Başlık bayağı. Bayalığı özellikle bir konuyu anlatmak için seçerseniz aslında son söyleyeceğinizi baştan söylemiş olursunuz.
Türkiye’de gündemi uzun süre meşgul eden, meşgul ettiği sürece de her konuda olduğu gibi konunun bilinmeyen uzmanlarının ortaya çıkmasını sağlayan, içeriksiz, palyatif çözümler üreten, sonuç ta da bir günah keçisi arayışına girilip, şimdilerde kısmen gündemin Şemdinli ve Hakkari gibi olaylarla dolu olmasından unutulan bir konu, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) barınma evleri ya da yurtları, istediğinizi kullanabilirsiniz bahsetmek istiyorum.
Önce medyanın gündemine yurtlarda kalan çocuklara yapılan işkence, kötü muamele hatta tecavüze varan olaylarla gündeme geldi.
Bilindik yetkililer konunun üzerine hassasiyetle gidileceğini ve sorumluların cezalandırılacağını açıklarken, medyada da kadri bilinmemiş değerler ortaya çıkıp çözüm ürettiler. Bu çözümler sorumluların cezalandırılmasından, yurtların belediyelere devrine, ya da daha da ileri gidip sorunun yapısal köklü çözümler üretilmesine kadar gitti.
Gerçi bu yapısal, makro çözümlerin ayrıntıları pek de açıklanmadı ama bir fikir olarak yapısal ve makro olmaları, öne sürülmeleri için de Türkiye’de rağbet görmesi açısından yeterliydi.
Benim yapmak istediğime gelince, öncelikle bu yurtlarda kalan çocukların yaşadıklarının hiçbir şekilde mazur görülemeyeceğini ve özrü olmadığını baştan kabul ettiğimi söyleyerek, ancak bu çocukların toplum tarafından algılanma ve yetkililerin dile getirdiği gibi ‘’ Bayramlarda bu çocukları ziyaret edin. Onlara anne baba şefkatinin eksikliğini hissettirmeyin’’ gibi anlamsız, yetersiz, kavrayışsız ve anlayışsız bir yaklaşımın üzerinde durmak.
Tamam bu yurtlarda özrü olmayan olaylar yaşanmaktadır. Üstüne üstlük daha da ileri giderek bu olayların münferit olmadığını, uzun yıllardır yaşandığını da iddia ediyorum. Duyduğumda içimin acımasının ötesinde midem bulanıyor. Ama niye sorusunu sorduğumda, yanıtlarını aradığımda kendimi yapılan açıklamalarla tatmin edemiyorum. Suçlunun aranması, bulunması, suçun nedenini ortaya çıkarıp, temizlemedikten sonra yeni suçluların ortaya çıkmasını beklemekten başka bir seçenek sunmuyor.
Madalyonun öteki yüzüne bakalım. Bu çocukların çoğu, hatta tümü o yaşlarına kadar, ki çocuk yaşlardadırlar, önemli psikiyatrik travmalar geçirmişlerdir. En azından ailesi tarafından terkedilmektir.
Bu travmaların izleri öyle kolay şefkat gösterileriyle geçecek gibi değildir. Genellikle travmaların ve daha önceki sokakta yaşama zorunluluklarının getirdiği alışkanlıkları vardır. Şiddette eğilimlidirler, bazıları bağımlıdır ya da en azından doktor olmadığım için adlarını söylemekten kaçındığım hastalıkları vardır ve cidden tedavileri gerekir.
Bir Sosyal hizmet uzmanının sözlerini unutamıyorum ‘’Bu çocuklar evde yaşamaktan daha çok sokakta yaşamayı bilirler. Nasıl ısınacaklarını, nerede kalabileceklerini, nasıl korunacaklarını iyi bilirler’’
Evet bu yurtlar yetersizdir. Yetersizlikleri tanımlamalarından kaynaklanmaktadır. Bize anlatılan yersiz yurtsuz normal çocukların barınma ve belli bir yaşa kadar eğitiminin sağlandığı yerlerdir.
Değildir. Bunu Büyük harflerle yazacağım. DEĞİLDİR. Bu mekanlarda kalan çocukların yeniden yaşama dönebilmeleri için evet tam da öyle çünkü bizim tanımladığımız anlamda yaşamla bağlarını kesmişlerdir. Yaşama dönebilmeleri için yetersiz okullardan yetişememiş ‘’Psikolog’’ sosyal hizmet uzmanlarının kategorik yaklaşımlarıyla çözülemeyecek sorunları vardır.
Öncelikle okulların neden yetersiz olduğunu ve bu yetersizliğin neden suç olarak tanımlanan muamelelere yol açtığını tanımlamak gerekiyor.
Bu çocuklar sadece sokağın kötülüklerinden esirgenerek korunabilecek çocuklar değildir. Aynı zamanda zarar vermelerine yol açan hastalıklarının iyileştirilmesi gereken çocuklardır. Hastalık derken bu tanımdan korkmayalım. Hastalık insani bir durumdur ve bizi ‘’Ne olacak bu çocukların hali’’ gibi bayağı bir sorgulamadan da kurtarır.
Şimdilik yerimiz bu kadar gelecek yazı da bu konuda bir uzman ile yaptığım görüşmeye yer vereceğim…
__________
* Açık Gazete Ankara Temsilcisi
