Türk dili, edebiyatı ve tarihine ilgi asırlarca birçok bilim adamlarının ilgisini зekti.Eski Sovyet Birliği Döneminde Türkoloji Bölümleri birзok Respublikalar’da faaliyet gösterdi ve Sovyet Türkolojisi kendi Türkologlarını yetiştirdi.
Ukrayna’da Türkoloji зalışmaları da çok eskilere dayanır. 1928 yıllarında “Türkoloji Bölümü” kurulurken kendi çalışmaları ile P.Tıçina, T.Grunin, O.Gladstern, ( bu bilim adamı F.Köprülü ile de uzun zaman yazışmalar yapmış), Osman Akзokraklı, Yakup Kemal vd.büyük hizmetleri vermiş ve tanınmışlardır. Ne yazık ki,daha sonrakı çeşitli rejim baskıları ve kurşuna dizilmeler bu çalışmaları 1933yılında devlet tarafından kurulan bir komisyon kararı ile durdurulur ve 1934 yılında ise Şarkıyat Merkezi kapatılır. Bu uzun suskunluk 1960 yıllarına kadar devam eder ve bu yıllardan itibaren Türkoloji зalışmaları başta Prof..Dr.A.Kırımskıy olmak üzere Prof.Dr.A.Aybatulin, Prof.Dr.O.Gargavets, Prof.Dr.O.Pritsak, Prof.Dr.İ.Çernikov, Prof.Dr.G.Halimonenko, Prof.Dr.Yar.Daşkeviç, Prof.Dr.Ostapçuk, Dr. V.Buşakov vd. Gibi bilim adamları tarafından çanlandırılır.
Bilimler Akademisinde Şarkıyat Enstitünün kurulması Türkoloji çalışmalarına bir ışık olurken 1995 yılında Prof.Dr.G.Halimonenko’nun girişimleri ile Ukrayna’nın en tanınmış Üniversitesi sayılan Taras Sevcenko Kiev Devlet Üniveristesi’nde Şarkıyt Bölümü kurulur ve Bölüm Başkanlığı’na da kendisi getirılir. Ilk once bu Bölüm Türk dilinin yanısıra Japon, Çin, Arap, Fars dillerini de kendi зatısı altına alır ve kısa bir sure sonra İndonezya, Özbek, Gürcü ve Azeri dilleri de buraya dahil olur. 2003 yılında ise Türkoloji Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı, Özbek Dili ve Edebiyatı ve Azerbaycan Dili ve Edebiyatı ile kendini sınırlar.
Türkoloji Bölümü kurulduktan sonra Ukrayana kendi Türkologlar’nı bu Bölümde hazırlamaya başlar. Burada yetişen uzmanlar hem Türkçe- Ukraynaca tercüman branşından hem de Türk Dili ve Edebiyatı uzmanı olarak mezun oluyorlar.
Günümüze kadar Türkoloji Bölüm’ü 300 talebe mezun verdi. Ancak, bu yıl Türk Dili ve Edebiyatı alanında Yüksek Lisans yapmak üzere 25 master öğrencisi kayıd olundu, talebe sayısı ise 70 yakındır.
T.Ş.Kiev Devlet Üniversitesi Edebiyat Enstitüsüne bağlı olan Türkoloji Bölümü zengin bir eğitim kadrosuna sahiptir. Prof.Dr.G.Halimonenko’nun yetiştirmiş olduğu ve bugün bu Bölümü’n Başkanı olan Doç.Dr.V.Pidvoynıy, Doç.Dr.Ferhat Turanlı, Doç.Dr.Tudora Arnaut, Doç.Dr. Ömer Dermenci, Dr.I.Kayan, İ.Prujkovskaya, A.Rog, K.Teleşun, Z.Alieva gibi Öğretim üyeleri çok iyi derecede Türkçe bilip Türkiye’deki eğitim sistemini takip ederek ders veriyorlar.
Yine bu Bölümde Prof.Dr.G.Halimonenko’nun yetiştirmiş olduğu Doç.Dr. İra Drıga Doğu Dilleri Enstitüsünde Türk Dili ve İran Dili Başkanı ve Doç.Dr.S.Sorokin ise Yabancı Diller üniversitesinde Türkoloji Enstitü Müdürlüğü görevinde bulunuyorlar. Bunun yanında birзok mezun olan talebe Ukrayna devletinin yüksek makamlarında görev alıyorlar.
Türkoloji Bölümü son yıllar aktif faaliyetler iзerisinde bulunur; her yıl Ukrayna ve Türkiye Milli Eğitim Bakanlıkları’nın yapmış oldukları öğrenci değişikliği programına göre bu Bölümün öğrencileri Türkiye’ye staj için gidiyorlar.
Türkoloji Bölümü’nün faal girişimleri ile T.Şevçenko Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi kardeş Üniversite sayılır, ayrıca Türk Dünyası Araştırma Vakfı ve Kafkasya Üniversitesi ile de işbirliği yapmakta.
Türkoloji Bölümü 10 yıl içerisinde talebelerin de kullandıkları 10’dan fazla eğitim amaçlı kitap bastı, 3 sözlük yayımladı ve 6 yakın ulusal ve uluslararası sempozyumlar düzenledi.
T.Ş.Kiev Devlet Üniveristesi Edebiyat Enstitüsü himayesinde ayrıca Türk Araştırma ve Enformasyom Merkezı de bulunmakta. Bu merkez 2003 yılında TİKA tarafından kuruldu ve T.C. Cumhurbaşkanı’nın eşi Sayın bayan Sezer tarafından açıldı. Merkez son teknoloji donatımına ve 1.500 kitaplık bir kütüphaneye de sahir. Öğrenciler derslerini burada yapıyor, зeşitli etkinliklerini burada geçirirler. Belirtmek gerekir ki Ukrayna’dakı T.C Büyükelçiliği bu merkeze devamlı destek veriyor.
Türkoloji Bölümü bu yıl on yılını kutluyor. Bu nedenle bu hafta Bölüm’de Türk haftası ilan edildi. öğrenciler bir taraftan Türkiye ile ilgili duvar gazeteleri ile panoları süslerken , diğer taraftan hocalar ödül almış Türk filmlerini de talebelere gösterilip talebelerle türkзe değerlendirmeleri yapıyorlar.
Biz de buradan tüm Türkoloji Bölümü değerli bilim adamlarını, hocaları ve öğrencileri kutlar, çalışmalarında başarılar dileriz! Verdikleri hizmet kutsaldır!
Kalın sağlıcakla!
_______________________
* Doç. Dr.
