Güney’in ulusal gazetesi Politis gazetesi, ”İşte Kıbrıs Sorununda Talep Ettiklerimiz” başlığıyla verdiği haberde, Rum yönetimi lideri Tasos Papadopulos’un, Annan planında ne değişiklik talep ettiğini, ”BM belgesi”ne dayanarak detaylı şekilde yayımladı. Gazeteye göre, Rum tarafı, çözümün uygulanmasına ve güvenlik konularına dair, BM’ye askeri müdahale etme hakkı verecek geniş garantiler, askerlerin tamamen adadan ayrılması, Türkiye’den gelen nüfusun 30 bininin adada kalması, geriye kalanların en kısa zamanda Türkiye’ye gönderilmesi, Karpaz’ın Kıbrıslı Rumlara verilmesi, mal-mülk konusu ile göçmenlerin geriye dönüşünün ”topluca yeniden ele alınması” gibi taleplerde bulunuyor.
Gazete, Rum tarafının önerilerine ilişkin BM’nin ”çok ağır” nitelemesi yaptığını belirtti.
Gazete, Rum tarafının taleplerine ilişkin BM belgesinin tam metnini aktaran gazeteyi tercüme eden TAK haber Ajansı’nın geçtiği metin şöyle:
“1. SÜREÇ:
Üçüncü bir başarısızlıktan kaçınılmalıdır.
Dikkatli bir ön hazırlık gereklidir.
Sıkı takvimlere Hayır.
Hakemliğe Hayır.
Sadece üzerinde uzlaşılmış bir çözüm referandumlara sunulacaktır.
2. ÖZ
(Kıbrıslı Rumlar) Siyasi eşitliği kabul etmektedirler. Kıbrıslı Türkler ortak olmalıdırlar. Ancak (Kıbrıs Rum tarafı) siyasi eşitliğin (Kıbrıslı Türklerin) her karara katılmaları anlamına gelmediğini inanmaktadırlar. Bu şu anlama gelmektedir:
Kurucu Devletlerin statüsünün eşitliği.
İki toplumun zirvede eşit temsilciliği.
(kurucu devletlerin) Siyaset belirleme organlarının federe devlette sonuç getirici temsilciliği. Kararlar çoğunlukla alınmalıdır ancak veto hakkı bulunmalıdır. Yüksek Mahkeme uzlaşmazlıkları çözmemelidir.
1. Başkanlık Konseyinde kararlar basit çoğunluk ile alınmalıdır ancak herhangi 2 üye yada herhangi 10 senato üyesi yada 2 Baş Savcıdan bir tanesi alınan bir kararı Yüksek Mahkeme’ye havale eder ve Yüksek Mahkeme bu kararın:
Temel Anlaşmaya uyumsuz olduğu, Ayrımcılık öğesini içerdiği, Temel Anlaşma çerçevesinde, kararın iki toplumdan birinin çıkarının aleyhinde olduğuna karar verebilir.
Yüksek Mahkeme, yukarıda belirtilen üç durumdan herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda kararı iptal edebilir. Eğer bu 3 durumdan birinin gerçekleşmesi söz konusu değilse, hem Başkan hem de Başkan Yardımcısı kararı veto edebilirler. Karar, Gali Fikirler Dizisi’nde veto uygulanabileceği öngörülen, dış ilişkiler, savunma, güvenlik, bütçe, vergilendirme, göç ve vatandaşlık konularında olması durumunda iptal edilebilir.
2. Karara karşı çıkan Başkanlık Konseyi’nin iki üyesi, kararı diğer bir organ olan “Birleşik Kıbrıs Konseyi’ne” havale edebilir. Bu organ 7 üyeden oluşacaktır. Başkan, Başkan Yardımcısı, Temsilciler Meclisi Başkanı, Senato Başkanı, Yüksek Mahkeme Başkanı ve en yaşlı 2 yargıç.
3. Hükümet dairelerinin müdür ve müdür yardımcılarının birlikte karar almamaları gerekir.
Kamu hizmetlerindeki memurların oranı 70-30 olmalıdır.
B. Federe devlet ile kurucu devletler arasında yetki dağılımı yeniden ele alınmalı. “Merkez hükümetin ekonomik konularda yeterli kontrol ve yetkisi mevcut değildir”.
C. Federe devlet ile kurucu devletler arasında bir hiyerarşi bulunmalıdır. Bu yasalardan ötürü gereklidir.
D. İşbirliği anlaşmaları yeniden gözden geçirilmelidir.
E. Federe devletin onayı olmadan, kurucu devletler ile yabancı devletler arasında güçlü anlaşmalar yapılmamalıdır.
F. (Kıbrıslı Rumlar,) Kurucu devletçiğin iç vatandaşlık rejiminin kaldırılarak yerine toplum temelinin getirilmesini görüşmeye hazırdır.
Gazete, bu bölümle ilgili yaptığı yorumda, “Kıbrıs Rum tarafının 4-2 oranında olan Başkanlık Konseyi’nin sayısında değişiklik talep etmediğini ancak fonksiyonel yapısında
etkin düzenlemeler yapılması girişiminde bulunduğunu” belirtirken “Başkanlık ve Başkan Yardımcılığı kurumlarını önerdiğini, karar alınabilmesi için Başkanlık Konseyinde
Kıbrıslı Türklere ait olan 2 üyeden en az birinin onayının gerektiğini belirleyen maddeyi kaldırarak, kararların çoğunluk esasına göre alınmasını talep ettiğini” yazdı.
Gazete, Kıbrıs Rum tarafının ayrıca, “3 yabancı üyenin de yer alacağı Yüksek Mahkeme’nin yetkisinin elinden alınması girişiminde bulunarak, anlaşmazlıkların çözülmesi için tamamen yeni bir organ oluşturulmasını önerdiğine” dikkat çekerken “Gali Fikirler Dizisi temelinde, veto uygulanabilecek bölümlerin tam olarak ifade edildiğini, daha iyi bir işlevsellik talebine karşılık gelecek şekilde tüm devlet yapısında iyileştirme yapılmasına girişildiğini” yazdı.
3. GÜVENLİK VE GARANTİLER
Gazete, Conis ve Mavroyannis’in, güvenlik ve garantiler konusunda Prendergast’a 8 Mart 2004 tarihinde BM’ye verilen ve 20 Nisan 2004 tarihinde de BM Güvenlik Konseyi’nde BM belgesi olarak dolaşan belgelere atıfta bulunduklarını yazdı.
“-Garanti Anlaşması:
1. Tek taraflı askeri müdahale kesinlikle olanaksız bırakılmalı. Anlaşmanın BM anayasası ile tam bir uyum içinde olacağının belirtilmesi.
2. Kıbrıslı Rumlar, (kurucu devletleri kapsayan) garantilerin yetki çerçevesi ile hemfikir değildirler.
3. Garanti Anlaşmaları geçici statüde, yani Türkiye AB’ye üye olana kadar, olmalıdır.
– İttifak Anlaşması:
1. Kıbrıslı Rumlar 650 Türk askerinin kalmasını kabul etmiyorlar. Tamamen çekilmelerini talep ediyorlar.
2. Askerlerin çekilmesi için kısa takvimler.
– Kuruluş Anlaşması:
1. Kıbrıslı Rumlar, Birleşik Krallığın (çözümden sonra Egemen Üsler’e ait) toprak verme önersinin şartlarını kabul etmemektedirler.
2. Her kurucu devletin polis sayısının yeninden değerlendirilmesi.
3. BM’nin harekatları, (BM anayasasının) 7’nci maddesiyle emre bağlanmalı. (yani gerekli olması durumunda BM askerlerinin müdahalede bulunması).
4. Güvenlik Konseyi kurulu, çözümün hayata geçirilmesini gözlemlemeli ve her 3 ayda bir rapor hazırlamalı.
5. BM, toprak düzenlemesi altında olan bölgelerde hükümet yetkilerine sahip olmalıdır. (yani BM, bu bölgelerde yaşayanların yeniden yerleştirilmesi konularında gerekli olması halinde yürürlüğe koyma ve müdahale etme yetkisine sahip olsun).
4. TÜRKİYE’NİN HAKLARI:
1. Federal yasalarda Kıbrıs’ın değil Türkiye’nin çıkarlarına hizmet eden tüm maddelerin çıkarılması. Ör: Kara suları, kıta sahanlığı, hava sahanlığı, Montrö Anlaşması.
2. Shengen Anlaşmasına tam katılım.
-Üç Özgürlükler (Dolaşım, mülk ve yerleşim özgürlükleri):
1. Malların iadesi istisna değil kanun teşkil etmelidir. İstisnai durumlarda tazminat kabul edilecektir.
2. 1/3 Yasasının kaldırılması.(Annan Planı’nda malların verilmesine ilişkin öngörülen madde).
3. Kıbrıs Rum tarafı, yerlerinden edilen, şu anki mal kullanıcılarının korunmasının gerekli olduğunu kabul etmektedir.
4. Önemli iyileştirmeye uğrayan malların sahipleri, plana göre çok cömertçe karşılanılıyor (Aralık 1999 tarihinden önce yapılmış iyileştirmeler kabul ediliyor) (Burada, işgal bölgelerindeki inşaat patlamasının sonuçlarından kaçınılmak isteniyor).
5. Moratoryum konusu. (Burada Kıbrıs Rum tarafınca yapılan, Kıbrıslı Türklerin iyi niyet göstergesi olarak göç ve inşaat dalgasının sona erdirmesine ilişkin öneriye değiniliyor).
6. Daha sonraki dönemde mal satın alanlar, özellikle de yabancılar koruma altına alınma hakkına sahip değillerdir.
7. Malların uzun süre kiralanması maddesi yeniden gelmelidir.
8. Tazminatlar fonunun yeniden ele alınması.
9. Özel Sektörün büyük oranda katılımı.
10. Türkiye, tazminatlar fonuna katkıda bulunmalıdır.
11. Üç özgürlüklerin sağlanmasına yönelik önlemler yelpazesi yeniden ele alınmalıdır.
5. EKONOMİ:
1. Tüm üretim bölümlerinin serbest dolaşımı.
2. Milli ekonomi politikasının (maliye ve bütçeye ilişkin olanlar da dahil) sağlanması mekanizmaları.
3. Merkez Bankası: Yönetim Kurulu, ulus kriterlerine göre değil işin ehli olma kriterlerine göre belirlenmelidir. Şubelerin olması durumunda bunlar, Yönetim Kurulu’nun yetki alanının içerisinde yer almalıdır.
4. Kıbrıslı Türklerin bankacılık sisteminin sermaye yeterliliğinin iyileştirilmesi.
5. Mevcut olması gerekenler: Makro ekonomiye istikrar kazandıracak komite, ortak kalkınma politikası, aşırı borçlanmadan kaçınmak, dış borçlanmada federal garantilere ve siyasi rekabet çerçevesine sınırlama getirilmesi.
6. Kıbrıs’taki BM gücünün finanse edilmesi konusunun yeniden ele alınması.
6. UYGULAMA ÖNERİLERİ
Yeni durum, sadece belirli taahhütlerin yerine getirilmesi durumunda kalıcı olmalıdır. Aksi durumda, geçerli anlaşmanın (çözüm) uygulanmaya başlanmasından önceki duruma geri dönülmelidir.
7. GEÇİŞ DÜZENLEMELERİ
1. Devletçiklerin durumu, toprak düzenlemeleri, askerlerin geri çekilmesi, göçmenlerin dönüşü, sınırlamaların kaldırılması ve yerleşiklerin geri dönüşü konularında en kısa takvimler.
2. Başkan ve Başkan Yardımcısı arasındaki 5 yıllık görev süresinin çok uzun olması.
8. YERLEŞİKLER
1. Referanduma katılmasınlar.
2. En fazla 30 bini kalabilir. (Annan Planı’nda 75 bin öngörülüyordu.)
3. Geriye kalanların kısa takvimler çerçevesinde adadan ayrılmaları gerekmektedir.
4. Kıbrıslı Rumlar, gelecekteki Türk göçüne karşın daha sonuç getirici önlemler alma imkanına sahip olmalıdır.
TOPRAK (KARPAZ)
Ulusal Konsey, Karpaz’ın iade edilmesinin talep edilmesi konusunda hemfikirdir ve Sn. Papadopulos Karpaz’a, aşağıda belirtilen sebeplerden ötürü büyük önem vermektedir:
1. Kıbrıs Rum toplumu için önem taşımaktadır.
2. Deniz egemenlik alanı.
3. Annan 5 planında Kıbrıs Rum tarafına karşılık olarak verilmesi teklif edilen toprakların kalitesinin düşüklüğü.
İLGİLİ KÖŞE: KIBRIS’TAN… ATA ATUN / Rum tarafının Annan’dan talepleri
