Kıbrıs’ta Mehmetcik Belediyesi’nin 30 Temmuz – 9 Ağustos arasında bu yıl 55’nci kez düzenlediği ‘Mehmetçik Üzüm Festivali’nde Mehmet Tayyareci onure edildi.
Dostlar sizlerle bizim toplum tarihinin belki de gelmiş geçmiş en önemli simalarından olan, ne yazık ki artık aramızda olmayan Mehmet Tayyareci ile tanıştırmak isterim…
Mehmet Tayyareci, 2. Dünya Savaşı’nda Londra’da Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde (Royal Airforce) pilot olarak yararlılıklar gösteren kahraman bir pilot… İngiliz kayıtlarında adı Mehmed Hassan olarak geçen Kıbrıslı Mehmet Hasan (Tayyareci), Kral 6’ncı George tarafından ödüllendirilen etnik kökenli ilk pilotlardan sayılıyor.
Pilot Mehmet Hasan ile bilgileri almak için oğulları Doç. Dr. Akil Tayyareci ile İstanbul’da, Timur Tayyareci ile de Londra’da söyleştik. Akil Tayyareci’nin anlattıklarına göre, babası 1 Mart 1918’de Kıbrıs Galatya’da (Mehmetçik) çiftçi bir ailenin iki kardeşin küçüğü olarak doğar. Anne ve babasını küçük yaşta yitirir. 1937-38’e gelindiğinde babaevi ipotekli olan küçük Mehmet, borç para ile Londra’ya çalışmaya gelir. Pek çok göçmen gibi o da ilk iş olarak restoranlarda çalışır. Bu kez İkinci Dünya Savaşı patlar. İngiltere de Nazi Almanyası tehdidindedir. Mehmet, Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne pilot olarak yazılır.
Timur Tayyareci, babasının İngilizler safında savaşa katılmasına karşın sol koluna çapraz dalgalanan iki Türk bayrağı ve altına da ‘Türk’ yazısının renkli dövmesini yaptırdığını söylüyor. Mehmet; Hava Kuvvetleri’nde savaş uçaklarında ağır silahlar kullanır, hava fotoğrafları çeker, pilot olarak görev yapar. Nazi Almanya’sını tam 67 kez bombalar. Mussolini İtalyası’nda Sicilya’da savaşır. Yugoslavya’da savaşırken ayağından yaralanır ve ölünceye kadar da o kurşunu taşır.
Savaş sonrasında 1946’da Mehmet Hasan, köyünde Hanife Ali’yle evlenir. Köy düğünü olmasına karşın Londra’daki gibi ilk kez davetiye dağıtılır ve ilk kez kadın erkek birarada düğüne katılır. 1947’de oğlu Akil, Londra’da doğar. O yıl Angel’da Kıbrıslı bir Türk ortak ile restoran açar, 1948’de de ailecek Kıbrıs’taki köyüne kesin dönüş yapar. İlk iş olarak Lefkoşa Havaalanında depo memurluğu, sonra da İngiliz üslerinde personel şefliği olur. Episkopi İngiliz Üssü’nde işleme amirliği döneminde üs’deki Türk çalışan sayısını artırır. Babasının üs’ün en tepedeki sivil yöneticisi olmasına karşın Türk çalışanlar için (kendisine karşı da olsa) gizlice sendika kurdurduğunu belirten Timur Tayyareci adada toplumlar arası çatışmalar başladığında da eski usta bir asker olarak görev yaptığını anlatıyor. Mehmet Tayyareci salıverilince de ailecek Güney’den Kuzey’e göçer ve Magusa’ya yerleşirler. Bu kez Dikelya İngiliz Üssü’nde personel şefi olarak çalışır.
Babasının son derece zeki, çalışkan ve akıllı olarak bilindiğini anlatan Akil Tayyareci “Mehmetçik yoksul bir köydü. Zeytin çoktu işleyen yoktu. Babam köye dönünce ilk iş olarak zeytinyağı fabrikası kurmak oldu. Onun kurduğu fabrika 1980’lere kadar işledi” diyor.
Kahraman pilotun Kıbrıs’ta Güleser (1948), Göksen (1950), Timur (1962) ve Aydın (1958) adlı çocukları olur. 1981’de Kuzey Kıbrıs’ta soyad kanunu çıkınca da Tayyareci olan namını soyad olarak alır. 1982’de de doğduğu topraklarda yaşamını yitirir.
Mehmet Tayyareci, faşizme karşı savaşmanın insanlık görevi olduğu bilincincinde miydi? Bilemeyiz ama onun doğru zamanda canı pahasına doğru iş yaptığını biliyoruz. Mehmet Tayyareci Kıbrıslı Türklerin, Londra’daki bizim toplumun ve ailesinin gururu. Onun zaman içinde unutulmasına gönlüm razı gelmezdi…
