Bilim adamları, insanın kendisini gerçekten tanımak, eksiklerini veya iyi taraflarını bilmek isterse, şu yollara başvurabileceğini ifade ediyor .
a-İnsanı anlatan kitapları okumak… okuduklarından hareketle kendilerini değerlendirmek ve böylece zaaflarını tespit etmek… Hemen hatırlatayım, okunacak kitapların doğru, güvenilir olması, gerçek uzmanları tarafından yazılmış olması , çok önemlidir… Bu konuda yazılmış ilmi olmayan kitaplar fayda yerine zarar verir…
b- Gerçek bir dost…Hatalarını söyleyecek ve düzeltmesi için yardımcı olan bir dost…İnsanın çok fazla kişilerle günlük hayatında münasebette bulunması, çok insan tanıması, çok dostu olduğu manasına gelmiyor… Burada kastedilen dost, doğru hareket ettiğinde yanında olan, bilmeden yanlış yaptığında ise seni terk etmeyen ve hatanı rahatça yüzüne (mertçe) uygun bir dille söyleyebilen yanındaki insandır… Böyle bir dost bulmak bugün için gerçekten çok zordur… Genellikle insanlar, ya sevdiklerinin hatalarını görmezler, ya da gördükleri hataları söyleyip nahoş insan durumuna düşmek istemezler…Çünkü insanlar kendilerini eleştirenlere pek iyi gözle bakmıyorlar… (İstisnalar hariç tabii…) İnsanların ,karşısındakileri methetmeleri kendilerini daha sempatik göstereceği için, bu yol daha çok tercih ediliyor… Bunun gibi sebeplerden dolayı, kendisine yanlışlarını söyleyecek gerçek dost bulmak çok zor olmuştur…
Belki , eleştiren insanları çokça görüyorsunuz… Ancak, görüyorum dediğiniz ve yapılan eleştirilerin büyük bir kısmı, bugün maalesef , çekememezlik, bir kısmı karşısındakini küçük düşürmek gibi kötü niyetlerle yapılmaktadır… İkisi arasındaki fark çok mühimdir…Bizim çok az bulunur dediğimiz gerçek dost, arkadaşını iyiye doğru yönelten, hata yaptığında üzülen kişidir…
c- Kendisini sevmeyen insanların hakkında yaptıkları dedikodular…Eğer iyi ve objektif değerlendirilebilirse, insan, kendi aleyhinde konuşulanlardan kendi zaaflarını tespit edebilir… Ancak bu yol da kolay değildir… Yapılan tenkitlerin hangilerinin maksatlı, hangilerinde gerçek payı var, iyice ve doğru olarak ayırtmak gerekecek…Bu da zor olsa gerek… Tabii bu arada kişinin kendisi hakkındaki tenkitleri ne kadar objektif değerlendirebileceği de ayrı bir zorluk teşkil ediyor…Öyle ya, bunlar zaten beni sevmeyen insanlar, tenkitleri de haksızdır, deyip ciddiye almayabilir ve değerlendirmeyebilir de…O zaman bu yolun da pek bir faydası olmaz…
d- Başkalarına bakarak… Bu sonuncu yolu, Meşhur Lokman Hekim’in bir nasihatinden hareketle anlatmak istiyorum…Lokman Hekim’e sormuşlar : ( bu güzel huyları nasıl ve nerden kazandın diye…) Verdiği cevap aynen şöyle : (Ben insanlara baktım.Yaptıklarından hoşuma gitmeyenleri, yanlış gördüklerimi, kendim yapmamaya başladım ve doğru davranışları böyle kazandım)…
Gerçekten her gün hepimiz birçok insanın davranışlarını izliyoruz ve belki de birçoğunu doğru bulmuyoruz.. Zaman zaman, bu şöyle değil , böyle olmalıydı diyoruz… İşte, eleştirdiğimiz ve yanlış bulduğumuz bu davranışları biz , kendimiz karşılaştığımızda doğrusunu yapabilirsek, bu yoldan yararlanma imkanı buluruz…Gayret edilirse, bu yoldan istifade etmek zor olmasa gerek…
Kısaca, kendini bilen çok şeyi bilir…
