Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin eski lideri Mihail Gorbaçov, ABD Başkanı Donald Trump’ın Soğuk Savaş döneminde imzalanan ve orta menzilli nükleer füzeleri yasaklayan anlaşmadan çekilme planını eleştirdi.
Gorbaçov, bu adımın dünyayı nükleer silahlardan arındırma hedefine zarar vereceğini söyledi.
Anlaşmayı 1987 yılında ABD Başkanı Ronald Reagan ile birlikte imzalayan Gorbaçov, SSCB’nin son lideriydi.
Özellikle 1980’lerde dünya çapında artan nükleer savaş endişesine bir yanıt olarak geliştirilen anlaşma 500 ve 5 bin 500 kilometre arasında menzili olan ve nükleer başlık taşıyan roketleri yasaklıyordu.
Trump’ın Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’ndan (INF) çekilme planını Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Riyabkov tarafından da eleştirildi. Riyabkov bunun “çok tehlikeli bir adım” olacağını söyledi.
Rusya’nın yanı sıra ABD müttefiki Almanya da Trump’ın planına karşı. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Washinton’ın bu adımın Avrupa ve gelecekteki silahsızlanma girişimleri üzerinde yaratacağı etkiyi değerlendirmesi gerektiğini belirtti.
Ciddi bir gerileme
Analiz – BBC Savunma ve Diplomasi Muhabiri Jonathan Marcus
Rusya’nın INF’yi ihlal eden füze sistemleri geliştirmesine dair endişe Trump yönetiminden önce de mevcuttu. Fakat Trump’ın anlaşmadan çekilme kararı silahların kontrolü açısından ciddi bir gerileme.
Çoğu uzman müzakerelerin sürmesi ve Rusya’nın anlaşmaya uymaya zorlanması gerektiğine inanıyor. Uzmanlar bunun Soğuk Savaş sırasında stratejik rekabeti sınırlandırmaya yardımcı olan silah kontrol anlaşmaları sisteminin tamamının ortadan kaldırılmasının bir parçası olmasından korkuyor.
Trump’ın kararında etkisi bulunan başka faktörler de var. Bu Washington ve Moskova arasında iki taraflı bir anlaşmaydı. Anlaşmanın bağlamadığı diğer ülkeler, örneğin Çin, orta menzilli nükleer silah geliştirmeye devam edebiliyordu. Trump yönetimindeki bazı aktörler bu anlaşmanın Pekin ile devam eden stratejik rekabette ABD için dezavantaj yarattığını düşünüyor.
BBC Türkçe
