Merkez Bankası, Türk parası yükümlülüklerde yüzde 5 olan zorunlu karşılık oranını değiştirmezken, yabancı para yükümlülüklerinde yüzde 9,5 olan oranı yüzde 10’a çıkardı.
Merkez Bankası’nın bu kararla liranın diğer para birimleri karşısında değer kazanmasını sınırlamaya çalıştığı belirtilirken, karar yabancı para likiditesinde 719.6 milyon dolarlık azalışa neden olarak.
Banka daha sonra yaptığı açıklamada, “Bankamız çıkış stratejisi çerçevesinde, son dönemde gözlemlenen kredi gelişmeleri de dikkate alınarak, yabancı para zorunlu karşılık oranı 0.5 puan artırılarak yüzde 9.5’ten yüzde 10’a yükseltilmiştir. Yabancı para zorunlu karşılık oranında yapılan bu artışla piyasadan yaklaşık 719.6 milyon dolar döviz likiditesi çekilmiş olacaktır.”
Merkez Bankası’nın bu hareket ile “bir taşla iki kuş vuracağını” söyleyen BGC Partners Baeşekonomisti Özgür Altuğ, “Öncelikle hem çıkış stratejisini uyguluyor, hem de sistemi rahatlatıcı önlemi sonlandırıyor. Diğer taraftan da liranın diğer para birimleri karşısında değer kazanmasını sınırlamaya çalışıyor” dedi. Bu karar ile Merkez Bankası’nın sistemden yaklaşık 700-750 milyon dolar çekeceğini söyleyen Altuğ, şöyle devam etti:
“Son günlerde basında liranın değer kazanmasını sınırlamak için Tobin vergisi getirilmesi konuşuluyordu. Merkez Bankası bunun yerine zorunlu karşılıkları kullanıyor. Bankanın bundan sonraki adımının günlük döviz ihalesindeki alım miktarını artırmak olacağını düşünüyoruz. Sonuç olarak ise bankaların kredi verme iştahında lira cinsi zorunlu karşılıkların rolü yabancı para cinsi zorunlu karşılıklardan daha fazla. Bankanın bunu değiştirmemiş olması ekonomik büyüme açısından iyi haber.”
Merkez Bankası’nın kararının döviz üzerinde baskı yaratacağını söyleyen bir bankacı, “Döviz likiditesi tedrici olarak zaten zorunlu karşılıkların artmasıyla birlikte azalıyor. Bununla birlikte döviz yaratma ihtiyacı nedeniyle Merkez Bankası dövizde aşağı hareketi biraz daha sınırlamış oluyor. Piyasanın aşırı tepki göstereceğini sanmıyorum ama TL’nin döviz karşısında değerlenmesini bir miktar engelleyecektir” dedi ve şöyle devam etti:
“Zorunlu karşılıklardaki 0.5 puanlık artış, piyasa yabancı para likiditesinde yaklaşık 700 milyon dolar azalışa neden olacak. En son 26 Nisan tarihinde yabancı para zorunlu karşılık oranı 0.5 puan artırılarak yüzde 9.5 seviyesine yükseltilmişti. Yabancı para zorunlu karşılık oranlarının 5 Aralık 2008 tarihinde geçerli olan yüzde 11 düzeyine kadar kademeli ve kontrollü olarak artırılması planlanıyor ve söz konusu artışın mevcut yüzde 10 seviyesine göre sistem likiditesi üzerinde ilave 1.4 milyar dolar daha azalış yaratması bekleniyor. Ancak sistem likiditesi şu anda sorun yaratmayacak gibi görünüyor. BDDK verilerine göre özel bankaların likiditesi yaklaşık 12.5 milyar dolar, toplam sistem ise 18.7 milyar dolar.”
