Çin ile Amerika arasında, Çin tekstil ihracatına bağlı anlaşmazlık yaşanıyor. Sene başında kota sisteminin sona ermesiyle Çin’in tekstil ihracatında ani artış, Amerika’yı tedirgin etti. Amerika, Çin ihracat artışının Amerikan iç politikasını sıkıntıya sokacağını söyleyerek, bu konuda Çin’i anlayışlı olmaya davet etti. Çin resmi basını, Amerika’nın dahili sorunlarını bu konuya karıştırmadan dahili biçimde çözmesi gerektiğini açıkladı.
Ayrıca, devletlerin iç sorunun uluslarası ticari anlaşmaları tahrip etmemesi gerektiğini söyleyerek, Çin’in Amerikan iç sorunlarının günah keçisi olmayacağını açıkladı.
1 Ocakta, global kota sisteminin bitişinden sonra Amerika ve Avrupa Birliği, çeşitli kategorilerdeki Çin tekstil ürünlerine ithalat kıstlaması başlatmıştı. Nihayet şu an resmi açıklamalarla başlayan ticari anlaşmazlıkta, Çin her iki ticari partnerini, yeni anlaşmalara karşı hazırlıksız olmaları nedeniyle eleştirdi. China Daily’ de yer alan resmi açıklamada Çin, Amerika’yı ticari korumacılık yapmakla ve kendi iç problemlerini Çin tekstil işçileri üzerine havale etmekle itham etti.
Geçtiğimiz hafta sonu Amerika ticaret bakanı Gutierrez ve ticaret temsilcisi Rob Potman, Çin lideri vekili Wu Yi ile Çin’de biraraya gelmişlerdi. Ayrıca Gutierrez daha önce Çin’deki mesleki partneri Bo Ixilai ile aynı sorunu görüşmüş ancak toplantı sonuçsuz kalmıştı.
AMERİKA’NIN TİANANMEN HATIRLATMASI
Amerika ve Çin arasında tekstil gerilimi devam ederken, Amerika bu kez Çin’e Tiananmen katliamını hatırlatarak, bu tarihi suçu bir kez daha değerlendirmesi tavsiyesinde bulundu. Çin bu açıklamaya karşı şiddetle reaksiyon vermekte gecikmedi. Çin Dış İşleri sözcüsü Kong Quan, Amerika’nın başka işlerle uğraşmak yerine, kendi ülkesinde sürmekte olan İnsan Hakları İhlallerine dikkatini çevirmesi gerektiğini söyledi.
Quan ayrıoca, 4 haziran 1989 Tiananmen olaylarını, Çin’in stabilitesini korumak ve reformlara doğru adım atmak için zorunlu bir harekat olarak tanımladı. Kong Quan, bu konudaki görüşlerini savunmaya devam ederek, aradan geçen 16 yıl boyunca Çin’in sosyal ve ekonomik açıdan hayli başarılı olduğunu, halkın insan hakları mefhumlarıyla daha yakından tanıştığını da iddia etti.
Geçtiğimiz haftasonu, Amerika Dış İşleri sözcüsü Sean McCormac tarafından sunulan bildiride, Çin’in binlerce kişinin katliamını gözden geçirmesi gerektiği yanısıra, şu an hala haksız yere cezaevlerinnde bulunan siyasi mahkumların salınmaları gerektiği çağrısına da yer verilmişti.
4 haziran Tiananmen katliamı bu sene Pekin’de herhangi bir ayaklanma olmadan geçirilirken, Hong Kong da onbinlerce kişi her yıl olduğu gibi mum yakarak katliamın yasını tuttu.
