi burada ilk akla gelen, bu iki ülkenin AB’ye çok sonra katılmış olan küçük ülkecikler olduğu ve bu tür ikinci sınıf sayılabilecek küçük ülkeler söz konusu olduğunda oylamanın tekrar yapılabileceğidir. Ama AB’nin kurucusu olan Fransa halkının verdiği “Hayır” kararını tekrar gözden geçirmesini söylemenin ne kadar doğru olacağı, bence tartışılması gereken bir soru olacaktır.
Niye “tartışılması gereken bir soru olacağı” ise aşağıdaki paragrafta çok açık bir şekilde yer almaktadır. AB’nin nasıl ve kim tarafından temelinin atıldığını hatırlamaya çalışın.
1945 yılının Mayıs ayında biten ve milyonlarca insanın ölümüne yol açan II. Dünya Savaşı’ndan yeni çıkmış olan Avrupa daha yaralarını saramamış ve gördüğü olağanüstü büyük maddi, manevi ve insani zararı giderememişken, 9 Mayıs 1950’de, zamanın Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman, hükümeti adına yaptığı bir konuşmada ellerini Almanya’ya uzatarak hem Avrupa’yı hem de dünyayı şaşırtmıştı. Başdanışmanı olan Jean Monnet’den ilham alan Schuman, Fransız-Alman kömür ve çelik üretimini ortak bir organizasyon altında birleştirmeyi teklif etmişti. Bu organizasyon Avrupa’daki diğer ülkelerin de katılımına açık olacaktı. Schuman şöyle dedi: “Avrupa uluslarının bir araya gelebilmesi için Fransa ve Almanya arasında çok uzun bir süreden beri var olan düşmanlığın ortadan kaldırılması şarttır”.
İşte AB’nin temellerini, o gün, bir Fransız olan Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman atmıştı.
Tüm bunlardan sonra siz bana, Fransa’nın bu Pazar günü oylayacağı ve bir yerde kendi öz çocuğu olan Avrupa Birliğinin Anayasasına, “Hayır” derse, bu sonucun Danimarka veya İrlanda’nın ki gibi çok da önemsenemeyecek bir sonuç olabileceğini söyleyebilirmisiniz?.
Bence, Fransa halkı Pazar günü “Hayır” derse, her ne kadar “Nice Antlaşması” yürürlükte kalacaksa da, bu “Hayır” kararı büyük bir siyasi krize neden olacak ve AB içinde olumsuz etkileri uzun süre devam edecek bir deprem yaratacak.
_______________________
* Doç. Dr./ Denizcilik Fakültesi ve Mühendislik Fakültesi
