İtalya’da bir araya gelen sanayileşmiş sekiz ülkenin dışişleri bakanları İran’ın egemenliğine ‘tam saygı’ gösterdiklerini, fakat ‘seçimlerden sonra İranlı sivillerin hayatını kaybetmesine yol açan şiddet olaylarını nefretle kınadıklarını’ söylediler.
Muhabirlere göre G8 bildirisi Fransa ve İtalya’nın istediği kadar sert bir dil içermiyor.
Muhabirler İran’ın tecrit edilmesinden kaygı duyan Rusya’nın bunda rolü olduğunu bildiriyor.
Washington’da ise ABD Başkanı Barack Obama İran’da Mahmud Ahmedinejad’ın yeniden cumhurbaşkanığına seçilmesini protesto edenlerden övgü dolu sözlerle bahsetti.
Obama, muhalif İranlıların ”zulüm karşısında cesur davrandıklarını” söyledi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ”Barışçıl gösteriler yaparken bastırılan kişilerle dayanışma içindeyiz, İran’dan temel insan haklarına saygı göstermesini istiyoruz’ deniliyor.
G8’in dışişleri bakanları İran hükümetinin ”halkın iradesinin seçim sürecine yansıdığını garanti etmesini” isteyerek ”İran ile diyalog kapılarının her zaman açık kalması gerektiğini” de vurguladı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran’la ilişki içinde olmanın kilit önemde olduğunu belirtti.
Lavrov, ”ana konu üzerinde” odaklanılmasını ve ”İran’ın nükleer programına ilişkin anlaşmazlık konularının çözümü yönünde gayret sarfedilmesini” istedi.
‘Cesur muhalefet’
G8 ülkelerinin İtalya’nın Trieste kentinde düzenlediği üç günlük toplantı İran’da 12 Haziran seçimlerinden bu yana önde gelen Batılı ülkelerin düzenlediği ilk üst düzey toplantı niteliğinde.
Trieste toplantısının ana gündem konusu Afganistan’ın istikrarı olarak planlanmış ve komşusu İran da bu çerçevede G8 buluşmasına davet edilmişti.
Ancak İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki G8 toplantısına katılmaktan son dakikada vazgeçti.
Cuma günü İran’da Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin bir sözcüsü 12 Haziran’daki seçimlere hile karışmadığını ve Mahmud Ahmedinejad’ın açık biçimde yeniden seçildiğini belirtti.
Konsey, konuya ilişkin nihai hükmünü iki gün içinde ilan edecek.
BBC’nin Tahran’daki muhabiri, Konsey’den gelen bireysel açıklamaların kararın ne olacağına da ışık tuttuğunu söylüyor.
Din Bilginleri Meclisi’nin üyelerinden Ahmed Hatami, cuma hutbesinde İranlı hakimlere seslenerek, protesto eylemlerinin liderlerinin acımasızca yargılanmasını ve cezalandırılmalarının herkese ibret olacağını kaydetti. (BBC)
