JOSIAH WEDGWOOD
Belki inanmakta zorlanabilirsiniz, ama 18.yüzyılda İngiltere’nin sanayide adı geçmezdi. Porselende bile geri kalmış ülkelerden biriydi.
O yıllarda bir çok aile, Staffordshire’de porselenle uğraşsalar da söz sahibi olamıyorlardı. Üretilen porselenlerin çamur dan farkı yoktu. Beyaz diye hazırlananlar krem rengi porselenlerdi.
Bir yabancı sayesinde İngiltere porselen sanayiinde güçlü adım attı. Nurenberg’den gelen Elersler Staffordshire’de yerleştiler, ama bu insanlar kısa zamanda porselenden vazgeçip mücevher işine girdiler.
Josiah Wedgwood Burslem’de 1730 yılında doğdu. Altmış dört yaşında öldü. Wedgwood?daki mezarında yazan yazı onun ömrü boyunca neyle uğraştığını, İngiltere?deki porselen sanayiine faydalarını bize anlatmaya yeter. Mezar taşını okuduğumuzda, İngiltere?deki kaba saba porselenciliği, bir sanat haline dönüştürdüğünü hemen anlarız.
İngiltere’de diğer işçi ailelerin çocukları gibi, kalabalık ve yoksul bir yaşam içinde kaybolacağını düşündürüyordu. Okumayı ve yazmayı köy okulunda öğrendi. Babası ölünce okuldan alınıp abisinin başkası adına işlettiği bir çömlekçinin yanına çırak verildi. On iki yaşında işe başladı. Şansızlık yakasına yapıştı, bütün yaşamını etkileyecek olan çiçek hastalığına yakalandı.
Sağ bacağının kesilmesi bu hastalıktan sonra oldu. Çıraklığı bitince, babasından kendisine (yirmi altın) kalan mirası değerlendirerek küçük bir atölye açtı. O atölyede çeşitli ev eşyaları yapıyordu. Şamdanlar, turşu tabakları, enfiye kutuları…
Porselenleri daha iyi hale getirebilmek için kimya bilmesi gerektiğine karar vermişti. Renk, şekil, parlaklık onun kafasını kurcalayan şeylerdi. Cila, lüleci çamuru, toprak çeşitleri oyuncağı oldu. Silica barındıran bir çamur (siyah renkli) fırınlanınca beyazlaşıyordu. Kırmızı toprakla karıştırılınca beyazlığını sıcakla ortaya çıkarıyordu.
Beyazlaşan porselenin üzerine çok parlak bir cila sürmek, işin son aşaması oldu. Wedgwood artistlerin yetenekleriyle çok güzel ürünler piyasaya sürdü ve zengin de oldu. Sabırla ve çalışkanlıkla başarıya ulaştı.
YAZARIN DİĞER ÇALIŞMALARI: www.filiztosyali.com
AÇIK GAZETE: Yazarımız Filiz Tosyalı’nın sevgili kızı Halide Güliz’in 19 Kasım’daki yaşgününü kutluyor, ailesiyle birlikte uzun ve sağlıklı bir yaşam diliyoruz.
