Soma’daki facianın gerçekleştiği madenin güvenlik mühendisi Ali Haydar Sakik sistemin kaza sırasında çalışmadığını doğrulayarak, “arızalanma nedeniyle zaman zaman sistemin devre dışı kaldığını” söyledi.
Özel, acil bir durum olması durumunda madencilerin yüzeyle irtibatını sağlayan sistemin kasıtlı olarak devre dışı bırakıldığını belirtti.
“Bu sistem çok basit, bas-konuş şeklinde. Aşağıdaki madenciler buradan maç skoru alıyor diye yönetim ‘Amaç dışı kullanılıyor’ diyerek sistemi iptal etmiş” dedi.
Sakik’e göre bu ciddi bir sorun oluşturmuyor. Sakik, “Ama zaten madende 60’a yakın telefon var. Her türlü iletişim kolaylıkla sağlanıyordu” dedi.
Karbonmonoksit tartışması
Gündemdeki bir diğer konu ise, bilgisayarların kaza öncesinde yüksek karbonmonoksit seviyeleri tespit edip etmediğiydi.
Soma Kömür İşletmeleri’nden Ali Haydar Sakik, BBC Türkçe’ye bahsi geçen yükselen karbonmonoksit seviyelerini tespit eden sensörlerin madenin içinde olmadığını ifade etti.
Sakik, bilgisayarların yükselen karbonmonoksit seviyeleri ile ilgili uyarı verdiği ve hiçbir şey yapılmadığı iddialarını yalanladı ve “Orada anayola bağlı bir ayak var. Oradan çıkan karbonmonoksit dışarıya veriliyor ve havaya karışıyor. Dışarı çıkış alanındaki bu sensörde yükselme gözlendi” dedi.
Sakik, madenin içerisinde ise herhangi bir karbonmonoksit yükselmesi yaşanmadığını savundu.
Özgür Özel ise, Savcılık raporuna dikkat çekti ve el konulan şirket bilgisayarlarında yükselen karbonmonoksit seviyelerinin kayıtlara geçtiğini söyledi.
“Bilgisayarlardaki log dosyaları madenin kara kutusu gibidir. Tüm gelişmeler takip edilebilir. Savcılık dosyasında karbonmonoksit miktarının yükseldiği tespit ediliyor” diyen Özel, BBC’nin sorularını yanıtlarken “Esas suç unsuru sensörlerin karbonmonoksit miktarını tespit etmesi değil. Sorun, teknik refakatçi defterine bu seviyelerin işlenmemesi ve rapor edilmemesi” dedi.
Hürriyet gazetesinin savcılığın soruşturma tutanaklarına dayanan haberinde, yapılan incelemede gaz sensörlerinin kaza günü ve kazadan 2 gün önce uyarı verdiği, 50’nin üzerinde karbonmonoksit tespitine rağmen hiçbir önlem alınmadan maden de çalışmanın sürdüğü belirtilmişti.
Vardiya değişiminde kusur var mı?
Gündeme gelen bir diğer konu da kaza sırasında madende vardiya değişimi nedeniyle iki vardiyanın birden olmasıydı.
Soma Kömür İşletmeleri’nden Ali Haydar Sakik, “Gidin bakın Türkiye’deki tüm işletmelere vardiyalar böyle değişir” dedi.
Sakik, maden içerisinde vardiya değişiminin iddia edildiği gibi üretim kaybı kaygısı olmadığını savundu ve “Bazı işlerin elden ele değiştirilmesi gerekir” dedi. Sakik şalter başındaki işçinin görevini anında vardiyasına başlayacak olan işçiye doğrudan teslim etmesi gerektiğini ifade etti.
Özgür Özel ise, bu uygulamanın tüm mevzuatlara ve yönetmeliklere tamamen aykırı olduğu görüşünde.
Özel, “Şalterin başındaki işçi vardiyasını devredecek dahi olsa o şalter indirilir üretim gerekiyorsa bir saat durdurululur ve vardiya devir teslimi maden dışında yapılır” dedi.
Özel, maden sahibi işletmenin tamamen üretim kaybı kaygısıyla vardiya değişimini yönetmeliklere aykırı olarak gerçekleştirdiğini savundu. Enis Şenerdem / BBC Türkçe
