Karikatür ve egitimi / Kamil Yavuz*

Ancak, bir sayfa çizilen karikatürle de sayfalar dolusu yazıda anlatmak istediğimizi ortaya koyabiliriz, derdimizi anlatabiliriz. Karikatür de bir iletişim aracıdır. Karikatürü bir iletişim aracı olarak rahatlıkla kullanabildiğimize göre onun konuşma–yazma dilini, görsel anlatım tekniğini iyi kullanmamız gerekecektir.

Fetus, anne karnında 4.aydan itibaren dünyaya gelene kadar ilk olarak annesiyle iletişim kurar. Duygu gelişimi böylelikle başlamıştır. Çocuklar dünyaya inip (gelip) anlamaya başladıkları ilk aylardan itibaren eğitimerini en yakınında olan ailelerinden almaktalar. Öncelikle aile bireyleriyle gözle temas durumuna geçerler. şekil ve çizimler bu egitimde yerini alır, ona yardımcı olur.

Okullar bütün bu ilk eğitimlerin düzenli olarak hayata geçirildiği yerlerdir. Okullarda karikatür eğitimi ne şekilde verilebilirğ Önce karikatürün eğitime nasıl bir faydası olacağını belirtmek gerekir.

Karikatür görsel bir sanat dalıdır. Gençler zaten mizah duygusuna bu yaşlarda eğilimlidirler. En ufak bir olayı bile esprili bir dille duymayı veya bunu iletmeyi çok severler. Sınıf içinde toplu eğitim alırlarken en ufak bir espriyi bile kaçırmamaya çalisirlar.

Cumhuriyet döneminde ilk alfabeyi çizgileriyle anlatan Karikatürcü Ramiz Gökçe‘dir. 80 yıllık süreçte okullarda okutulan ders kitaplarına baktığımızda genelde okuma–anlama şeklinde ezberci bir sistem görülmektedir.

Bu sistemin yanlışlığı son on yılda bilgi teknolojilerinin bütün dünyada gelişmesiyle ortaya çikmistir desek en doğru tanımlamayı yapmış oluruz… İnternet görsel eğitimin kıvılcımını ateşleyen bir buluştur, tabii doğru kullanılırsa.

Son yıllarda karikatür eğitim sürecinde bütün dünyadaki ders kitapları içinde sıklıkla görülmektedir.

Okuma–anlama ders kitaplarında karışık grafiklerle ögrencilerin ilgisini çok fazla çekmez. Karikatür bir yazıyı süslerse (Vinyet) bu da anlama ve akılda kalma sürecini aza indirir. Ögrenci ögrenirken eğlenir, konu işleyişi daha cazip hale gelir.

“Karikatür bir ülkenin aynasıdır…” diye bir tanımlama yaparsak bu cümleyi desteklemek için konuyu açmak, örneklemeler yapmak gerekir.

Karikatür çizerlerine çok fazla iş çikan ülkelerin yönetim şekillerine baktığımızda bu ülkelerde devlet ile vatandaş arasında çokça sorunların olduğunu görmekteyiz. Karikatürün karikatür olabilmesi için içinde bazı kriterleri taşiması istenir. İğne gibi batar, acıtmaz… Güldürür, salt

mizah aracı değildir. Ağlatır, acı bir soğan değildir. En fazla isteneni de düşündürür olanıdır. “İnsan düşünen bir varlıktır” diye tanımlanır. Onu düşündüren de gene insandır.

Karikatür çizerinin diğer sanat dallarını icra edenlerden farkı çizgisine en anlamlı ifadeyi katma çabasıdır.

________

*Karikatür çizeri ve Açık Gazete yazarı