Türkiye Katar’ın su ve gıda güvencesi mi olacak?

YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE  – Türkiye ve Katar arasında “Sadık kalarak, farkında olarak ve arzulayarak” imzalanan su yönetimi anlaşması yürürlüğe girdi…

Türkiye’nin Katar ile yaptığı su anlaşması Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. “Sadık kalarak, farkında olarak ve arzulayarak” ifadelerinin dikkat çektiği anlaşma metninde iki ülkenin suyun yönetimi konusunda işbirliğini geliştireceği belirtiliyor. Deniz suyunu arıtarak kullanan bir çöl ülkesi olan Katar ile su kaynaklarını kötü yöneten kuraklık tehdidi altındaki Türkiye’nin yaptığı bu anlaşmanın, su kaynaklarının gıda güvenliği ile ilişkisini de kapsaması dikkat çekiyor. Su varlığı konusunda kıyaslanması asla mümkün olmayan Türkiye ile Katar arasında Kasım 2020’de imzalanan, 21 Mart 2021 tarihinde, Dünya Su Gününden bir gün önce Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ikili anlaşmanın yalnızca bir tür deneyim ve teknoloji alışverişi olarak açıklamak yeterli değildir. 

Türkiye ile Katar arasında 26 Kasım 2020’de İstanbul’da imzalanan su anlaşması önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

‘SADIK KALARAK, ARZULAYARAK’ SU YÖNETİMİ ANLAŞMASI

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Katar Devleti Hükümeti Arasında Su Yönetimi Alanında Mutabakat Zabtı” başlığını taşıyan anlaşma metninde, şu ifadelere yer verildi: “İki ülke arasındaki bütünleyici etkinlik ve ortak çıkarlar ilkelerine sadık kalarak, iki ülkenin ekonomik kalkınmalarında ve şimdiki ve gelecek nesiller için su yönetiminin öneminin farkında olarak, iki ülke arasında su yönetimi alanındaki işbirliğini güçlendirmeyi ve daha da geliştirmeyi arzulayarak aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır.”

YERALTI SULARI VE GIDA-SU İLİŞKİSİ DE ANLAŞMA METNİNDE

Katar ile yapılan su yönetimi anlaşmasının amacının, tarafların bu alandaki teknoloji ve bilimsel yeteneklerini güçlendirmek iki ülke arasındaki işbirliğini teşvik etmek olduğu belirtilen kararda konuyla ilgili iş birliği alanları ise özetle şöyle sıralanıyor: “Su kaynaklarını korumak ve geliştirmek, su kalitesini ve miktarını izlemek, su kaynaklarını ve bu kaynakların gıda güvenliği ile ilişkilerini yönetmek, yeraltı su sistemini ve doğal ve yapay beslenmeyi yönetmek ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerine etkileri.”

SU TEMİNİ VE DAĞITIM KONUSUNDA İŞBİRLİĞİ YAPILACAK

Su temini ve enerji verimliliğinin artırılması ile arıtma, dağıtım ve su kayıplarının önüne geçecek düzenlemeler konusunda işbirliğini de içeren anlaşma metninde, iki ülkenin kıyı ve geçiş suları yönetimine de yer verildi. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Katar Genel Elektrik ve Su Kurumu (KAHRAMAA) yürütülecek olan ikili anlaşma 5 yıllık süreyi kapsıyor. Taraf ülkelerden aksi yönde talep gelmediği sürece 5 yıllık süre otomatik olarak yenilenecek.

ANLAŞMA TÜRKİYE’DEN KATAR’A SU VERMESİNİ İÇERİYOR MU?

Türkiye adına Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Katar adına ise Enerji İşleri Devlet Bakanı Mühendis Saad Bin Sherida Al Kaabi’nin imzaladığı anlaşma, kendisi de su kısıtı çeken ülkelerden biri olan Türkiye’den Katar’a su transferi yapılıp yapılmayacağı sorusunu da akıllara getirdi.

BAKAN PAKDEMİRLİ, “SU TEMİNİ VE PAYLAŞIMINI İÇERMİYOR” DEDİ

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bu konudaki endişelerin gündeme gelmesinin ardından yaptığı açıklamada, imzalanan metnin su transferi, su temini ve suyun paylaşılması gibi konuları içermediğini dile getirmişti.

AKILLARDAKİ SORULAR TÜMÜYLE GİDERİLMİŞ DEĞİL

Ancak Türkiye’nin neredeyse yeraltı sularının tamamını tüketmiş olan ve ihtiyacı olan suyun çok büyük kısmını deniz suyunun arıtılması yoluyla karşılayan petrol zengini Katar ile neden suyun yönetilmesine ilişkin bir anlaşma yaptığına ilişkin sorular halen tümüyle giderilmiş değil.

PETROL ZENGİNİ KATAR SU VE TOPRAĞA MUHTAÇ

Petrol ve doğal gaz rezervleri sayesinde hızlı büyüyen Körfez ülkelerinden biri olan Katar’ın tarıma elverişli arazisi neredeyse yok denilecek kazar az. Büyük kısmı çöl olan ve kumlarla kaplı olan ülkede çöküntülerden oluşan tuzlu topraklarda tarımsal üretim yapılıyor. Ancak 11 bin kilometrekarelik yüzölçümü ve yaklaşık 2.7 milyon nüfusa sahip Katar’da FAO’nun verilerine göre toplam ekili alan miktarı 6322 hektar. Bu rakam, Türkiye’nin çoğu ilçesindeki ekilebilir alandan daha az. Örneğin ünlü ilçelerimizden biri olan turizm merkezi Muğla/Bodrum’da bile 11 bin hektarın üzerinde tarım arazisi yer alıyor. Bu oran, Katar’ın yaklaşık iki katı anlamına geliyor.

DENİZ SUYUNU ARITMAK MİLYARLARCA DOLAR HARCANIYOR

Katar’ın yıllık yağış oranı ise ortalama 80 mm. Yıllık ortalama sıcaklığın 40 derece olduğu ülkede buharlaşma oranı da oldukça yüksek. Ayrıca ülkenin hiç nehri de yok. Kısıtlı yeraltı suyu ise ihtiyacı karşılamaktan çok uzak. Özetle deniz suyunun arıtılması yoluyla su ihtiyacını karşılamaya çalışan ülkede su petrolden çok daha değerli bir varlık. Katar’ın, ABD ve Japonya’nın dev teknoloji firmalarından sağlanan teknik donanımla deniz suyunun tuzdan arındırılması için milyarlarca dolar harcadığının da altı çizilmeli.

KATAR’IN GIDA GÜVENCESİ PAMUK İPLİĞİNE BAĞLI

Öte yandan 2017’de Arap ülkelerinin yaptırımları yüzünden ambargo ile karşı karşıya kalan Katar’da yaşanan gıda krizinin Türkiye’deki zincir marketlerin ürünleri ile aşılmaya çalışıldığı anımsandığında tarımsal üretimin ve gıda güvenliğinin de ülke için hayati önemde olduğu ortaya çıkıyor. Kişi başına düşen 50 bin doların üzerindeki GSMH oranı ile dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Katar gıda ihtiyacının çok büyük bir kısmını ithalat yoluyla karşılıyor. Bu nedenle Türkiye ile Katar arasında suyun yönetilmesi konusunda yapılan anlaşmayı bu çerçevede değerlendirmekte yarar var.

İKTİDARIN PETRO-DOLARA, KATAR’IN SU VE GIDAYA İHTİYACI VAR

Sonuç olarak su konusunda kıyaslanması asla mümkün olmayan Türkiye ile Katar arasında 26 Kasım 2020’de imzalanan, 21 Mart 2021 tarihinde, Dünya Su Gününden bir gün önce Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ikili anlaşmanın yalnızca bir tür deneyim ve teknoloji alışverişi olarak açıklamak yeterli değildir. İktidarın en çok ihtiyaç duyduğu petrol dolarları karşılığında, Katar’ın en çok ihtiyacı olan su ve gıda konusunda sunduğu bir vaat ya da teminat olduğunu söylemek yanlış olmaz. Aç bir insan ile fırıncının yapacağı ikili anlaşmanın, un temini ve ekmek üretimi konusunda karşılıklı işbirliğinin geliştirilmesi ve bilgi alışverişi konusunda olacağını düşünülebilir mi?

 

2502450cookie-checkTürkiye Katar’ın su ve gıda güvencesi mi olacak?
Önceki haberAnkara’dan NATO’ya: Demokrasi başka, NATO başka
Sonraki haberİktidar blokunun yeni stratejisi üzerine
YUSUF YAVUZ
YUSUF YAVUZ (GAZETECİ-YAZAR) Isparta, Sütçüler'de doğdu. 1990’da edebiyatla ilgilenmeye başladı. Deneme ve inceleme tarzındaki ilk yazıları 1996 yılında 'Atatürkçü Ses' Dergisi’nde yayımlandı. Aynı yıl yerel ölçekte yayın yapan kanallarda 'Dönence' başlıklı radyo ve televizyon programları hazırlayıp sundu. 1999 yılında Antalya'da kurulan Müdafaa-i Hukuk Dergisi’nde yazmaya başladı. 2001’de Gazete Müdafaa-i Hukuk’ta Muhabir-Temsilci olarak görev aldı. Daha sonra adı 'Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk' olan dergiyle bağını temsilci-yazar olarak sürdürdü. 2001-2007 yılları arasında Kaş Kitap Şenliğini organize ederek başta çocuklar ve gençler olmak üzere yöre insanının kültür, sanat ve edebiyat çevreleriyle buluşmasını sağladı. 2005 yılında Muğla ve Antalya arasındaki sahil bandında yaşanan yabancılara toprak satışına ilişkin yaptığı araştırmalar önemli etkiler yarattı. Deneme, inceleme, röportaj, düz yazı, haber ve yorumları; Cumhuriyet Akdeniz, Odatv, Yeni Harman, Edebiyat ve Eleştiri, Yolculuk, Evrensel, Atlas, Magma, Aydınlık, Birgün, Açık Gazete gibi dergi ve gazetelerde yayımlandı. Antalya merkezli VTV Televizyonunda, Pelin Gel Ağan'la birlikte 'İki Ağaç İçin' adıyla 16 bölümden oluşan bir program hazırlayıp ve sundu. Kanal V Televizyonunda, Biyomühendis Çağlar İnce ile birlikte, Yörük kültürünü ve tarihsel köklerini ele alan 'Islak Çarıklar' adlı belgesel haber programı hazırlayıp sundu. Araştırma yazılarından bazıları, 'Yer Bize Çimen Verdi' ve 'Darağacına Takılan Düşler' adıyla belgesel filmlere de konu olan Yavuz, şu sıralar 'Islak Çarıklar' adlı bir belgesel haber programı için çalışmalarını sürdürüyor. Ağırlıklı olarak arkeoloji, çevre, kentsel dönüşüm ve tarım konularını ele alan çalışmalar yapmayı yazılı ve görsel medyada sürdüren Yavuz, yıkım politikalarıyla tarımdan hayvancılığa, kültürden mimariye kırsal yaşamın dönüşümünü ele alan araştırma yazılarıyla tanınıyor. Ziraat Mühendisleri Odası Basın Ödülü, Çağdaş Gazeteciler Derneği Belgesel ödülü, Türkiye Ziraatçılar Derneği Tarım ödülü, Kubaba Derneği kültür hizmeti ödülü'nün yanı sıra Türkiye Ormancılar Derneği gibi çeşitli meslek odası, kurum ve kuruluşlar tarafından ödüle layık görülen Gazeteci Yusuf Yavuz, Likya'dan Teke yöresine uzanan coğrafyadaki su kültürüne ilişkin uluslararası bir sanat projesinin de danışmanlığını ve metin yazarlığını üstleniyor.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.