İşte çikolatanın acı öyküsü…
Çikolata, mayalandırılmış ve kavrulmuş kakao çekirdeği içinden üretiliyor. Çekirdek içlerinin öğütülmesiyle çikolata lapası elde ediliyor. Bu lapa kalıplara dökülüp sertleşmesiyle acı çikolata, sıkıştırılmasıyla kakao yağı ve kakao tozu, içine şeker ve fazladan kakao yağı katılmasıyla da tatlı çikolata elde ediliyor.
İngiliz şirketi Fry & Sun tarafından ilk kez 1847’de üretilen tatlı çikolatanın yapım tarifi günümüze kadar değişmemiş. Çikolatanın tarihi İspanyol sömürgecilerinin 1519’da yok ettiği Aztek uygarlığına kadar uzanıyor. Aztek hükümdarı Montezuma’nın sunduğu kakao tohumundan yapılmış acı bir içeceğin İspanyollarca Avrupa’ya götürüldüğü biliniyor.
Günümüzde Malezya ile Latin Amerika ve Afrika ülkelerinde üretilen kakaonun yüzde 60’ını ABD, Birleşik Krallık ve Hollanda ihraç ediyor. Ne yazık ki kakao ticaretinde sömürge dönemini aratmayacak bir sömürü mekanizması işletiliyor. 1970’lerde 100 birim olan kakao fiyatı, 1980’lere gelindiğinde 20, 1990’lara gelindiğinde de 9.7’ye düştü.
ABD’li çikolata şirketleri, 1987’de sattıkları 4.5 milyar dolarlık çikolatanın ancak yüzde 7’sini kakao üreticilerine ödedi. Çikolatanın tadını kaçıran bir başka olayda kakao üreticisi ülkelerdeki balta girmemiş ormanların kakao üretim alanına dönüştürmek için yok edilmesi…
Uluslararası finansman kurumlarının cenderesindeki bu ülkelerdeki çoğu kadın ve çocuk kakao işçilerinin çalışma koşulları uluslararası standartlarla kıyaslanamayacak kadar çok kötü. Brezilya’da hiç bir sosyal güvencesi olmadan günde 14 saat çalışan bir kadın işçinin günlüğü yalnızca 1 Sterlin dolayında. Kakao çekirdeğinin gelişimi sırasında yapılan ilaçlamadaki zehirlenme olayları ise işçilerin korkulu rüyası…
Aztek topraklarındaki günümüz kakao işçilerinin çoğu çikolatayı bile bilmiyor…
Çikolatanın dev bir sektör olması pazarlanmasında milyonlarca dolarlık araştırmayı da beraberinde getirdi. Araştırmalara göre kadınların çikolataya daha çok ilgi duyduklarının saptanması, reklamlarda cinsel sömürüyü de yarattı.
Çikolatanın kısa öyküsüydü bu… Böylece çikolata bütün üretim ve pazarlama sürecinde sömürünün her türünü buluşturan bir ürün olmayı başardı…
AÇIK GAZETE: Şeker bayramınız kutlu olsun
İLGİLİ ARAŞTIRMA: Kuzey çikolata, Güney ekmek derdinde
