Tito zamanında yaptırılan kardeşliği simgeleyen heykel, şehrin meydanında herhalde yaşanmışlıkları hatırlayarak buruk bir yalnızlık içinde… Bu heykele bakarken insan Kars’ta yaşanan, kardeşliği simgeleyen heykelin daha bitmeden başına gelenleri de düşünmekten kendini alamıyor. 90’lı yılların sonundaki iç savaş sonrasında çekilen acılarla yaşanıyor Priştine’de. Meclis önünde, savaşta kaybolanlardan bir haber alınır umuduyla, fotoğraflar hâlâ sararmış yıpranmış da olsa asılı.
Her gün bu acı tablonun önünden geçiliyor. Yaklaşık 2 milyon nüfuslu Kosova’nın başkentinde yaklaşık 700 bin kişi yaşıyor. Çoğunluk Arnavut, Hıristiyan Arnavutlar ise azınlıkta.
Tarihi bir kent. Avrupa’dan çok Osmanlı izlerini taşıyor. Yıpranmış ve yorgun bir kent görünümü var. Ucube gökdelen yapılaşması yok, doğa korunmuş. Ancak eski, bakımsızlıktan yok olmaya doğru gidiyor. Akşamüzeri bir kafeye oturunca Türk kahvesi içme olanağınız var. Az da olsa Türkçe konuşmalar da geliyor kulaklarınıza. Yüzlerde bir sıcaklık ve tanışlık duygusunu da görebiliyorsunuz. Yabancı değil. İhmal edilmiş. Araya uzun mesafeler ve uzun bir zaman süreci girmiş. Yalnız kalmışlar, çok kayıplar vermişler. Belki de o yüzden, yalnızlık aşıldığında, hemen o sıcaklığı, sarılmayı hissediyorsunuz. Daha İstanbul fethedilmemiş, Sultan Beyazıt’ın buraya geldiğinde 1389’da yaptırdığı cami hâlâ ayakta. En eski cami olarak asırlara karşı, kayıplara ve acılara karşı direniyor. Sonra, Fatih Cami’sini görüyorsunuz. Restore edilmiş, yanındaki hamamı da Norveçliler restore ettiriyor. Bakanlıklar, başbakanlık, meclis, cumhurbaşkanlığı, belediye, AB ve ABD kuruluşları adeta yan yana. Yapılaşmada, eski ve yeninin karmaşası hemen görülüyor. Tarihi simgeleyen üç minare hemen beliriyor. Ama birçok yerde Amerikan bayraklarının asılmış olması sizi şaşırtıyor, orada adeta normal gibi. Ayrıca, Arnavutluk bayrakları da yoğunlukta. Tabii az da olsa Türk bayrakları da var. Ayrı bir para birimi yok, Avro kullanılıyor. Ama AB’nin parasını kullanan Kosova’ya kapıları hâlâ kapalı. Bu Avrupalının bakışını, demokratlığını ve ayrık tutmak istemesini çok açık bir şekilde gösteriyor. Parlamentoya 120 milletvekili seçiliyor. Kadınlara, seçimlerde yüzde 30 kontenjan ayrılıyor. Savaşlar, göçler, katliamlar, sonrasında giderek Türkler azınlıkta kalmışlar. Türklerden parlamentoda 1’i kadın, 2’si erkek, 3 milletvekili var. Azınlıklardan 2’si Boşnak ve bir de Roman milletvekili var. Halen ülkeyi bir koalisyon hükümeti yönetiyor. Geçen dönem sağlık bakanlığı görevini de bir Türk kadın yürütmüş. Galatasaray maçlarından, yönetimi ve seçimlerine kadar, buradan ilgiyle ve adeta günü gününe izleniyor. Belki bunda Galatasaray’ın kurucularında Ali Sami Yen’in babasının Priştineli olması ve adına Şemsettin Sami diye burada bir okul bile olması etken olabilir. Osmanlı ve Cumhuriyetin izi Şemsettin Sami ile özdeşleşmiş. Uzun yıllardır, Tekstil İşverenleri Sendikası’ndan tanıdığım, yönetici, avukat Türker Aslan’ın bir Galatasaraylı olarak hemen adı geçiyor. Yönetime yeni seçilen, Sedat Doğan diyorum, “Evet yönetime yeni geldi genç bir avukat” yanıtını alıyorum. Galatasaray’ın bu kadar yakından izlenmesine de şaşırdığımı söyleyebilirim.
Çalık ve Limak gruplarının yaptığı işler ve aldıkları konuşuluyor. Türkler, ekonomiye ve altyapı yatırımlarına girmişler. Hastane de yapmışlar, okullar da açılmış. ODTÜ’nün, üniversite kurması için geniş bir arazi de tahsis edilmiş fakat yatırım yapılmamış. Bu biraz burukluk da yaratmış. TOBB de bir üniversite kurma girişiminde bulunmuş. Bir bina kiralanmış sonra sadece tabelası kalmış, daha sonra da bina, ABD okulu için kiralanmış. TOBB’de yönetim değişikliği sonrasında, Ankara da TOBB ETÜ’nün açılmasıyla, girişimin yeniden canlanacağı beklentisi içine de girilmiş. Türkiye’nin Büyükelçisi Şengül Ozan, göreve yeni başlamasına karşın hemen çok iyi bir iletişim kurmanın ötesinde, sevilen bir kişi haline gelmiş. Kısa sürede benimsenmiş olması, Türkiye ile ilişkilerin gelişeceğini gösteriyor.
____________________
