Son aylarda sosyal yardım dolandırıcılığına karşı daha sıkı yasal önlemler getirildiğini ve bu önlemler kapsamda kontrollerin artırıldığına dikkat çeken Morgan Has Avukatlık Bürosu’nun hukukçularından İlkay Timur, Job Centre tarafından yardım dolandırıcılığı suçlamasıyla soruşturmaya tabi tutulan bazı insanların bazen sırf yardım sistemininin kriterlerini bilmedikleri için mağduriyet yaşayabildiklerini söyledi. Bu tür bir soruşturmaya alınan kişilerin Job Centre’a çağrıldıklarında hukukçu desteği almasının önemine vurgu yapan İlkay Timur ile sosyal yardım dolandırıcılığı konusunu konuştuk.
– Kısaca sosyal yardım dolandırıcılığı nedir?
– Sosyal yardım dolandırıcılığı kişinin sosyal yardıma başvururken bilerek maddi durumu hakkında yanlış bilgi vermesi ya da sırf sosyal yardımdan faydalanabilmek için durumundaki olumlu değişiklikleri bildirmemesidir. Bu bir suçtur ve ortaya çıktığında kişi hem yardımlarını kaybeder hem de daha önce aldığı yardımlar kendisinden tahsil edilebilir. Sosyal yardım dolandırıcılığı çok farklı şekillerde yapılabiliyor. Örneğin kişinin bir eşle yaşamaya başlayıp da bunu bildirmemesi ya da tek ebeveyn olduğu halde eşinden hala maddi destek alması ya da hala onunla birlikte yaşaması yardım dolandırıcılığına giriyor. Ayrıca yardım alırken miras edinmek ve bunu bildirmemek ya da kişinin bildirdiğinden daha fazla birikmiş parasının olması Job Centre’ın kişiye yardım dolandırıcılığı suçlamasıyla soruşturma açmasına neden olabilir. Yurtdışına yerleşip de bunu bildirmeyerek yardım almaya devam etmek ya da adres değişikliğini bildirmemek de bu tür suçlardan kabul ediliyor. Ayrıca evi terk etmiş çocuğundan dolayı hala yardım almaya devam etmek ya da kişinin bildirmediği başka bir parasal kaynağının olması bu tür suçlar kapsamına giriyor.
– Peki sosyal yardım dolandırıcılıkları nasıl ortaya çıkıyor?
– Bu tür dolandırıcılıklar kimi zaman kişiyi tanıyan birilerinin ihbar etmesi üzerine ortaya çıkıyor. Bazen de Job Centre kendisinde bulunan yardım dosyalarından birini rastgele seçer ve bu kişinin durumunu detaylı bir şekilde incelemeye başlar. Tabi işyerlerine yapılan baskınlar sonucu da yadım aldığı halde çalışan kişiler ortaya çıkarılabiliyor. Ayrıca yeni bir yardım başvurusunda yanlış ya da çelişkili bilgi vermek de bu dolandırıcılığın ortaya çıkmasına neden olabilir.
– Yardım dolandırıcılığı suçlamasıyla ilgili olarak Job Centre ya da karakol görüşmesine çağrılanların sayısında artış olduğu belirtiliyor. Bu görüşmede ne oluyor?
– Sosyal yardım dolandırıcılığı yaptığından şüphelenen kişiler Job Centre’da ya da karakolda 1984 Polis ve Suç Delilleri Yasası altında sorguya alınırlar. Eğer kişi bir karakolda sorgulanacaksa ücretsiz hukuksal danışmanlık hakkını kullanabilir ve karakolda bir avukat çağırma hakkına sahiptir. Fakat eğer bu görüşme Job Centre’da gerçekleşiyorsa kişi kendi hukuksal masraflarını karşılamak durumundadır. Fakat bu kendisine hukuksal danışmanlık aramasını engelemiyor. Eğer vatandaşın tercüman ihtiyacı varsa önceden Job Centre’a bildirmek şartıyla tercüman da ayarlanıyor.
Görüşme gönülü bir görüşme olduğundan kişi istediği zaman görüşmeden ayrılabilir, çünkü tutuklu ve gözaltında değildir. Görüşmenin amacı kişiye Job Centre memurunun elindeki iddialara karşı bir savunma ya da açıklama yapma fırsatını tanımaktır. Sorgunun tümü kayıt altına alınır ve sorgu başlamadan kişiye gerekli yasal uyarı yapılır.
– Peki kişi bu sorguya avukatla gitme şansına sahip mi?
– Evet kişi isterse bir arkadaşıyla da gidebilir, avukatıyla da. Tabi bir avukatla beraber Job Centre görüşmesine gitmenin avantajları var. Avukat görüşmeden önce Job Centre memuru ile özel bir ön toplantı alıp iddianın içeriğini ve size karşı ellerinde olan kanıtları görür ve memurun niyetini öğrenir. Avukat bu bilgileri aldıktan sonra görüşme başlamadan müvekkile sorgu esnasında olacaklarla ilgili tavsiye verir. Sorguya avukatla beraber giren kişi, sorgu esnasında istediği zaman görüşmeyi durdurup avukatı ile konuşmak ve özel tavsiye alma hakkını kullanabilir. Avukat da sorgu esnasında memurun sorgu şekiline göre müdalelerde bulunabilir, müvekkilinin çıkarı doğrultusunda gerektiği yerde itirazını belirtebilir. Bu nedenle bu tür görüşmelere kesinlikle avukatla gidilmesini tavsiye ediyoruz.
– Görüşme sonunda ne oluyor?
– Gerek Job Centre gerekse de karakoldaki görüşme sonunda kişinin verdiği açıklama ve yaptığı savunma göz önüne alınarak bir karara varılır. Eğer kişi savcılık tavsiyesiden geçerek suçlu bulunduysa birkaç tür yaptırımla karşılaşabilir. Kişiye yasal ikaz ya da para cezası verilebilir ya da usulsüz şekilde aldığı yardımı geri iade etmesi istenebilir. Ancak dava mahkemeye de intikal ettirilebilir.
Tabi şunu da gözden kaçırmamak lazım. İngiltere’de çok farklı yardımlar var, o yüzden yardım sistem biraz karmaşık. Kişiler bazen bu yardımların kirterlerini tam olarak bilmedikleri için farkında olmadan hata yapabiliyorlar. Örneğin kira yardımı, vergi yardımı ya da çocuk yardımlarının her biri farklı bir bütçe hesaplamasına göre yapılıyor. Bu nedenle bazen vatandaşı uğraştıran ve başını ağrıtan idari hatalar da olabiliyor. Böyle durumlarda da kişinin hukuksal danışmanlık alması önerilir. Aksi taktirde haksız yere kendisinden aldığı yardımları geri ödeme talep edilebilir.
– Peki sosyal yardım dolandırıcılığının cezası nedir?
– Kişi eğer sosyal yardım dolandırıcılığından yargılandıktan sonra suçlu bulunursa ya da suçlu olduğunu yargılanmadan önce ilk duruşmada kabul ederse farklı şekilde cezalandırılabilir. Genel olarak bunlar para cezası, kamu çalışma cezası veya 18 ay – 2 seneden başlayan hapis cezası olabilir. Tabi mahkeme işlenen suçun koşullarını; ağırlaştırıcı ve hafifletici faktörleri göz önünde bulundurmak zorunda.
Ayrıca sosyal yardım dolandırıcılığından suçlu bulunup cezalandırılan bir kişi eğer suçu işediği dönem boyunca ciddi bir maddi birikim elde etmişse durumu “suça ait hayat tarzı” kapsamında değerlendirilerek 2002 Suç Yasası Gelirleri altında haciz davasına da tabi tutulabilir.
FOTOĞRAF: Morgan Has Avukatlık Bürosu’nun hukukçularından İlkay Timur
