Kuzey çikolata, güney ekmek derdinde

İngiltere’de araştırma şirketi Datamonitor, 55 yaş üstü grup çocuklardan da fazla çikolata tüketerek, 700 milyon Sterlin harcadıklarını açıkladı.

Çocukların çikolata harcaması ise 390 milyon Sterlin olarak saptandı. 14 yaş altı grup 138 milyon Sterlin şeker ve 28 milyon Sterlin sakız harcamasında bulunuyor. Çocuklar, şeker ve sakız grubuna çocukların cep harçlıkların yüzde 12’sini ayırdığı bu oranın AB ülkelerinde yüzde 30’a ulaştığı saptandı.

Zengin Kuzey’e karşı yoksul Güney arasında tüketim açısından büyük fark bulunuyor. Bir zamanlar uygarlığın beşiği olan Afrika’nın incisi Etiyopya’da ise açlık sorunu bir türlü çözülemedi. Zengin Kuzey,  uluslararası toplantılarda Yoksul Güney’e karşı verdiği sözleri hiç bir zaman tutmadı.

BM, 2005 yılı için 2 milyon 200 bin Etiyopyalı’nın açlık soruna 387.482 ton yiyeceğin karşılığı 159 milyon dolar ihtiyacı olduğunu açıkladı.

İngiltere’de yalnızca 55 yaş üstü grubun çikolata harcaması karşılığının yine yalnızca 8.3’de birini Etiyopya’ya gönderme durumunda 2 milyon 200 bin aç insan bir yıl boyunca doyurulmuş olacak…

ÇİKOLATADAKİ SÖMÜRÜ

Çikolata, mayalandırılmış ve kavrulmuş kakao çekirdeği içinden üretiliyor. Çekirdek içlerinin öğütülmesiyle çikolata lapası elde ediliyor. Bu lapa kalıplara dökülüp sertleşmesiyle acı çikolata, sıkıştırılmasıyla kakao yağı ve kakao tozu, içine şeker ve fazladan kakao yağı katılmasıyla da tatlı çikolata elde ediliyor.

İngiliz şirketi Fry & Sun tarafından ilk kez 1847’de üretilen tatlı çikolatanın yapım tarifi günümüze kadar değişmemiş.

Çikolatanın tarihi İspanyol sömürgecilerinin 1519’da yok ettiği Aztek uygarlığına kadar uzanıyor. Aztek hükümdarı Montezuma’nın sunduğu kakao tohumundan yapılmış acı bir içeceğin İspanyollarca Avrupa’ya götürüldüğü biliniyor.

Günümüzde Malezya ile Latin Amerika ve Afrika ülkelerinde üretilen kakaonun yüzde 60’ını ABD, Birleşik Krallık ve Hollanda ihraç ediyor. Ne yazık ki kakao ticaretinde sömürge dönemini aratmayacak bir sömürü mekanizması işletiliyor. 1970’lerde 100 birim olan kakao fiyatı, 1980’lere gelindiğinde 20, 1990’lara gelindiğinde de 9.7’ye düştü.

ABD’li çikolata şirketleri, 1987’de sattıkları 4.5 milyar dolarlık çikolatanın ancak yüzde 7’sini kakao üreticilerine ödedi.

Çikolatanın tadını kaçıran bir başka olayda kakao üreticisi ülkelerdeki balta girmemiş ormanların kakao üretim alanına dönüştürmek için yok edilmesi…

Uluslararası finansman kurumlarının cenderesindeki bu ülkelerdeki çoğu kadın ve çocuk kakao işçilerinin çalışma koşulları uluslararası standartlarla kıyaslanamayacak kadar çok kötü.

Brezilya’da hiç bir sosyal güvencesi olmadan günde 14 saat çalışan bir kadın işçinin günlüğü yalnızca 1 Sterlin dolayında. Kakao çekirdeğinin gelişimi sırasında yapılan ilaçlamadaki zehirlenme olayları ise işçilerin korkulu rüyası…

Aztek topraklarındaki günümüz kakao işçilerinin çoğu çikolatayı bile bilmiyor.

ÇİKOLATA DEVLERİ

Çikolata tüketimi, ekonomik bunalım ve aile bütçesinde çıkmaz tanımıyor. Cadbury şirketine göre, Birleşik Krallık’ta 1930’da olduğu gibi 1991 ekonomik bunalımında da çikolata tüketimi azalmadı, tam tersine bir önceki yıla göre yüzde 7.5 arttı.

Avrupa çikolata piyasasının beşte birine Nestle  sahip. The Financial Times’ın araştırmasına göre; Nestle’den sonra piyasanın yüzde 16’sı Mars, yüzde12’si Suchard ve yüzde 10’u da Cadbury Schweppes şirketlerinin elinde bulunuyor.

Avrupa’daki şirketler, Birleşik Krallık’taki rakiplerini çikolata üretiminde kakao yağı yerine palmiye yağı kullanarak maliyeti ve kaliteyi düşürmekle suçluyor. Birleşik Krallık’taki şirketler de iyi çikolatada katkı maddelerinin önemli olmadığını savunarak Afrika’dan ithal ettikleri kakaonun , diğer kakaolar gibi yapay olarak kavrulmayıp güneşte kurutulduğu için dumansı kokmadığını öne sürüyor.

Avrupa’da çikolata her yerde satılıyor. Ev eşyası satan mağazalardan dergi kapaklarına yapıştırılmış promosyonlara kadar tüketici çikolatalarla çevrilmiş durumda.

Araştırmalara göre; büyük küçük yüzde 90 Britanyalı çikolata için haftada düzenli olarak 98 pence harcıyor.

Birleşik Krallık’ta 1993’ün en büyük 15 şirketi arasında yer alan Mars, Cadbury ve Nestle’nin bir yıllık reklam masrafı 92 milyon sterlin dolayında. Yalnızca Cadbury Schweps’in 1992 yılı vergi öncesi kazancı, kakao üreticisi Gana’nın Gayri Safi Milli Hasıla’sının 12 de biri olan 332 milyon sterlin olarak gerçekleşti.

ÇİKOLATAYA KARŞI KAMPANYA

Britanya’da çikolata sevenler, “Çikolata Toplumu- The Chocolate Society” çatısında örgütlendi. Society yetkilileri amaçlarını; çikolata üzerine bilgi değişimini sağlamak, çikolata şirketlerinde lobi yapmak ve iyi çikolataların ithalini sağlamak diye açıklıyor. Aylık bir de dergi çıkaran The Chocolate Society’ye üye olmak için yılda 30 Sterlin aidat ödemek gerekiyor.

Londra, Islington’daki Çevreci Kadınlar Birliği-Women Enviromental Network (WEN), çikolataya karşı geçmişte kampanya sürdürmüştü. WEN’e göre; çikolata ticareti derhal yasaklanmalı. Çünkü; çokuluslu çikolata şirketleri yağmur ormanlarını yok ediyor. Çoğu kadın kakao işçilerini de vahşice sömürüyor. Kakaonun yetiştiricilerinin ilaçlama amacıyla kullandığı lindane zehirli maddesi işçi sağlığına zarar vermekle kalmıyor, çikolatanın yapısına da sızıyor.

WEN üyelerinden Cat Cox’un kampanya çerçevesinde “Ambalajlanmamış Çikolatadaki Hazzın Politikası – The Politics of Pleasure Chocolate Unwrapped” başlıklı bir kitap yayınladılar.

Çikolatanın içeriğindeki renklendirici ve koruyucu gibi kimyasal maddelerin, özellikle çocuklarda allerji yaptığı biliniyor. Sütlü çikolataların yüzde 55’ini içeren tadlandırıcılar da dişlerde çürüme yapıyor.

Yok edilen yağmur ormanları ve çoğu çikolatayı bile tatmamış olan kakao emekçileri üzerindeki yoğun sömürü, çikolatanın tadını kaçırmışa benziyor.

 

1103250cookie-checkKuzey çikolata, güney ekmek derdinde

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.