Dün, 12 Eylül’den 31 yıl sonra dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren’e ilk kez darbe soruldu.
Soruşturmayı yürüten özel yetkili Ankara Cumhuriyet Savcısı Hüseyin Görüşen’in Evren’e yönelttiği bazı soru ve yanıtları şöyle:
Soru: Neden darbe yaptınız?
Evren: Ülke çok kötü durumdaydı, polis ikiye ayrılmış, dönemin eski Başbakanı (1980’de öldürülen Nihat Erim), generallik yapan (1992’de öldürülen Oramiral) Kemal Kayacan öldürülmüş, ülke çıkmaza düşmüştü. Çok bekledik, ama mecbur kaldık. TSK’nın İç Hizmet Kanunu’nun 35’inci maddesi gereği ülke yönetimine elkoymak zorunda kaldık. 27 Aralık 1979’da dönemin Cumhurbaşkanı’na ülkenin gidişatı hakkında bir mektup verdik. 19 ilde sıkıyönetim olmasına rağmen ülkede olaylar sonuçlanmıyordu. Kan durmuyordu. Ülke felç olmuş, iç savaşın eşiğine gelinmişti.
Soru: Pişman mısınız?
Evren: Hiç pişman değilim. Bugün olsa aynı şeyi yine yaparım. 12 Eylül 1980 öncesi ülkenin durumu şu an gözümün önüne geldiğinde tüylerim ürperiyor. Yetkim olsa, bugün aynı olaylar olsa yine yaparım.
Soru: Yurtdışı desteği oldu mu?
Evren: Hayır hiçbir yurtdışı desteği yoktu. Tamamen gelişen olaylar karşısında tek başıma verdiğim bir karar değil. Tüm kuvvet ve ordu komutanlarıyla birlikte verdiğimiz karardı. Çok bekledik yönetime el koymamak için. Ama zorunlu kaldık.
Soru: Tahsin Şahinkaya 11 Eylül günü ABD’den döndü. ABD’den izin mi almaya gitmişti?
Evren: Şahinkaya’nın seyahati NATO komutanları çerçevesinde düzenlenmiş bir ABD ziyaretiydi. Hatta gitmeden önce ‘iptal edeyim’ dedi. Ben de ‘Git, ama 11 Eylül’de dön’ emri verdim. 11 Eylül’de de geldi. İcazet alması söz konusu değildir.
Soru: 12 Eylül 1980’de terör bir günde nasıl bitti?
Evren: O siyasilerin, Süleyman Demirel’in söylevidir. 12 Eylül’de sokağa çıkma yasağı vardı. Sonra bir süre devam etti. İstihbarat birimlerine ve kaynaklarına ancak ulaşabildik. 6-7 ay sonra olaylar durulabildi. O tamamen siyasilerin ürettiği laflar.
Soruşturma kapsamında Evren’in sağlık sorunları nedeniyle ifadesinin evinde alınmasına karar verilmişti.
Kenan Evren’in sorgu nedeniyle üzgün olduğunu ifade eden Avukat Ömer Nihat Özgün, neyle suçlandıklarını bilmediklerini söylemişti.
AVUKATI ‘YARGILANAMAZ’ DEMİŞTİ
Kenan Evren’in yargılanamayacağını savunan Avukat Özgün şunları söylemişti:
“Eski değişen 765 sayılı TCK’daki ceza zaman aşımı dolmuştur. İkincisi 12 Eylül Anayasası’nın geçici 15. Maddesi, halk oylamasıyla büyük bir çoğunlukla kabul edilmiştir. 15. Madde bir af niteliğindedir. Bir devletin önce affettiğini, daha sonra yeni bir yasayla aftan vazgeçtim deme şeklindeki bir hukuk mantığı olamaz.”
‘TAŞLAR YERLİ YERİNE OTURUYOR’
Başbakan Erdoğan dün akşam konuyla ilgili soruları Kanal 24’te yanıtladı. “Kenan Evren ifade verdi. Nasıl değerlendiriyorsunuz, 12 Eylülcüler yargılanabilecek mi diye çok tartışılmıştı” denilmesi üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bu bir şeyi gösteriyor. Bazı ön yargılarla, ön kabullerle bizim bu sürecimizi eleştirenler vardı. Bu 26 maddelik paketi. Bana bu yönde çok saldıranlar oldu, hakaretler oldu. Buyurun işte uyum yasaları çıktıktan sonra bakın bir süreç başladı. Taşlar yerli yerine oturuyor.”
Devlet içinde bir dönüşüm yaşandığını belirten Erdoğan, “Geçmişte bunu kabullene-meyenler vardı. Şimdi bu kabullenir hale geldi. Nereden geliyor bu. İşte bir güven, iki ülkenin istikrarı, üç demokrasinin güçlenmesi. Bunlar bunu getiriyor. İnanıyorum ki bu bize kayıp yıllarımızı geri döndürecek. Çok daha süratle Türkiye’nin kalkınmasına bu katkıda bulunacak. Daha atılması gereken adımlar var” dedi.
