Son 15 seneye aşkın Türk Dünyası bilim adamlarının ilgisini çekmekle beraber Eski Sovyet devletlerine gidip de Türk kültürünün izlerini bulmak ve ayrıca da Türkiye’nin kültürünü, tarihini, maddi ve manevi zenginliklerini anlatmak da bir nevi bu bilim adamları için görev olmuştur. Türkiye’ye gelen türkologlar çeşitli bilim kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen panel, sempozyum ve konferanslarda yer alıp kendilerini demir kapılar döneminden itibaren günümüze kadar ifade edemediklerinin acısı çıkarırcasına bidirilerine bir de duygularını katınca ortaya asırların özlemi katlanmış oluyordu. Bu tür gelişler tabii ki çok faydalı ve demir kapılar ardında yaşayan Tür halkları için bir kardeşlik kapısının açılması gibi sayılmakta. Fakat, zaman ilerledikçe bu yetersiz olmaya başladı. Türk Dünyasının varlığını görmek, incelemek ve de yerinde araştırmak için bu ülkelerde sempozyumların teşkil edilmesi zaruri kılındı. Bunu kim üstlenecekti? Elbet bu halkların kültürünü dünyaya tanıtmak için gerek kuruluşu ile gerek ise kendi benliği ile kendini bu işe adamış olan şahış ve kuruluşlardır.
İşte bu nadir kuruluşlardan biri Türk Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu. Büyük türkolog, gen yaşta Ordinarius Prof. ünvanına laik görülen sayın F.Köprülü’nün başkanlığında kurulan ve daha sonra türkolog, kültür, bilim adamı, araştırmacı sayın İrfan Ünver Nasrattınoğlu tarafından 30 yıla aşkın sürede çalışmaları ile birçok ilke imza atan bir kurumdur.
Gagauzlar hakkında ilk defa Türkiye’de yüksek sesle anlatmaya başlayan ve çeşitli dergi ve makalelerde Gagauzlar’ı kaleme alan (Prof.Dr) I.Ü.Nasrattınoğlu 1987 yılından itibaren halkımıza hizmet etmekte. 6 tane Uluslar Arası Gagauz Kültürü Sempozyumu bu Kurum tarafından düzenlenmitir. İlk “Gagauz Şiir Antolojisi” adlı kitap I.Ü.Nasrattınoğlu tarafından Türkiye’de ilk defa basıldı. Bu tür ilkler bu Kurumun başarıların arasında çoktur . Fakat, HAKAK ancak Gagauzlar’a hizmet etmekle kalmıyor, özellikle Balkan yarımadasında bu tür bilimsel faliyetlerini yıllarca sürdürüyor.
3-6 Eylül 2008 tarihleri arasında Balkanlar’ın merkezlerinden biri olan Romanya’nın Kostence şehrinde “ Uluslar Arası Ahmet Yesevi’den Günümüze İnsanlığa Yön Veren Türk Büyükleri Sempozyumu ve Kültür-Sanat Etkinlikleri” gerçekleştirilidi. Bu etkinlik Türk Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu’nun Romanya Demokrat Türk Birliği ve Romanya-Türkiye Sanayı ve Tücaret Odası ile birlikte düzenlenmiştir, fakat yine de en büyük yükü Türk Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu’na düşmüş görülmekteydi.
Bu sempozyumda sunulan bildiriler edebiyatımızın temel taşlarını oluşturan Ahmet Yesevi, Mahmut Kaşgarlı, Yunuş Emre gibi şahısların yanısıra Türk büyükleri olan ve kendi halkına yön verdiği gibi dünyaya da yol gösteren ulu önder Mustafa Kemal Atatürk hakkında da bilimsel nitelikli bildirilerle de yer aldı. Ayırca kendi ülkeleri için lider sayılan Azerbaycan lideri Haydar Aliyev, Gagauzlar’ın ruhani lideri olan protorey Mihail Çakır, Karay Türkler’in gahanı ve bilgini S.Şapşal, Dobruca’nın ruhani ve din aydını sayılan Sarı Saltuk vd. önde gelen şahıslar hakkında bildiriler sunuldu , sunumlar yapıldı.
Sempozyumun en ilginç yanlarından birisi ise katılan bilim adamlarının arasında genç bilim adamlarının olmasıdır. Bu da bilimin yerinde durmadığını, tam aksine genç , yetenekli bilim insanların eline geçmesinin bir göstergesidir kanaatimce.
Dobruca halkı büyük merakla Türkiye’den gelen 10 genç bilim adamının açmış olduğu sergileri de izleme çansına sahip oldu. Kilim üzeründe ebru, yağlı boya, deri üzerinde hattat sanatı gibi çalışmalar zengin Türk kültürünü yansıtırken tam sempozyum konumuna uygun sergiler sunulmuş oldu.
Sempozyum ve sergi Kostence’nin en büyük ve son teknoloji ile donatılmış Köstence Kültür Merkezi ve Kütüphanesinde yapıldı. Böylece çalışmalar rahat ve güvenili bir ortamda gerçekleşti.
Babadağ ve Mecidiye gezileri
Sempozyum tabii ki ancak bildirileri dinlemekle de geçmedi. Türk Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu tarafından organize edilen gezi etkinlikeri arasında Babadağ’da Sarı Saltuk mezarına ziyaret de vardı. 1994 yılında ilk defa bu türbeyi ziyaret ettiğimde içim sızlamıştı. Etrafı çöple dolu ve nerdeyse yıkıldı yıkılacak bir durumdaydı..o zamanlar çok üzülmüştüm. Hatta bu defa da gitmek içimden gelmemiş, ama yine de bu geziyi bir fırsat bilip gittim. Gördüklerim beni çok olumlu yönde şaşırttı. Babadağ kasabasındaki Sarı Saltuk Türbesi restore edilmiş ve bize dağıtılan broşürde de şu açıklama verilmekteydi: “Tulça İli Babadağ Kasabası'ndaki İslâm Mimari Eserler Topluluğundan olan Gazi Ali Paşa Camii, Gazi Ali Paşa Türbesi, İmam Evi ve Sarı Saltuk DedeTürbesi'nin restorasyonu ile ilgili olarak 5 EylüM 995 tarihinde Ankara'da imzalanan protokol uyarınca, Sarı Saltuk Dede Türbesi de Türkiye Diyanet Vakfı kanalıyla restore edilerek hizmete sunulacaktı. Ancak, Sarı Saltuk Türbesinin bulunduğu yerde arkeolojik kazi yapilacaği gerekçesiyle Romanya Kültür Bakanlığı yetkililerinin inşaatın devamına izin vermedikleri, protokola göre bina ile ilgili projelerin Romen tarafinca hazirlanarak Türk tarafina teslim edileceği, buna rağmen türbenin restorasyon projeleri Romen tarafinca hazırlanıp zamanında Diyanet Vakfina teslim edilmediği için restorasyion işleri 1998 yılında tamamlanamamıştır. Ancak Ertan Demirhan ve Erkan Demirhan girişimleri ile 31.07.2007 tarihinde türbenin restorasyonu tamamlanmıştır.’ Bugün taş duvarlarla çevrili olan bu türbe temiz ve onarılmış durumda.
Ayrıca, Osmanlı’nın önemli kalelerinden biri olan ve Türk ve Tatarlar’ın birlikte yaşadıkları ve şuan Romenler’le de kardeşçe yaşadıkları Mecidiye kasabası da Kostenceye biraz uzakta olmasına rağmen kendi özelliği i le bizleri büyledi. Yeşilik içinde bulunan bu kasaba Türkiye’nin Kara Deniz etrafında bulunan kasabaları andırmakta.
Burada bulunan Tuna Vakfı ve Türk Kolejlerini ziyaret ettikten sonra insan eğitimin diğer değerlerden ne kadar daha üstünde olduğunu bir daha görebildi. Burada çalışan öğretmenler büyük bir istekle vermiş oldukları hizmetten bahsederken adeta gözleri parlıyor ve tüm duygularını anlatmak için kısa ziyaret zamanımıza herşeyı sığdırmaya çalışıyorlardı. Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı tarafından işletilen ve T.C. eski Cumhurbaşkanı sayın Suleyman Demirel tarafından açılan bu koleji ziyaret ettiğimde Gagauz Yeri Kongaz kasabasında yine sayın Suleyman Demirel tarafından açılan kolej aklıma geldi. Bugün bu kolej burada olduğu gibi Gagauzlar’ın yanısıra başka halklara da Türk dilini, Türk kültürünü sevdirmekte ve yüksek seviyede eğitim vermekte.
Kendi insanını hiç yalnız bırakmayan ve özellikle bilim adamlarına gösterilen saygi ve ilgi ise burada bulunan herkezin dikkatini çekti. Sempozyum süresince bizleri T.C.Köstence Başkonsolosu sayın Halûk AĞCA , Dr. Azerbaycan Cumhuriyeti Bükreş Büyükelçisi sayın Eldar HASANOV ve A.Köstence Balkonsolosu sayın Tofıg Rızaev, Romanya Etnik Azınlıklar Birliği Başkanı Sabit DANIŞ, Romanya Tatar Birliği ve elbet organizatörlerden biri olan Romanya Demokrat Türk Birliği Kültür Dairesi Balkanı sayın Serin Türkoğlu her fırsatta bizimle birlite bulundular ve türk damak tadına uygun yemekler de verdiler.
Büyük şehirlerde ve en yüksek seviyede lüks otellerde etkinlikler gerçekleştirmek herkezin arzusu ve de isteğidir. Fakat, zengin Türk dünyasının kültürünü öğrenmek ve halka aktarmak için her zaman fırsata uygun bir mekan olmamış olabilir. Halkın arasına gidip , orada kendimizi tanıtmak ve halkla iç içe olmak, birçoğumuzun ancak tarih kitaplarından okuduğumuz yerleri okuyup da öğrendiğimiz yerleri ziyaret etmek ve burada bu tür önemli etkinliklere katılmak ayrı bir zevk ve gururdur. Bu vesile ile Türk Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu’na ve onun Başkanı sayın (Prof.Dr İrfan Ünver Nasrattınoğlu’na bu denli başarılı ve bilimsel, kültürel nitelikli sempozyumun düzenlemelerinden dolayı teşekkür ederim. Balkanlar’ın Türk damarı olan Romanya’nın zengin Romen ve Türk kültürü ile tanınan Köstence’yi tanıttıkları için şükranlarımı sunuyorum. Bu tür etkinliklerde yolunuz açık olsun!
