Sıfır Delegasyonu veya ‘Başka Kampanya’
Meksika’da kızılderililerin ve yoksul köylülerin hakları için mücadele eden Zapatistaların lideri Subcomandante (Komutan Yardımcısı) Marcos, atı “Lucero”dan indi ve Yamaha marka “Sombraluz” adlı motoruna bindi. Binerken de, 6 ay boyunca Meksika’nın 32 eyaletine yapacağı “Başka Kampanya” adını verdikleri çok haklı ve çok ciddi bir sorunun yani yerli halkların varlığını hatırlatmak, yıllardır sıkışıp bir türlü çıkamadıkları Lacandona sığ ormanlarından bir ses duyurma ve iletişim isteğiyle dışarı çıkıp, adı da manalı motoruna (Işığıngölgesi) atlayıp ” Yaşasın Subcomandante Marcos’ diyerek -‘yaşasın ben’ demedi ama- Meksika turuna başladı. Üstelik de yanında “Penguen” adlı horozuyla birlikte.
Son 4 yıldır sürdürdükleri sessizliği geçen yıl bozan, bir dizi görüşme, konuşma ve toplantı sonrasında- EZLN web sitesinde sayfalarca ve sayfalarca okunabilir-ve artık mücadeleye hazır olduklarını söyleyen Zapatista gerillaları, 2 Ocak’dan, 25 Haziran yani 2 Temmuz ‘da yapılacak devlet başkanlığı seçimlerinden 1 hafta öncesine kadar devam edecek ve Meksika’nın 32 eyaletini kapsayacak olan turlarının birinci etabına başladılar.
İlk kez Meksika’nın en fakir eyaleti Chiapas’da 1994 yılında ortaya çıkan Zapatistalar, bir kaç şehri ele geçirerek 150 kişinin ölümüyle sonuçlanan bir ayaklanma başlatmışlar, ardından Meksika Hükümeti ile yaptıkları ateşkes üzerine 12 yıl içerisinde hiç bir silahlı eylemde bulunmamışlardı.
EZLN-Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (Ejercito Zapatista de Liberacion Nacional), bir çoklarının düşündüğü gibi, devlet denetimini ele geçirmek veya sosyalist bir devlet kurmaya çalışan iktidar heveslisi bir hareket olmadı hiçbir zaman. Zapatistaların asıl amacı, Chiapas’ta ve Meksika’nın geri kalan kısmında geniş tabanlı bir sivil toplum hareketi başlatmaktı. EZLN ayaklandığında yayımladığı “10 Nokta” adı altındaki pakette toplanmış temel insani haklar için; iş, toprak, gıda, konut, sağlık, eğitim, özgürlük, demokrasi, adalet ve barış için mücadele ediyordu
Tura “ 12 yıl önce kaldığımız yerden yeniden başlıyoruz” diyen Marcos, bu geziye gerçekleştiren herkese ve kendisine “Sıfır Delegeleri” adını veriyor.
6 ay boyunca herhafta bir eyaletde olacak Marcos ve Sıfır Delegasyon’u. Geziye başladıklarından beri hergün gazeteler, radyolar ve televizyon kanalları kendisinden bahsediyor. Kampanyanın tüm giderleri, Avrupalı resmi olmayan kuruluşlar tarafından karşılanıyor. En baştan, ”sıfırdan sola, soldan yukarı” da sloganlarından bir tanesi. Aslında bu, Zapatistalar’ın Chiapas’dan ikinci çıkışları. . 2001 yılında, adını Zapatur koydukları yine kızılderili haklarıyla ilgili bir yasa tasarısı sunmak için onbinlerce EZLN sempatizanı, başkente gelmişler ancak aynı yıl içinde tasarıları Fox hükümeti tarafından reddedilmişti.
Başka Kampanya’nın amacını, EZLN’ye bir milli görüş yaratmak, bir ilişkiler ağı oluşturarak görüş alışverişinde bulunmak, dinlemek , kabuğundan çıkmak ve ülke çapında politika yapmak diye açıklıyor Marcos, ama PASİF olarak. Zaten, en azından şu bulundukları anda, politik ve ideolojik akımların yaptıkları şeylerden daha fazlasını yapmıyorlar: grup kurmak, tartışmak, değerlendirmek, teklif sunmak, yeni fikirler üretmek, eleştirmek, büyümeye çalışmak, v.s. Yani sert ve neyapsak politikası.
Halen Meksika’da 2006 Temmuz’unda yapılacak devlet başkanlığı seçiminden önce kıran kırana seçim kampanyaları sürüyor. Seçim kampanyaları en önde gelen sorunlardan biri diye gördükleri muhtaç ve cahil kızılderililere vaatler yağdırıp, oylarını istiyorlar. Büyük olasılıkla uzun bir süre daha böyle gidecek. Hatta Marcos’la eş zamanlı olarak 50 yerli köyünü ziyaret edecek olan Devlet Başkanı Vicente Fox da hemen kızılderililere şefkat göstereceği, güleryüzlü ve “sevimli devlet başkanı” anafikirli, Kızılderili Haftası gezilerine başladı. Meksika’nın kızılderilileri ülkenin gündemine gerçekten oturdu.
Zapatistalar ortaya çıktıklarından itibaren, yaşama hakkı isteyen fakir ve egzotik kızılderililer olarak en azından olumsuz tepki almamışlardı, ancak zaman içinde, işlemediği ve bittiği düşünülen sosyalizmin tüm dünyadaki militanları ve sempatizanları, alternatif arayan gençler, öğrenciler, kızılderili hakları savunucuları, fakir ve etnik gruplarla (hatta İnter Milan’dan hatırladığımız gibi futbolcularla) sessiz ama canlı kalan, yıllar içerisinde *no pasaran!* Ya basta! gibi Latin sol tarihinin bize öğrettiği tüm sloganlarla ama en çok da Marcos’un renkli kişiliğiyle öne çıkan Zapatista hareketi, internetin dayanılmaz gücüyle biraz daha şekerlenmiş ve Marcos’u küreselleşme karşıtı bir kahraman yapmıştı. Ama ilginç olan bu gruplardan hiçbiri birebir mücadelenin içinde olan Kolombiyalı FARC gerillalarına veya Peru’nun Sendero Luminoso (Işıklı Patika) gerillalarına omuz vermediler. Doğal olarak! Belki de sempati uyandıran Marcos ve Zapatistaların beceriksizliğiydi. 12 yıl önce 4 gün boyunca ilk ve son çıkışını yapan ve Meksika ordusuna sadece 10 gün direnebilen, pipo içen, yüzünü göstermeyen, kayak maskesi takan, at üstünde gitar çalan, son 12 yılının 4 gününü bir devrim girişimi, 4 yılını da bir kitap yazarak bir barış adamı olarak geçiren Marcos, gerçekten de sevimli ama gerillalığı yalnızca kağıt üzerinde ya da monitörde. Bu yüzden de, Marcos ve Zapatistalara ‘gerilla’ yerine, ‘isyancı’ demek daha doğru bir yakıştırma olurdu herhalde.
Zapatistaların bir halk hareketi olarak ortaya çıktığında koşullar ve 2006 Meksika’sının koşulları arasından-altından 12 yıl içinde çok sular aktı. 1994 yılına kadar Meksika’da yolsuzluklar, rüşvetler, sandık kurcalayarak geçirilen ve 2000 yılında devlet Başkanı Vicente Fox’un partisi kazanana kadar tam 71 yıl süren bir tek-partili dönemi yaşandı. Meksika’da sol eğilim, memnun edilemeyen yorgun halkın Açık Pazar vaadlerinden sıkılmasıyla ortaya çıktı. Kısaca Temmuz-2006 seçimlerinin ilk solcu adayı ve en önde giden ismi AMLO yani Andres Manuel Lopez Obrador işte bu sürecin kahramanı. Şimdi zaten olsun istemiyorduk ama hem gerilla olmayan, hem isyan etmeyen hem de aktif politikanın içinde bulunmayan Marcos, bir kampanya düzenleyerek yola çıkıyor ve bu arada Obrador’u sola ihanet etmekle suçluyor, hatta açıkca oyunuzu Obrador’a vermeyin diyor. Aktif olarak seçim kampanyaları yürütmekte olan, ayrıca da 1977 Yerli Halklar Enstitüsü başkanlığı yaparak, aktif bir biçimde kızılderililer ve hakları için çalışan bir insana haksızlık etmenin ötesinde, ortada insanı hayrete düşüren bir hedef şaşması görülüyor. Üstelik de kendisi siyasi arenada değilken ve alternatif olarak bir şey sunamazken.
Bir isyancı, bir hatip, bir entelektüel, bir humanist olarak alsın silahı çıksın dağa değil, aynı Bolivya’nın karizmatik kızılderilisi ve yeni seçilen Devlet Başkanı Evo Morales örneğinde olduğu gibi, demokratik düzen içinde, resmi olarak siyasete soyunup, savunduğu haklı davanın arkasında durması beklenirken, daha Marcos 6 ay boyunca ülkenin nabzını tutacak. Üstelik bu 6 ay, daha kampanyanın ilk etabı, ardından Eylül’den Mart-2007’ye kadar sürecek ikinci bir altı ay daha var. 2006 seçimlerinden sonra gelecek parti 2012 yılına kadar hizmet vereceğine göre; 12+6= 18 kocaman “neyapacağımızabirkararverelimde…” yılı!
Süre o kadar uzun ki, gerçekten de Marcos’un dediği gibi Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu- EZLN’nin başlangıcı olmalı artık. Böylece bu kampanya ile EZLN, kendisine daha realistik bir milli çerçeve, bir milli görüş çizecek, ama olan yine 12 milyon nüfuslu etnik kökenlilere, sorunlarına cevap arayan ve yine kafası karıştırılan ortadirek ve fakir Meksikalı vatandaşa olacak.
Meraklısına Başka Kampanya güzergahı:
2-8 Ocak: : Chiapas
9-15 Ocak : Yucatán ve Quintana Roo
16-22 Ocak: : Campeche veTabasco
23-29 Ocak : Veracruz
30 Ocak-5 Şuba t: Oaxaca
6-12 Şubat : Puebla.
13-19 Şubat : Tlaxcala
20-26 Şubat : Hidalgo.
27 Şubat- 5 Mart : Querétaro.
6-12 Mart: Guanajuato ve Aguascalientes.
13-19 Mart : Jalisco.
20- 26 Mart : Nayarit ve Colima
27-Mart- 2 Nisan : Michoacán
3- 9 Nisan : Guerrero.
10- 16 Nisan : Morelos.
17-23 Nisan : Méksiko Eyaleti ve Başkent Meksiko
24-30 Nisan: Méksiko Eyaleti ve Başkent Meksiko
1-7 Mayıs : San Luis Potosí.
8-14 Mayıs : Zacatecas.
15-21 Mayıs : Nuevo León ve Tamaulipas.
22-28 Mayıs : Coahuila ve Durango.
29 Mayıs-4 Haziran: Chihuahua ve Ora’nın Meksikalılarıyla I. toplantı
5 -11 Haziran: Sinaloa ve Sonora.
12 -18 Haziran: Baja California Norte, Baja California Sur ve Ora’nın Meksikalılarıyla II. Toplantı
19 –25 Haziran : San Juan
25 Haziran : Chiapas’a dönüş
