Biyolojide devrim niteliğindeki bu buluş ile tanrı sırrına bir adım daha yaklaşılmış oldu…
ABD’li genetik bilimadamı Craig Venter, yeryüzünde ilk kez laboratuvarda yapay yaşam yaratabileceğini açıkladı. Yeni buluşun alternatif enerjide yaratılmasında ve küresel ısınmaya karşı mücadelede kullanılması öne sürülse de biyolojik silahlara da kapı aralayabileceği tartışılıyor.
Bilimde devrim sayılabilecek “yapay yaşam” haberi İngiltere’nin ciddi ulusal gazetesi The Guardian’ın manşetten duyurdu. İnsanların genetik kodlarını çözmeye çalışan DNA araştırmacısının yeryüzünde ilk kez laboratuvar ortamında “yapay yaşam” yaratabileceğini açıklaması bütün dikkatleri üzerine çekti.
Bilimadamının gen tasarımındaki başarısının Kaliforniya, San Diego’da çalışmalarını yürüttüğü bilim enstitüsü yıllık olağan toplantısında en erken bu pazartesi açıklanacağı sanılıyor. Yeni enerji araştırmaları ve küresel ısınmaya karşı mücadelede yeni kapılar aralayabilecek bu buluşun etik tartışmaları da beraberinde getirmesi bekleniyor.
ABD’li bilimadamı buluşunun yerkürenin tarihinde çok önemli felsefi bir adımın kilometre taşı olacağını belirterek, “Bizler genetik kodları okuyarak yazmayı da başarabileceğiz… Bu da bize daha önce yapılamayanları yapma dayanağı verecektir” dedi.
Venter’in birlikte çalıştığı 20 bilimadamına daha önce çok bu konuda çalışmalarıyla Nobel Ödülü alan Hamilton Smith önderlik ediyor. Smith, sentetik kromozomları üretebilmek şimdiye kadar yapılan en büyük biyoloji mühendisliği sayılıyor.
YAŞAMIN KAYNAĞI “YAPAY” DEĞİL
Bilimadamları labrotuvar yapımı kimyasallarla 580 bin genetik kodu içeren 381 kromozomu birbirlerine eklemeyi başarmıştı.
DNA zincirleri, virüsle bakteri arasındaki küçük organizmalarda (Mycoplasma) temelleniyor. ABD’li bilim ekibi yaşamın kaynağınca destekleyen DNA’i çözmenin yanısıra, sıralamaları işaretleyerek sentetik kromozomlarla yeniden inşa ettiler.
Bu yeni yapay yapı, yaşayan bakteri hücresine nakil edildi ve yeni yaşam belirtisi için gözleme alındı. Daha önce yapılan deneylerde hücreler arasında gen nakli daha önce başarılmıştı. Ayrıca bir tür bakteri genomunu başka bir bakterinin hücresine naklederek hücre türünü değiştirilmişti. Venter bu yöntemin yapay yaratılan kromozomlarda da başarıya ulaşacağından yüzde 100 emin olduğunu öne sürdü.
Ventor’un deneyimine göre; yapay kromozomlu DNA (yeni yaşam formu) kendi kendini çoğaltabilmek için nakledildiği hücrenin metobolizmasına ihtiyaç duyacak. Hücrenin yapay olmamasına karşın yapay DNA’nın hücreyi kontrol etmesi ve yaşamın kurucusu niteliğinde olması deneyin önemini artırıyor.
YA BİYOLOJİK SİLAH ÜRETİLİRSE
Venter, deneyi bitirmeden önce etik açıdan önemini de gözden geçirdiklerini vurgulayarak iyi bir bilim yapıldığı sonucuna ulaştıklarını söyledi. Venter’in patent hakkı için başvuruda bulunması bu konuyla ilgili genetik araştırmalardaki etik tartışmalarını da yükseltti.
Kanada bioetik organizasyonu ATC gruptan Pat Mooney, toplum ve hükümetlerin gelişmeler karşısında geride kaldığını vurgulayarak, “tüpte hayat” tartışmasının anlamının gecikmeden tartışılması gerektiğini öne sürdü. Mooney, Ventor’un arabanın yalnızca bir şaşesini yarattığını vurgulayarak, “Ventor’un çalışmaları insanlık adına yararlı olabildiği gibi biyolojik silahlar gibi insanlığı tehdit de edebilir” dedi.
Ventor ise eleştiriler karşısında her yerde olduğu gibi bu konuda da araştırmaların doğru kullanılması gerektiği ve bu konuda da iyimser olduğunu söyledi.
Bilimadamı araştırmasını savunurken, “Uzun dönemde araştırmalar sayesinde alternatif enerji kaynakların yaratabiliriz. Karbon dioksitleri tüketen bakteriler üretilerek küresel ısınmaya karşı mücadele edebiliriz. Tamamen şekerden yapılan butane ve propane gibi yakıtlar üretebiliriz” dedi. Ventor yapılan çalışmaların tartışmaya yol açmasından çekinmediğini belirterek, “Büyük düşünceler peşindeyiz. Biz yaşam için yeni bir değer sistemi yaratma çalışıyoruz. Bu derecede herkesin mutlu olmasını da bekleyemezsin…” diye sözlerini sürdürdü.
FOTOĞRAF: ABD’li genetik bilimadamı Craig Venter
