GilloPontecorvo’nun anısına…
(19 Kasım 1919 – 12Ekim 2006)
IMDB:8,2
RottenTomatoes:% 99
Manalı Filmler:9,5
2003 yılında Pentagon’da bir film gösterimi yapılır. Davetliler ABD ordusunun Irak’ta karşılaştığı sorunlarla ilgilenen askeri ve sivil yetkililer, uzman ve danışmanlardır. Davetiyede filmin “terörizme karşı verilen savaşı kazanma yollarını ama aynı zamanda düşünsel savaşın nasıl kaybedilebileceğini” anlattığı vurgulanır.
O film “Cezayir Savaşı”dır ve tam da bunları anlatır: Fransız hükümetinin, silahla direnen örgütü hangi yöntemlerle çökerttiğini, ama bağımsızlık için harekete geçen kitleler karşısında geri adım atmak zorunda kaldığını…
Aslında Fransız hükümeti yenilmeye zaten mahkumdur. Öncelikle işgal ettiği ülkenin insanlarını ve kültürünü küçümsedikleri için (filmde Cezayirlilerden “sıçan” diye söz ediyorlar). Kendilerini bir başka ülkeyi işgal edebilecek denli üstün gördükleri için. Ve belki de en önemlisi “düşmanlarının” haklı olduğunu bildikleri için. Haklılar çünkü orası onların ülkesi, bir başka devletin orayı işgale, kendi kültürünü ve yaşama biçimini dayatmaya hakkı yok. Nasıl ki Fransa 2. Dünya Savaşı’nda Nazilere karşı direndi, Cezayirliler de Fransızlara direnir. Aynı haklılıkla, aynı saygınlıkla…
Fakat çıkarlar söz konusu olunca çifte standartlar giriyor devreye. Zamanında İngiltere’ye karşı bağımsızlık savaşı veren ABD’nin dünyanın dört bir yanına saldırması gibi. Zamanında Direniş’in neferlerinden biri olan Albay Mathieu’nun Cezayir’deki direnişi örgütleyen FLN’yi çökertmek için elinden gelen her şeyi yapması gibi (işkence, bombalama gibi yasadışı yollara başvurmak dahil).
Pontecorvo işte bunları anlatır filminde. Bir belgeselci yaklaşımıyla, iki tarafa da içeriden bakarak, yargılamadan, olup biteni anlamaya çalışarak… Üstelik eserinin sadece bir film değil, tarihe kalacak bir belge de olduğunu unutmadan, konunun hassasiyetine yaraşır özeni filminin her anına, her unsuruna göstererek…
Örneğin Holivud’un yaptığı gibi herkesi İngilizce konuşturmaz; Fransa ve Arapça daha yoğun olmak üzere dört ayrı dil konuşulur filmde. Çünkü her büyük sanatçı gibi Pontecorvo da bilir ki bir milletin hikayesini onun anadiline saygı göstermeden anlatamazsınız; yapay olur, yüzeysel olur, daha önemlisi kendi bildiğiniz dalı kesersiniz çünkü o tavır emperyalizme hizmet eder.
Tabii ki sert sahneler içeren bir film bu; ama İran veya Suriye işgal edilirse yaşanacak olaylar kadar kanlı da değil. Sinema sanatını ve/veya ülkesini seven kişileri uzak tutacak kadar sert değil; tersine, izlerken kendinize hatırlatmalısınız ki, hiçbir film gerçekte olduğu kadar kanlı ve etkileyici biçimde aktaramaz savaşı.
Ödülleri:
En İyi Yönetmen, Senaryove Yabancı Filmdallarında Oskar adaylığı; Venedik Film Festivali’nde Altın Aslan ve FIPRESCI ödülleri
Ayrıca 6 ödül.
Meraklısına:
İkisinin de DVD’si ülkemizde yayımlanmadı ama Pontecorvo’nun diğer başyapıtları “Queimada / Burn” ve “Kapo”yu da izlemenizi öneririm.
La battagliadiAlgeri/ The Battle of Algiers / Cezayir Savaşı
Yönetmen:GilloPontecorvo
Senaryo:GilloPontecorvo, FrancoSolinas
Yapımcılar:AntonioMusu, YacefSaadi
Oyuncular:BrahimHadjadj (Ali La Pointe), Jean Martin (Albay Mathieu), YacefSaadi (Cafer), Fusia El Kader (Halima)
1966İtalya, Cezayir ortak yapımı, 121 dakika
DVD Firması:As Sanat
