İstanbul Modern Sinema, 27- 29 Aralık tarihleri arasında gerçekleşecek festival Contours of Contemporary Kosova’yı bir günlüğüne konuk ediyor. Kosova’nın önde gelen sanatçı, aktivist, müzisyen ve teorisyenlerini bir araya getiren festival, sanat, film, müzik, sunum ve tartışma etkinlikleriyle ülkenin kültürel değerlerini temsil ediyor, Türkiye ve Kosova arasındaki ilişkilerin gelişmesine katkıda bulunuyor. Contours of Contemporary Kosova’nın 29 Aralık Cumartesi gün boyunca İstanbul Modern’de gerçekleşecek etkinlikleri arasında DokuFest: Şehirdeki kültürel ve ekonomik kalkınmada festivalin rolü başlıklı bir söyleşi, altı kısa metraj ve belgesel filmin yer aldığı Savaş Sonrasından Kısa Filmler programı ve Kosova’nın en tanınan güncel sanatçılarından Sislej Xhafa konuşması yer alıyor.
Contours of Contemporary Kosova kapsamında 29 Aralık Cumartesi saat 12.00’de, İstanbul Modern Sinema’da düzenlenecek DokuFest: Şehirdeki kültürel ve ekonomik kalkınmada festivalin rolü adlı söyleşide, Kosova’nın savaş sonrası en önemli kültürel etkinliği olan Uluslararası Belgesel ve Kısa Film Festivali DokuFest’i, kurucularından biri olan sanatsal direktörü Veton Nurkollari anlatacak. Veton Nurkollari, bir Osmanlı mirası olan Prizren şehrinin kalkınmasında çok önemli bir rol oynayan, Balkanlar’ın ikinci büyük film festivali olan ve dünyada en iyi 25 belgesel film festivali arasında gösterilen Dokufest’in öyküsünden, etkinliklerinden, şehirde yaptığı değişimden ve gelecek projelerinden söz edecek.
İstanbul Modern Sinema’da aynı gün saat 14.00’te gösterilecek savaş sonrası çekilen altı kısa metraj ve belgesel filmin yer aldığı Savaş Sonrasından Kısa Filmler programı, Kosova sinemasına bir bakış niteliği taşıyor. Kosovalı umut vaat eden yeteneklerin çektiği filmler arasında Blerta Zequiri’nin 2012’de Sundance Film Festivali’nde Kısa Film dalında Jüri Ödülü alan Dönüş/ The Return, Majlinda Bregasi’nin 2010’da Urti Uluslararası Festivali’nde Büyük Ödülü kazanan Dağların Ağıdı/ The Lament of The Mountains, Burim Haliti’nin 2007’de Tiran Uluslararası Film Festivali’nde en iyi kurgu ödülünü alan Hırdavatçı/ Iron Mungary filmleri bulunuyor. Bu program kapsamında gösterilecek diğer filmler arasında Barış Karamuço’nun Bu Kimin Bayrağı?/ Whose Flag Is It?, Nikola Polic’in Duvar/ Mur (The Wall), Yll Citaku ve Nita Deda’nın Gelinimiz/ Our Bride bulunuyor. Filmler, ülkenin yeni bayrağının halk tarafından algılanma biçimini, erkeklerin cenazelerdeki ağıtı üzerine eski gelenekleri, bir duvarın ayırdığı ama aynı okulu paylaşan iki ayrı topluluğu, savaştan dolayı uzun süre ayrı kalan bir çiftin o aradan sonra toparlanmakta çektiği zorlukları konu ediniyor.
Saat 16.30’da ise Kosova’nın en tanınan güncel sanatçılarından Sislej Xhafa, çalışmalarının sosyopolitik yanı, Kosova ile olan ilişkisi, sınırların sanatçıyı zorlaması ve savaştan çıkmış bir ülkede sanatçı olmak üzerine bir konuşma yapacak. Sosyal, ekonomik, politik gerçeklerin, çağdaş toplumun dönüşümlü yapısıyla olan ilişkisini yorumlayacak olan Sislej Xhafta, İstanbul Modern’de 2007 yılında gerçekleşen Şimdiki Zaman Geçmiş Zaman sergisine, göçü ve işsizliği gündeme getiren, parlak ve içinde motoru olmayan Zarif Hasta Otobüs çalışmasıyla katılmıştı. New York’ta çalışmalarını sürdüren Sislej Xhafta, heykelden çizime, performanstan fotoğrafa geniş bir yelpazeyi oluşturan çalışmalarında gerçekliği sorguluyor.
Savaş Sonrasından Kısa Filmler
Bağdaki Köpek Gibi (Si Qeni N’rrush)
Yönetmen: Driton Hajredini, Yll Çitaku
2010, 27’
1999, Kosova Savaşı. Üç görsel sanatçı arkadaş, savaşın şehirdeki baskısına dayanamayıp rahatlamak için köye giderler. Ancak yolda kendilerini beklenmedik bir durumun içinde bulurlar. İçlerinden biri ölmek zorundadır.
Sütun (Kolona)
Yönetmen: Ujkan Hysaj
2012, 22’
1999, Kosova Savaşı. Bir mülteci grup, Sırp kontrol noktasında durdurulur. Sırp askerleri Adem’i, oğlunu ve yeğenini vurmak için arabadan çıkartır. Adem hayatlarını satın almaya kalkışır, ancak parası ikisine de yetmez. Oğlu ile yeğeni arasında tercih yapması gerekir.
Duvar (Mur)
Yönetmen: Nikola Polic
2012, 25’
Kosova’nın başkenti Priştina’ya 20 kilometre uzaklıktaki Rubovce köyünde, 20 yıl önce küçük bir ilkokulda örülen duvar hala ufak Arnavut ve Sırp öğrencileri ayırmaya devam ediyor. 19 yaşındaki yönetmen Poliç ve görüntü yönetmeni Luma kameralarıyla yoğun, karamsar ve hüzünlü bir atmosfer yaratıyorlar.
Bu Bayrak Kimin? (I Kujt Është Flamuri?)
Yönetmen: Barış Karamuço
2012, 14’
Kosovalılar, ağır hava koşulları altında kamera önünde ülkelerinin tartışmalı mavi, beyaz ve altın renklerinden oluşan bayrağını birbirinden çok farklı şekillerde yorumlarken, yönetmen Karamuço ulusal kimlik meselesini araştırıyor. Komik ve açıklayıcı filmde, paralel bir hikaye olarak, Kosova’da bir anaokulu öğretmeni, Türk asıllı öğrencilerine bayrağı ve Kosova Cumhuriyeti’ni anlatıyor.
Kayıp Portre (Portreti I Humbur)
Yönetmen: Lulzim Zeqiri
2011, 22’
Bu belgeseldeki ilkokul öğretmeni aynı zamanda doğup büyüdüğü köyün 40 yıl boyunca tek fotoğrafçısıdır. Hikayesi 1960’larda başlar. İkinci Dünya Savaşı’nda kaybolan ve fotoğrafını dahi görmediği babasının hatırasından esinlenerek, 17 yaşındayken çalışıp para biriktirir ve çocukluk anılarını geri getirip, acısından kurtulmayı umarak bir fotoğraf makinesi alır. Köydeki insanları ve özellikle de ders verdiği çocukları fotoğraflamaya başlar. Fotoğrafçılığı kendi kendine öğrenir, yatak odasını karanlık odaya çevirir. Fotoğraf çekmek onun için bir tutku ve insanların acılarını sarma yöntemidir.
Gelinimiz (Nusja Jonë)
Yönetmen: Nita Deda & Yll Çitaku
2011, 4’
Kosova’nın Lubinje köyünde yaşayan Torbeş (Boşnak) halkı, evlilik gününde gelinlere özel bir giyim ve makyaj geleneğine sahiptir. Amaç nazardan korunup, dedikodu ve spekülasyondan kaçınmaktır. Nusja Jone belgeselin arka planını süsleyen şarkının adıdır. Yüzünde azim ve hüzünle, Adile hanım her yaz köyün gelinleri için yaptığı karmaşık güzelleştirme işine devam etmektedir. Bu güzel geleneğin son temsilcisi olarak, sanatının kendisiyle birlikte yok olacağı korkusuyla yaşamaktadır.
