Kültür mirasına özelleştirme kıskacı… İhaleyi kazanan firma, Türk el sanatlarıyla, kahveden lokuma, yayıncılıktan replika satışına kadar birçok alanda tek yetkili olacak ve yurt dışında mağaza zincirleri açabilecek. 4 Mayıs’ta yapılacağı açıklanan ihaleye yabancı firmalar da katılabilecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 56 müze ve ören yerinin satış noktalarını özelleştirmeye hazırlanıyor. Antalya’dan 10 müze ve ören yerinin de yer aldığı ihale listesinde Topkapı, Ayasofya, Anadolu Medeniyetleri ve Mevlana Müzesi’nin yanı sıra yeni açılacak olan Gaziantep Mozaik Müzesi’yle; Efes, Kayaköy, Sedir Adası ve Ihlara Vadisi gibi dünyaca ünlü müze ve ören yerleri bulunuyor. ‘Müze ve Ören Yerleri Satış Alanları ve Ticari Faaliyetlerin Yönetimi, Yürütülmesi, Geliştirilmesi, Ürün ve Hizmet Tedariki’ başlığıyla 23 Mart’ta yapılacağı duyurulan ihale, firmaların ‘ihaleye hazırlık için ek süre talepleri’ nedeniyle 4 Mayıs’a ertelendi. Antalya Arkeoloji Müzesi, Side Müzesi, Noel Baba Müzesi, Aspendos Örenyeri, Perge Örenyeri, Phaselis Örenyeri, Olympos Örenyeri, Myra Örenyeri, Patara Örenyeri ve Alanya Kalesi ihale kapsamına alınan yerler arasında.
‘NOEL BABA MÜZESİ KOÇ’A GİDİYOR’ İDDİASI
İhale kapsamına alınan Antalya Demre’deki Noel Baba Müzesi’yle Vehbi Koç Vakfı’nın yakından ilgilendiği öğrenildi. İhalenin ertelenmesinin ardından, 20 Mart’ta Demre Belediyesi’nde bir araya gelen bakanlık ve Vehbi Koç Vakfı yetkililerinin, Noel Baba Müzesi’nin Vehbi Koç Vakfı’na devrine ilişkin hazırlanan ön protokolü imzalayacağı iddia edildi. İddialar hakkında görüşlerine başvurduğumuz DÖSİMM yetkilileri, gelişmeden haberlerinin olmadığını dile getirdiler. Ardından görüştüğümüz Demre’deki yetkililer ise kendilerine öğle saatlerinde imzalanacağı duyurulan protokolün, önce öğleden sonraya alındığını, ardından da ileri bir tarihe ertelendiğini belirttiler. İşadamı Rahmi Koç’un Demre’deki Noel Baba Müzesi’yle yakından ilgilendiği biliniyor. Koç, kilisedeki restorasyon çalışmalarına mali destek sağlamış ve geçtiğimiz yıl Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’a Noel Baba Müzesi’nin işletilmesine dair talebini iletmişti. Bakan Günay da bu konuya sıcak baktığını dile getirmişti.
SÜLEYMAN TOPÇU: “NOEL BABA DEVLET’TE KALMALI”
Demre’deki Noel Baba Müzesi’nin Vehbi Koç Vakfı’na devrine ilişkin iddiaları sorduğumuz Demre Belediye Başkanı Süleyman Topçu, “Kilisenin devletin elinde kalmasını istiyoruz” diye konuştu. Topçu, hazırlanan protokole ilişkin ayrıntılar konusunda bilgi sahibi olmadıklarını, ancak müzenin yerel inisiyatifin tasarrufunda kalmasından yana olduklarını da sözlerine ekledi.
KAHVEDEN LOKUMA TÜRK KÜLTÜRÜ ÖZEL SEKTÖRE EMANET
Bakanlığın hazırladığı ihale, Türk el sanatlarından müzelerde sergilenen eserlerin replikasına, Türk lokumundan Türk kahvesine kadar birçok ürünün yabancı firmalar tarafından satılmasına da olanak sağlıyor. İhaleyi kazanan firma, 2016 yılına kadar işleteceği müze ve ören yerindeki satış noktasının cirosundan önceden belirlenen ölçüde bakanlığa pay verecek. Ayrıca şartnameye göre yüklenici firma, replika üretimi ve satışı, yayıncılık ve yayın satışı, kurumsal satışlar ve yurt dışı satışlarıyla; telif gelirleri, internet satışları, franchising ve diğer hizmet satışlarında tek yetkili olacak ve bu satışlardan elde ettiği geliri DÖSİMM’le paylaşacak.
BAKANLIKTAN ‘YETERSİZİZ’ İTİRAFI
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı 2008 rakamlarına göre ülke genelindeki müze ve
ören yerlerini ziyaret edenlerin sayısı 17.772.047. Ancak resmi olmayan rakamlara göre 22.6 milyon ziyaretçiyi ağırladığı öne sürülen müze ve ören yerlerinin özelleştirmeye açılması tepkileri de beraberinde getirdi. Bakanlık, ihalenin amacını “Kültürel mirasımızın korunması ve geliştirilmesi için kaynak sağlamak” olarak açıklarken, ihale şartnamesinde istenilen teminatın yüksek tutulması ve yüklenici firmada müzecilik deneyimi şartı aranması, yerli işletmecilerin rekabet şansını zayıflatıyor eleştirilerine neden oldu. Bakanlığın hazırladığı ihale şartnamesinde müze ve ören yerlerinin ziyaretçi sayıları ve sahip oldukları tarihi zenginliklere rağmen ‘yetersiz işletmecilik’ nedeniyle önemli bir satış gelirinden yoksun kalındığı vurgulandı.
Bakanlığın ihale tarihinden önce uzmanlardan oluşan bir heyeti Ankara’da ağırlayacağı ve fikir alışverişinde bulunacağı öğrenildi.
ANTALYA MÜZE VE ÖREN YERLERİNİN ZİYARETÇİ SAYILARI
İhale listesinde Antalya’dan yer alan kültür mirasları arasında, 422.931 ziyaretçiyle Olympos Örenyeri başı çekiyor. Antalya Arkeoloji Müzesi (109.333), Side Müzesi (28.438), Noel Baba Müzesi (203.193), Aspendos Örenyeri (216.072), Perge Örenyeri(114.129), Phaselis Örenyeri(238.133), Myra Örenyeri (199.223), Patara Örenyeri (169.559), Alanya Kalesi (276.022)
İŞTE İHALEYE ÇIKARILAN DİĞER MÜZE VE ÖREN YERLERİ:
İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi, Ayasofya Müzesi, Büyük Saray Mozaikleri Müzesi, Yıldız Sarayı Müzesi, Kariye Müzesi, Türk İslam Eserleri Müzesi, Galata Mevlevihanesi Müzesi
Ankara: Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Cumhuriyet Müzesi, Etnografya Müzesi
İzmir: Efes Müzesi, Efes Örenyeri, St Jean Örenyeri, Bergama Akropol Örenyeri
Muğla: Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi (Bodrum Kalesi), Marmaris Müzesi, Knidos Örenyeri, Kaunos Örenyeri, Kayaköy Örenyeri, Sedir Adası Örenyeri
Nevşehir: Göreme Açıkhava Müzesi, Hacıbektaş Müzesi, Derinkuyu Yeraltı şehri, Kaymaklı Yeraltı Şehri, Zelve Örenyeri
Aydın: Milet Örenyeri, Didim Örenyeri, Afrodisias Örenyeri
Trabzon: Sümela Manastırı,Trabzon Ayasofya Müzesi
Konya Mevlana Müzesi’nde DÖSİMM tarafından işletilen hediyelik eşya mağazasının konumunu koruyacağı ancak ihaleyi kazanacak firmaya yeni bir satış alanı tahsis edileceği açıklandı. Gaziantep’te yeni açılacak olan mozaik müzesinin yanı sıra Çanakkale Kilitbahir Kalesi Müzesi, Troia ve Assos Ören Yeri, Erzurum Yakudiye Türk-İslam Müzesi, Erzurum Kalesi, Samsun Müzesi, Çorum Müzesi, Çorum Alacahöyük Müzesi, Hatay Müzesi, Hatay, St. Pier Anıt Müzesi, Aksaray, Ihlara Vadisi Örenyeri, Denizli, Pamukkale (Hierapolis) Ören Yeri, Mersin Cennet Cehennem Ören Yeri ve Mardin Müzesi, ihale kapsamına alınan yerler arasında. Türkiye’deki müze ve ören yerleri yılda 20 milyonun üzerinde ziyaretçiyi ağırlıyor. Topkapı Sarayı Müzesi 3.399.799, Ayasofya Müzesi 2.465.455, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi (Bodrum Kalesi) 209.702, Göreme Açıkhava Müzesi 487.173, Nevşehir Hacıbektaş Müzesi 653.436, Efes Ören Yeri 1.858.086, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 195.548, Mevlana Müzesi 1.704.221 ve Noel Baba Müzesi 203.193 ziyaretçiyle en çok ilgi gören yerler arasında.
