ABD Kongre ara seçimlerinde, Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesinin tamamı, 100 üyeli Senato’nun da 35 üyesi için sandık başına gidilecek. Seçimler Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump için referandum niteliğinde. Demokratlar ise en azından Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde etmeyi umuyor. Gazeteci yazar
ABD’de yarın yapılacak Temsilciler Meclisi ve Kongre ara seçimlerine çok sertleşmiş bir siyasi-kültürel kutuplaşma ortamında gidiliyor.
Oy pusulalarının üzerinde Başkan Trump’ın adı yok ama bu seçimler adeta onun başkanlığı, iç ve dış politika pratikleri üzerine bir referandum özelliği taşıyor.
Bu ara seçimler ABD’yi o kadar kritik bir dönemece getirdi ki, eski başkan Obama’nın bile, eski başkanların siyasetten uzak durma geleneğini bir kenara bırakarak Trump’a karşı Demokrat Parti kampanyasını desteklemek için sahaya indiğini görüyoruz.
ABD’de her başkanlık döneminin ortasında, Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesini, senatonun 100 üyesinden 35/39’unu yenileyen bir “ara seçim” yapılır.
Bu seçimler vatandaşlara, iki yıl önce seçtikleri başkanın ve partisinin performansını değerlendirme, hoşnut değillerse Mecliste veya Senato’da hatta ikisinde birden çoğunluğu muhalefet partisine oy vererek, başkanı dengeleme fırsatı yaratır.
Buna karşılık başkanın partisi eğer her iki mecliste çoğunluğa sahip ise, başkan parlamentodan istediği yasayı çıkartabilir.
Yüksek Hakimler Kurulu’nun başkanı da iktidar partisinden ise güçler ayrılığı, pratikte bir dahaki seçimlere kadar kağıt üstünde kalır.
Bu süre içinde teorik olarak başkan, sistemin doğasını etkileyebilecek radikal kararlar alabilir, hatta Anayasa’yı değiştirmeye kalkabilir.
ABD’de bugüne kadar, hem başkanlar, hem de Cumhuriyetçi Parti ve Demokrat Parti merkez sağ ve merkez sol çizgilerde kaldıkları için, her iki meclisin çoğunluğunun başkanın partisinin elinde olduğu dönemlerde bile rejim ve düzen açısından ciddi bir sorun çıkmadı.
Ancak, bu ara seçimlerde durum farklı.
Farklı sandık sonuçların siyasi etkileri ne olur?
Trump merkez sağın iyice sağında olan bir başkan.
Halen iki mecliste çoğunluğu elinde tutan Cumhuriyetçi Parti de gittikçe artan oranda merkez sağ çizgiden uzaklaşarak Trump’ın siyasi çizgisinin etkisi altına giriyor.
Demokrat Parti’de de, en son Hillary Clinton tarafından temsil edilen merkez solun temsilcilerinin partinin tabanının güvenini artık koruyamadıkları görülüyor. ABD’de siyasetin yelpazesinde merkez sağ ve merkez sol iyice zayıfladı, zayıflamaya hatta erimeye devam ediyor.
Eğer Demokrat Parti, bu ara seçimlerde Kongre ve Meclis’te çoğunluğu ele geçirebilirse Trump’ı azletme sürecini başlatabilecek.
Yalnızca Meclis’in çoğunluğunu ele geçirse bile Demokrat Parti, en azından Trump’ın seçim kampanyası ile Rusya arasındaki bağlara ilişkin soruşturmayı canlandırma, genişletme olanağı elde edecek.
Eğer Cumhuriyetçiler Kongre ve Meclis’teki çoğunluklarını koruyabilirlerse, yalnızca Trump’ın başkanlığı güvence altına alınmış olamayacak.
Trump’ın çatışmacı, toplumu kutuplaştırıcı tarzının, aşırı sağ politik çizgisinin seçim kazandırdığı yönünde bir algı oluşacağından partinin sağa kayışı daha da hızlanacak.
ABD siyasi ikliminde, Trump’ın başkanlığıyla hızlanan kutuplaşma ve değişim eğilimi giderek daha da güçlenecek.
Bu nedenlerden, ABD dünyanın en zengin ekonomisine, en güçlü ordusuna, bilişim ve kültür endüstrisine sahip olduğundan yarınki seçimlerin sonuçları, yalnızca ABD halkının değil, tüm dünya halklarının da yaşamını, geleceğini etkileyebilecek.
Seçimlerden Cumhuriyetçi Parti zaferle çıkarsa, küreselleşmeye karşı milliyetçiliği ve “yerliciliği”, hatta ırkçı politikaları savunan bir yönelimle, ABD’yi İklim Değişikliği Anlaşması, İran’la nükleer anlaşma, Rusya ile Orta Menzilli Nükleer Füzeler Anlaşması gibi tüm insanlık için yaşamsal öneme sahip anlaşmalardan çıkaran, Çin’i hedef alan ticaret savaşları başlatan, Avrupa Birliği’nde, milliyetçi ırkçı ve birlik karşıtı akımları desteleyen dış politikalar; içerde de ırkçı, LGBT düşmanı politikalar konsolide olacak.
Diğer bir deyişle, ABD’de siyasi, dengelerde sağa kayış hızlanır kutuplaşma derinleşirken, uluslararası alanda gezegenin ekolojik dengelerini tehdit eden, bir büyük savaş olasılığını da güçlendiren gelişmeler hızlanacak.
Seçimlerden Demokrat Parti zaferle çıkarsa, Cumhuriyetçi partiden senatör ve temsilciler, Trump politikalarının seçim kazandırmadığını düşünecekler.
Demokrat Parti de Trump’ı azletme, en azından etkisiz hale getirme yönünde önemli adımlar atma olanağı elde edecek.
Ancak ABD siyasi ikliminde derinleşmekte olan kutuplaşma eğilimini geri çevirmek kolay olmayacak. (BBC)
YAZININ DEVAMI İÇİN LÜFEN TIKLAYINIZ
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46085238
