YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Eskişehir’deki krom-manyezit ocağı için yapılması planlanan ağaç katliamı, yöre halkının açtığı dava sonucu mahkeme tarafından durduruldu.
Eskişehir’in Mihalıçcık, Beylikova ve Sivrihisar ilçeleri sınırlarında bulunan özel bir firmaya ait Demir-Nikel Ocağı ile kırma eleme tesisi için hazırlanan kapasite artışı projesine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mayıs 2019’da ÇED Olumlu kararı verdi. Tarım alanları, meralar ve orman arazilerinden oluşan maden sahası için verilen ÇED Olumlu kararına karşı dört vatandaşın açtığı iptal davasını gören Eskişehir 1. İdare Mahkemesi, Bakanlığın verdiği kararı hukuka aykırı bularak iptal etti. Proje için hazırlanan ÇED raporunda 187 bin 225 adet ağacın kesilmesi planlanıyordu. Mahkemenin iptal kararında, maden sahasındaki orman alanlarıyla ilgili değerlendirme yapılmaksızın ÇED Olumlu kararının alındığına işaret edilerek bu durumun mevzuata aykırı olduğu belirtildi.
Abdulalim Karaçay adlı girişimci tarafından işletilmesi planlanan maden için toplam 3.140,55 hektarlık (31 bin dekar) alanı kapsayan iki ayrı arazide ruhsat verildi. İlk etapta 2.132 hektarlık hektarlık kısmında işletmeye başlanması planlanan madencilik projesi yöre halkının tepkisini çekti.
BAKANLIK MAYIS 2019’DA ÇED OLUMLU KARARI VERDİ
Eskişehir’in Beylikova ilçesine bağlı Yalınlı, Süleymaniye ve Kızılcaören köyleriyle Sivrihisar’ın Dumluca, Mihalıççık ilçesinin ise Adahisar ile Karaçam köyleri yılda 500’er yüz bin ton demir ve nikel, 1 milyon ton da kırma eleme tesisini kapsayan proje için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 14 Mayıs 2019 tarihinde ÇED Olumlu kararı verdi.
VATANDAŞLAR BAKANLIĞIN KARARINA İPTAL DAVASI AÇTI
Abdulalim Karaçay adlı girişimci tarafından işletilmesi planlanan maden için 3140 hektarlık alanda ruhsat verildi. İlk etapta 2.132 hektarlık kısmında işletme yapılması planlanan krom ve manyezit ocağı kapasite artışı projesi için verilen ÇED Olumlu kararına karşı yöre halkından 4 vatandaş iptal davası açtı.
YILDA 1 MİLYON TON SÜLFÜR BİLEŞİKLİ ATIK
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na karşı açılan iptal davası için mahkemeye sunulan dilekçede, 2003 yılında alınan 10 bin ton kapasiteli ÇED Gerekli Değildir kararına dayanılarak 1 milyon tonluk üretim yapılmasının planlandığı belirtilerek bu durumun kanuna karşı hile niteliğinde olduğu öne sürülmüştü. Krom madeni işletmesinin yılda 1 milyon tona yakın sülfür bileşikli pasa üreteceği ve bunun Porsuk Çayını kirleteceği görüşüne yer verilen dava dilekçesinde bu kirlilikten tarımsal sulamanın da zarar göreceği kaydedildi.
MADENİ ÇIKARMAK İÇİN 187 BİN AĞAÇ KATLEDİLECEK
Projeyle ilgili ÇED raporunda ruhsat sahasının 1555 hektarlık (15.500 dönüm) kısmının ormanlık alanda yer aldığı belirtilmiş, 187 bin 225 adet ağacın kesilmesi gündeme gelmişti. Ardıç, meşe, karaçam ve sedir gibi ağaç türlerinin bulunduğu ormanlık alanda yapılacak ağaç katliamına karşın ÇED raporunda kesilecek ağaçların 5 katı kadar ağaç dikileceğinin öne sürülmesi dikkat çekmişti.
MAHKEME BAKANLIĞIN ÇED OLUMLU KARARINI İPTAL ETTİ
Yöre halkının açtığı iptal davasını gören Eskişehir 1. İdare Mahkemesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın projeyle ilgili verdiği ÇED Olumlu kararını iptal etti. ÇED talep alanında 1/5 bin ve 1/1000 ölçekli imar planlarının bulunmadığı belirtilen mahkemenin iptal kararında, proje alanında bulunan orman arazisinin kadastrosunun henüz yapılmadığına da vurgu yapılarak bu durumun ÇED raporu sürecinde dikkate alınmadığı, bunun da ÇED olumlu kararını hukuka aykırı hale getirdiği kaydedildi.
‘ÇED OLUMLU KARARI HUKUKA UYGUN DEĞİL’
Orman Genel Müdürlüğü’nün Mahkemenin talebi üzerine 22 Ekim 2020 tarihli yazısında “Alandaki ağaçların tamamının kesilmeyeceği, sadece çalışma yapılacak alandaki ağaçların kesileceği” yönünde beyanda bulunmasının ÇED yönetmeliğine aykırı olduğu kaydedilen kararda özetle şu ifadelere yer verildi: “Söz konusu orman alanları ile ilgili ÇED raporunda gerekli değerlendirmeler yapılmaksızın dava konusu ÇED olumlu kararının alındığı anlaşıldığından, bu gerekçelerle davaya konu ÇED olumlu kararında mevzuata uyarlık bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Sonuç olarak; İR:49355, İR:49356 ‘Krom Manyezit Ocağı Kapasite Artışı, Demir-Nikel Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi Projesi’ için verilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 14/05/2019 tarih ve 5516 sayılı ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararında yukarıda detaylıca açıklanan gerekçeler mucibince hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline, 15 gün içerisinde Danıştay’da temyiz yolu açık olmak üzere, 25/11/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.”
