İran’ın nükleer programının mimarı: İran’da herkes mutsuz, mollalar ne yapacaklarını bilmiyor…
Bir ülke nükleer programı nedeniyle prangalara vurulurken o ülkenin inşa ettiği ‘nükleer programın mimarı’ olarak bilinen kişi ne yapar?
Dr. Akbar Etemad kelimenin tam anlamıyla İran nükleer programının mimarı. İran’ın başına gelenleri Paris’teki dairesinden içi burkularak izliyor.
İran’ın sayılı bilim insanlarından biri olan Etemad, reaktör fiziği üzerine İsviçre’de aldığı eğitimini tamamladıktan sonra ülkesine döndü. Birikimini gençliğinde komünistler safında karşı mücadele verdiği Şah Muhammed Rıza Pehlevi’nin hizmetine sundu.
1974’ten itibaren Şah’ın emriyle İran Atom Enerjisi Kurumu’nu kurup toplam 23 bin megavatlık nükleer enerji santrallerinin yapımı için projelendirme çalışmalarını yürüttü. Nükleer programı ulusal bir davaya dönüştüren Şah’ın tam desteğini almıştı. Kaynakları sınırsızdı. Almanlar ve Fransızlarla 4 reaktörün inşası konusunda anlaştı.
Kendi koşullarını dayatan Amerikalıların önerisine 4 yıllık müzakerelerin sonunda “Hayır” dedi. Amerikalılar kullanılmış nükleer yakıtı İran’a bırakmadan kendileri yeniden işleme sokmak istiyordu.
1979’da İslam Devrimi ile birlikte ülkesini terk etti. Mollalar nükleer işbirliğini ‘Batının İran’ı kontrol etme taktiklerinden biri olarak görüp programın fişini çekti.
Daha sonra fikir değiştirip Buşehr’de Almanlardan yarım kalan santrali Rus teknolojisiyle tamamlamaya karar verdiklerinde ilk iş Etemad’ı çağırmak oldu. Etemad birikimini mollaların İran’ına sunmayı reddetti. İran’ın yaptırımların kaldırılmasına karşılık 2015’te 5+1 grubuyla nükleer anlaşma yaparak kaybettiğini düşünüyor.
Ülkedeki durumdan hem ABD’nin yaptırım politikalarını hem de İslami rejimi sorumlu tutuyor. Trump yönetiminin nükleer anlaşmadan çekilip topyekun yaptırım siyasetine dönmesine paralel olarak İran sokaklarının harareti arttı.
Paris’teki evinde sorularımızı yanıtlayan Etemad’a göre İran çok çaresiz ve İslami rejim son bulmadan ülkenin sorunlarını çözmesi mümkün değil.
HABERİN ARINTISI İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44716514
