Söze nasıl başlayacağımı bilemiyorum, günlerdir kafamın içinde bir oyun ve oyunun yaratmış olduğu duygular içinde gece gündüz arasında gidip geliyorum. Her başlangıç sonuç mu, her sonuç bir başlangıç mı? Her başlangıç yeni insanlar ile iletişime geçmek ve yeni yaşama adım atmak anlamına mı geliyor?
Her avcı bir anlamda kurbandır. Her kurban bir anda avcı olabilir. Yaşam döngüsü içine kurgulanan hayatlar içinde sürprizler ve denetim altında tutulamayan sonuçlara doğru adım atılabilmektedir.
Her bir cümlesi özen ile seçilmiş, her bir ayrıntı özen ile yerli yerine konmuş bir oyun ‘Kurban’. Kısaca konusuna bir göz atalım daha sonra oyun hakkında benim sübjektif görüşümü yansıtayım.
Evin giriş ve salonu. Sıradan bir gündür, telefon ile konuşan bir kadın koltuğun üzerinde sevgilisi ile konuşmaktadır. Arzu sesine yansımıştır. Kapının önünde bir adam, birini bekler gibidir ve o an havagazı tamircisi gözükür ve kapı önünde bekleyen adam o tamirciyi bıçaklayarak öldürür. Elindeki anahtarı ile kapıyı açar ve tamirciyi kapının girişinde olan gardolaba ölü vücudunu saklar. Anahtar ile girmiştir, kapı zorlaması yoktur. Bu sırada kadın banyodadır. Ve kadın ve erkek girişte karşılaşırlar, bu arada havagazı tamircisinin kıyafetini üzerine almıştır. Havagazı tamiri için geldiğini belirtir ve olayın kurgusu buradan itibaren sürprizlere açık bir şekilde başlar. Adam psikopattır, her mimiği, davranışı o özelliğini abartarak ortaya koyar. Kadın (Diana) olaylardan habersiz bir figürdür, arzulanan biridir. Katil ile kadın birbirlerini tanımaya başlarlar. Katil kadının ismini söyler ve kadın şaşırır. Nasıl olurda ismini bilebilir. Ve kendi ismini belirtir Kirk. Kirk kadının cüzdanını bulmuş, cüzdan içindeki resimden kadını tanıdığını anlatır. Onu arzulamaktadır ve üçüncü erkeği olmayı istediğini söyler. Kendisini sevmesini, aksi halde radyo haberlerinde duyduğu cinayetlerin birindeki kurban kadın olacağı vurgusunu yapar. Diana korkmuştur, dehşet bir kısır döngü içindedir. Sapık biri evini basmış, onun ile birlikte olmasını söylemekte ve her an o sapığın elinde kurban olabilecek konumdadır. Olayların akışı içinde soğukkanlılığını korumakta ve olaylara bilinçli tepkiler vermeyi de ihmal etmemektedir. Bir ara silahı eline geçirir ama silah boştur, kendisini savunacak başka bir şeyi yoktur. Teslim olmuştur. Birlikte olurlar. Birlikte olduktan sonra Kirk gerçeği anlatır. O aslında bir psikoloji tedavi merkezinde tutuklu olarak gözaltındadır. Orada kendisini muayene eden doktorun sapkın görüş ve tepkilerine karşı tepkisiz kalarak akıl sağlığını koruduğunu itiraf eder. O doktorun göz yumması ile hastaneden kaçmıştır. Diana bir gerçek ile yüzleşmiştir. O göz yuman kişi kendi kocasıdır. Birinci bölüm içinde oyuncuların üstün performansı, dinamik ve akıcı ve nefes almayacak şekilde yoğun sahnelerin geçişinde gösterdikleri başarı büyük alkışı hak eder. Oyuncuların üstün performansı sayesinde oyun daha izlenir ve zamanın nasıl geçtiğini unutursunuz. Işık, müzik, dekor, oyuncular bir bütünleşmiş, üç duvarlı bir sahnede değil de, salonun içinde gözünüzün önünde gerçekleşen bir oyunu izler gibisinizdir. Dört duvar içinde oyun ile bütünleşmiş bir seyirci.
İkinci bölüm aynı dekor ile ama Diana sandalyeye bağlı, ağzı kapatılmış şekilde görürsünüz. Bu sefer sahnede üç oyuncu vardır. Diana’nın kocası Doktor Warren’de sahnedeki yerini almıştır. Doktorun ilk yaptığı iş, daha önce içini boşalttığı komodin çekmecesinde bulunan silaha kurşun ile doldurmasıdır. Kirk banyodan çıkmış, doktor ile karşılaşmıştır. Doktor ondan gerçekleri ve neler yaşandığını konusunda sorular sorar ve yanıt bekler. Yaşananlar ile hiç alakası olmayan bir öykü anlatır, Kirk. Diana, ağzı kapalı ve elleri bağlı şekilde olayı dehşet şekilde izler. Warren ile Kirk yüzleşmesi vardır. Birbirlerini görüşme odası dışında ilk defa tanıyorlardır, bir birlerinin özel yaşamına doğru bakıyorlardır. Warren karısından hep kuşkulanmıştır ama kanıtlayamamıştır. O bu yüzden bu kurguyu hayata geçirmiştir ve karısını kendi hastası olan Kirk ile bir gece baş başa kalmalarını sağlamıştır. Doktor yaşananları kurgulamıştır ve kurgusunun ne kadar başarılı bir şekilde işlediğini kontrol etmektedir. Tıpkı bilim insanları gibi olayın sağlamasını yapmaktadır. Sonuçta Warren karısının ölümünü ister ve Kirk ile konuştukları gibi karısını öldürmesini ister. Kirk, Diana’yı bıçak ile öldürür! Bu arada bıçak kanlıdır, onu yıkaması için Warren’e verir. Warren banyoda bıçağı yıkarken Kirk, Diana ile Tamircinin cesetlerinin yerlerini değiştirir. Tamircinin cesedi salondadır ve yerde sarılı yatmaktadır. Werren geldiğinde Kirk ceset ile birlikte dışarı çıkar, Warren’in arabası ile Warren’in çizdiği rotadan gidip kendisi için hazırlanmış pasaportu almak için yola çıkar. Araba sesi gelir. Bu arada Warren polisi arar ve bir sapık tarafından karısının öldürüldüğü ihbarını yapar. Konuşma biter bitmez dolaptan önü kanlar içinde olan Diana çıkar, Diana aslında ölmemiştir. Bir oyun oynamıştır Kirk ile birlikte. Biraz sonra Kirk’de sahneye çıkar. Doktor Kirk ile karşılaştığında Kirk’ün silahı üzerinde olduğunu görür ve orada ölür. Kapı girişinde Warren ölmüştür. Kirk ile daha sonra buluşacağına dair söz veren Diana, Kirk’ü yolcular. Kirk arabası ile yola çıktığında tıpkı Warren gibi polisi arar ve Kirk’ün yol hattını polise bildirir ve kocasını öldürdüğünü söyler. Daha sonra oyunun başlangıcında telefon ile konuştuğu sevgilisini arar.
Oyun burada sona erer ama alkış durur mu, elbette durmaz. Müthiş bir kurgu ve kurguyu sahneye taşıyan her emekçiye seyirci tarafından alkışlar gönderilir. Oyun bir bütün olarak çok başarılıdır. Yönetmeninden, çevirmenine, sahne düzenlemesinden, ışık, müzik, kostüm… her bir ayrıntı akıllıca düşünülmüş ve hayata geçirilmiş bir çalışmadır. İmkanı olanların bu oyuna gitmesini öneririm.
Yazı çok uzun olduğu için oyunun yazarından bahsedemedim ama bu oyunu anlatırken aslında yazarın duruşu ve tekniği hakkında da bir çok ipucunu anlatım içine yerleştirdim. Ağlama ve gülmenin iç içe geçtiği, günlük konuşmanın akıcılığı ve mantık işleyişi içinde tuzaklar ve tuzakların iç içe geçişlerini usta bir dil ile anlatmakta ve kurgulamaktadır. Küreselleşme karşıtı, yaşadığı zaman dilimi sorgulayan ve günün duygu ve ahlak anlayışının eleştirisini sahneye taşımakta da büyük bir başarıya imza atmıştır.
Şimdi kısaca oyun içinde kullanılan isimlerin çağrışımlarını ve Türkçe karşılıklarını yazarak cümlelerimi bitireyim.
Diana: Kadın avcı
Warren: Kalabalık ev
Kirk: Kilise
Oyun içinde davranışları ve sözleri ile bu adlara gerçekten anam verdiğini düşünüyorum…
KURBAN
2 perde | 1 saat 50 dakika
Yazan : MARIO FRATTI
Çeviren : ÖZCAN ÖZER
Yöneten : SAYDAM YENİAY
OYUNCULAR
ŞEBNEM DOKUREL TOPÇUOĞLU
AYDIN ŞENTÜRK
ERDOĞAN AYDEMİR
NURULLAH KALKAN
YÖNETMEN YARDIMCILARI
SENEM CEVHER
FUNDA ESKİOĞLU
DEKOR TASARIMI
IŞIN MUMCU
MÜZİK
NURETTİN ÖZŞUCA
IŞIK TASARIMI
AYHAN GÜLDAĞLARI
