Cumhurbaşkanı Aleksander Kwasniewski, genel seçimlerin tarihini 9 ekim olarak açıkladığını daha önceki yazılarımda belirtmiştim. O günden bu yana cumhhurbaşkanlığı seçim maratonundaki adaylar arasına yeni son dakika katılımları gerçekleşti: Bunlardan biri “kalp cerrahı”, diğeri ise bir “işkadını”. Bu yeni iki aday Cumhurbaşkanlığı seçim maratonunda yer aldıklarını açıkladılar.
Seçimlere katılan adaylarla ilgili bilgileri birazdan vereceğim ama öncesinde Polonya ‘Parlementosu’nun işleyişi ve seçimlere ilişkin bazı bilgiler vermek istiyorum.
“Polonya Parlamentosu’nun 4 yılda bir yenilenen iki meclisi var: Ulusal ve bölgesel seçim belgelerinden nispî temsil esasına göre seçilmiş 460 milletvekilinden oluşan esas Meclis (Seym) ile iller (“voyvodalık”) bazında basit çoğunluk sistemiyle seçilmiş 100 temsilciden oluşan bir Senato’ya sahip.
Mayıs 1997’de kabul edilen yeni anayasaya göre cumhurbaşkanının, hükümetin 4 ay içinde güvenoyu alamaması ya da bütçe kanununun kabul edilmemesi halinde parlamentoyu fesih yetkisi bulunmakta. Cumhurbaşkanı, ayrıca kanunları (bütçe istisnasıyla) veto edebiliyor, ancak parlamento veto edilen bir yasayı beşte üç çoğunlukla kesin şekilde onaylayabiliyor.
Beş yılda bir iki türlü basit çoğunluk sistemiyle, halk tarafından seçilen cumhurbaşkanının yetkileri yeni anayasayla biraz da kısıtlandı. Ayrıca, Polonya’da yarı-başkanlık sistemi yok.
Ülkenin önde gelen bazı siyasi partileri;
-Demokratik Sol İttifak (SLD)
-Çalışma Birliği (UP)
-Çiftçiler Partisi (PSL)
-Dayanışma ve Liberal Özgürlük Birliği (UW)
-Liberal Özgürlük Birliği (UW)
-Köylü Partisi (PSL)
-Polonya Aileler Birligi (LPR)
-Hukuk ve Adalet Komiteleri Partisi (PIS)
-Samoobrona (Öz Savunma)
-Özgürlük Birliği
-Polonya Sosyal Demokrasisi ( SdPL)
-Vatandaşlar Platformu ( PO)
9 Ekim’de start alacak olan seçimler için şimdilik 7 aday piste çıktı .İkinci turu 23 Ekim’de yapılması beklenen seçimlerde yarışacak adaylar, seçim komiteleri tarafindan ileri sürülecek. Seçim komiteleri, 15 ağustosa kadar Devlet Seçim Komisyonu’na (PKW) kayıt yaptırmaları gerekiyor. Kayıt işleminden sonra, 25 agustosa kadar her seçim komitesi adayını onaylaması gerekiyor.Onay işleminin ardından 100 bin imza ile adayın desteklemesi gerekiyor. Ayrıca adayların politik geçmişleriyle ilgili bilgileri, öğrenim belgelerini, güvenlik raporlarını, çalıştıkları kurum ya da kuruluşların ve mesleklerinin yer aldığı bilgileri yazılı olarak seçim komisyonuna iletmeleri gerekiyor. Varşova Temyiz Mahkemesi’nin adaylar hakkında yapacağı güvenlik soruşturması sonunda adaylığı sakıncalı bulunan adaylar listeden çıkartılacak.
KALP CERRAHI ADAY: ZBIGNIEW RELIGA
Seçimlere katılan adaylardan ilk sırayı Polonya’nın tanınmış kalp cerrahı Prof. Zbigniew Religa alıyor. Beklenmedik bir süprizle adaylığını açıklayan Religa’nin, bağımsız aday olarak yer aldığı seçimlerde yüzde 10 ila yüzde19 oranında bir destek alabileceği tahmin ediliyor.
YASAKÇI BAŞKAN: LECH KACZYNSKI
Ikinci sırada seçimlere Kanun ve Adalet Komiteleri Partisi’nden (PİS) katılan Varşova Belediye Başkanı Lech Kaczynski bulunuyor. Kaczynski, yüzde 20 ve 25 arasında değişen oy oranıyla şimdilik yarışı önde götürüyor. Eşcinsel ve lesbiyenlere karşı yasakcı tutumuyla başta AB Milletvekilleri ardından Polonya’daki çesitli sivil toplum örgütlerinin tepkisini çeken Kaczynski’nin, popülerliğini yitirdiği söyleniyor.
VATANDAŞLAR PLATFORMU LİDERİ: DONALD TUSK
Üçüncü sırada, yüzde 15 oy oranıyla Vatandaşlar Platformu (PO) lideri Donald Tusk yer alıyor. Donald Tusk’ı yüzde 14 oy oranıyla dördüncü sıradan radikal köylü partisi lideri ( Samoobrona) Andrzej Lepper, yüzde 13’le Polonya- Sosyal Demokrasi Partisi’nden (SDPL) Marek Borowski takip ediyor.
Polonyalı sosyologlar (toplumbilimci), bu adaylar arasından birinin Polonya’nın yeni Cumhurbaşkanı olmasına muhtemel gözüyle bakıyorlar. Bu sonucu değistirebileceğine inanılan Meclis Başkanı Wlodzimierz Cimoszewicz, Demokratik Sol Birlik Partisi’nin teklifine pek sıcak bakmıyor.Siyaseti bırakmayı düşündüğünü söyleyen Cimoszewicz’in yerine Savunma Bakani Jerzy Szmajdzinski’nin aday olması bekleniyor.
Geri kalan adaylar şöyle:
Polonya’nın önde gelen işkadınlarından Henryka Bochniarz (57). Ülkenin en büyük iş lobisinin liderliğini yapan Henryka Bochniarz, anti-komunist örgütlere aktif olarak da destek veriyor. Polonya Aileler Birliği (LPR)’den Prof. Macia Giertych, Demokratik Parti’nin öne sürdüğü aday Henryka Bochniarz ve Peru’da yaşayan işadamı Stanislaw Tyminski.
2000 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde toplam 21 aday kayıt yaptırmış ve bunlardan 13’ü 100 bin imza toplayabilmişti.12 adayın katılabildiği seçimlerde, Aleksander Kwasniewski, ilk yarıda oyların 53.9 elde ederek seçimlerin galibi olmuştu.
Seçim maratonuyla ilgili gelişmeler şimdilik bu kadar.Secim kampanyaları 7 Ekim’e kadar sürecek.Bakalım yeni süprizler olacak mı?
