Uganda’da geçen Temmuz’da internet kullanımına getirilen ek vergilerin yürürlüğe girmesinden sonra millyonlarca kiÅŸinin Facebook, Whatsapp ve Twitter gibi sosyal medya platformlarını kullanmaktan ve cep telefonuyla para transferi yapmaktan vazgeçtiÄŸi açıklandı.
Vergi fikrini, sosyal medya platformlarının “dedikokuyu teÅŸvik ettiÄŸini” öne süren CumhurbaÅŸkanı Yoweri Museveni ortaya atmıştı. Ä°nternet kullanımına getirilen ek vergi halk arasında ÅŸimdi ‘Dedikodu vergisi’ olarak anılıyor.
Yasa uyarınca sosyal medya ve cep telefonuyla para gönderme uygulamalarını kullananlardan günde 200 Uganda ÅŸilini (5 cent) vergi kesiliyor. Yaklaşık 42 milyon nüfuslu Uganda’da aylık asgari ücret 130 bin ÅŸilin.
Üç ayda 2.5 milyon kişi internet aboneliğini iptal etti
Uganda Ä°letiÅŸim Komisyonu’nun açıkladığı verilere göre, uygulamanın yürürlüğe girmesinden sonraki ilk üç ay içinde 2.5 milyondan fazla kiÅŸi internet aboneliÄŸini iptal etti.
Uygulama başlarken Maliye Bakanı David Bahati, verginin kamu hizmetlerine kaynak aktarmak için getirildiğini söylemişti.
Ancak daha sonra CumhurbaÅŸkanı Yoweri Museveni’nin Mart’ta bakanlığa talimat göndererek “internet üzerinden dedikodu yapılmasının engellenmesi için” vergi konmasını istediÄŸi ortaya çıkmıştı.
Uygulamaya karşı çıkanlar, verginin ifade özgürlüğünü sınırladığını ve ülke ekonomisini etkileyeceğini söylüyor.
Guardian gazetesine göre ülkede bankacılık hizmetlerinin gelişmiş olmaması nedeniyle birçok kişinin para transferini cep telefonları üzerinden yapıyor.
BaÅŸkent Kampala’da Irene Ikomu adlı bir avukat hükümetin uygulamadan beklediÄŸi kadar para toplayamadığını, buna ek olarak teknoloji ve finans sektörlerinin zarar gördüğünü söyledi.
Haziran-Eylül aylarını kapsayan dönemde cep telefonlarıyla yapılan para transferlerinin de dörtte bir oranında azaldığı belirtiliyor.
Verginin kaldırılması için yapılan çağrılar yoğunlaşırken İletişim Komisyonu Sözcüsü İbrahim Bbosa, internet kullanımının yakında normale dönebileceğini öne sürdü.
‘Ä°nternete iÅŸ yerinden girin’
Bbosa, halka internete iÅŸyerlerinden girmelerini tavsiye etti, “Ä°nternete iÅŸten girebiliyorsam iÅŸten girerim iÅŸ yerinden çıktıktan sonra girmem. Ä°nsanlar sanırım sonunda buna alışacaklar” dedi.
İnsan hakları kuruluşları ise internet kullanımının düşmesinin kaygı verici olduğunu ve bunun ifade özgürlüğüne sekte vuracağını söylüyor.
‘Sosyal medya yaygınlaÅŸtıkça insanlar iktidarı daha fazla sorguluyor’
Avukat Irene Ikomu “Sosyal medya halkın haber alabileceÄŸi ve siyasi geliÅŸmeleri öğrenebileceÄŸi ana kaynak haline geldi. Ä°nternet üzerinden bilgilenen halk, ülkedeki siyasi koÅŸullara daha fazla sorgulamaya baÅŸladı” dedi.
Museveni “yanlış bilgilerin yayılmasını” önlemek amacıyla 2016 seçimleri sırasında sosyal medya sitelerini yasaklamıştı.
Ikomu, iki yıl sonra yeniden cumhurbaÅŸkanlığı seçimleri yapılacağını ve Museveni’nin yeniden aday olacağına dikkat çekererek “Bilgi akışına yeni sınırlamalar getirelebileceÄŸini” öne sürdü (BBC)
